«Էջ:Nightmares and Slumbers (stories).djvu/56»–ի խմբագրումների տարբերություն

No edit summary
Էջի կարգավիճակԷջի կարգավիճակ
-
Հաստատված
+
Սրբագրված
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 3. Տող 3.
-Փարիզի որոշ հանրահաշվագետներն այդ բանը ձեզ չեն ների,– նկատեցի ես,– ներեցեք, ես ձեզ ընդհատեցի։
-Փարիզի որոշ հանրահաշվագետներն այդ բանը ձեզ չեն ների,– նկատեցի ես,– ներեցեք, ես ձեզ ընդհատեցի։


-Ես ժխտում եմ ձևական տրամաբանությունից բացի ցանկացած այլ մասնավոր բնագավառում մշակված բանականության պիտանիությունն ու արժեքը։ Ւնձ համար հատկապես անընդունել է մաթեմատիկական վարժություններով բուծված դասղությունը։ Մաթեմատիկան ուսմունք է ձևի և քանակի մասին մաթեմատիկ դատողությունը պարզապես ձևը և քանակը քննարկող տրամաբանություն է։ Այսպես կոչված «զուտ» հանրահաշվի օրենքներն ընդհանուր և վերացական համարելով՚՝ մենք մեծագույն սխալ ենք գործում, ընկնելով այնքան սոսկալի մի մոլորության մեջ, որ ես զարմանում եմ, թե ինչպես է այն համատարած դարձել։ Մաթեմատիկ աքսիոմներն իսպառ զուրկ են համընդհանուր իսկությունից։ Այն ինչ ճիշտ է հարաբերության ոլորտում ձևի և քանակի համար, բացարձակ անմտություն է դաոնում, ասենք, բարոյականության բնագավառում։ Ամբողջը այստեղ սովորաբար հավասար չի լինում բաղկացուցիչ
-Ես ժխտում եմ ձևական տրամաբանությունից բացի ցանկացած այլ մասնավոր բնագավառում մշակված բանականության պիտանիությունն ու արժեքը։ Ինձ համար հատկապես անընդունել է մաթեմատիկական վարժություններով բուծված դասղությունը։ Մաթեմատիկան ուսմունք է ձևի և քանակի մասին մաթեմատիկ դատողությունը պարզապես ձևը և քանակը քննարկող տրամաբանություն է։ Այսպես կոչված «զուտ» հանրահաշվի օրենքներն ընդհանուր և վերացական համարելով՝ մենք մեծագույն սխալ ենք գործում, ընկնելով այնքան սոսկալի մի մոլորության մեջ, որ ես զարմանում եմ, թե ինչպես է այն համատարած դարձել։ Մաթեմատիկ աքսիոմներն իսպառ զուրկ են համընդհանուր իսկությունից։ Այն ինչ ճիշտ է հարաբերության ոլորտում ձևի և քանակի համար, բացարձակ անմտություն է դաոնում, ասենք, բարոյականության բնագավառում։ Ամբողջը այստեղ սովորաբար հավասար չի լինում բաղկացուցիչ
մասերի գումարին։ Քիմիայի նկատմամբ այդ օրենքը նույնպես օիրառելի չէ։ Դրանից չի կարելի օգտվել նաև արարքների հիմնավորվածությունը բացատրելու համար, քանի որ երկու դրդապատճառների միասնությունը երբեք համարժեք չի լինում նրանց առանձին արժեքների գումարին։ Շատ մաթեմատիկ աքսիոմներ գործածելի են սոսկ հարաբերության ոլորտում, բայց չնայած դրան, մաթեմատիկոսները, սովորության համաձայն, միշտ ելնում են այդ վերջավոր իսկություններից, կարծես թե դրանք ընդհանուր բնույթ ունեն ասենք աշխարհն այդպես էլ կարխում է: Բրայնթը իր «Աոասպելաբանոլթյոլն» ներհուն գրքում հենց նման մի մոլորություն է նկարագրում, գրելով, որ «թեև հեթանոսական առասպելներին ոչ ոք չի հավատում, այնուհանդերձ, մենք միշտ մոռանում ենք այդ և նրանցից հետևություններ ենք անում, կարծես թե այդ առասպելներն իրական լինեն»։ Հանրահաշվագետները, իրենք հեթանոս լինելով, հավա-
մասերի գումարին։ Քիմիայի նկատմամբ այդ օրենքը նույնպես օիրառելի չէ։ Դրանից չի կարելի օգտվել նաև արարքների հիմնավորվածությունը բացատրելու համար, քանի որ երկու դրդապատճառների միասնությունը երբեք համարժեք չի լինում նրանց առանձին արժեքների գումարին։ Շատ մաթեմատիկ աքսիոմներ գործածելի են սոսկ հարաբերության ոլորտում, բայց չնայած դրան, մաթեմատիկոսները, սովորության համաձայն, միշտ ելնում են այդ վերջավոր իսկություններից, կարծես թե դրանք ընդհանուր բնույթ ունեն ասենք աշխարհն այդպես էլ կարխում է: Բրայնթը իր «Առասպելաբանոլթյոլն» ներհուն գրքում հենց նման մի մոլորություն է նկարագրում, գրելով, որ «թեև հեթանոսական առասպելներին ոչ ոք չի հավատում, այնուհանդերձ, մենք միշտ մոռանում ենք այդ և նրանցից հետևություններ ենք անում, կարծես թե այդ առասպելներն իրական լինեն»։ Հանրահաշվագետները, իրենք հեթանոս լինելով,