«Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ3.djvu/535»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Բոտ ― Ավտոմատիկ տեքստի փոխարինում (- + ) |
|||
Էջի մարմին (ներառվելու է). | Էջի մարմին (ներառվելու է). | ||
Տող 2. | Տող 2. | ||
Պոեմն օպերայի հարմարեցնելու Կոմիտասի առաջարկները Թոլման– յանին հաղորդեց նաև Փ. Վարդազարյանր՝ մոտավորապես նույն ժամանակ դրած մի նամակում (տե՛ս ԳԱԹ , ԹՖ, № 1043)։ «Եթե ժամանակ կունենաս՝ կոմպոզիտորիդ (այսինքն՝ Կոմիտասի.—Խմբ.^ կարծիքն իմացիր»,— դրում էր Վարդազարյանր առաջարկելով, մասնավորապես, մի քանի լրացումներ կատարել Անուշի և Սարոյի փախուստի, ապա և Անուշի՝ դյուզ վերադառնալու տեսարաններում։ |
Պոեմն օպերայի հարմարեցնելու Կոմիտասի առաջարկները Թոլման– յանին հաղորդեց նաև Փ. Վարդազարյանր՝ մոտավորապես նույն ժամանակ դրած մի նամակում (տե՛ս ԳԱԹ , ԹՖ, № 1043)։ «Եթե ժամանակ կունենաս՝ կոմպոզիտորիդ (այսինքն՝ Կոմիտասի.—Խմբ.^ կարծիքն իմացիր»,— դրում էր Վարդազարյանր առաջարկելով, մասնավորապես, մի քանի լրացումներ կատարել Անուշի և Սարոյի փախուստի, ապա և Անուշի՝ դյուզ վերադառնալու տեսարաններում։ |
||
Ի՞նչ չափով է Թումանյանն ընդառաջել Կոմիտասի ցանկությանը՝ հայտնի չէ։ Պահպանվել է միայն պոեմի 1903 թ. հրատարակության մի առանձնատիպ՝ բանաստեղծի բազմաթիվ նշումներով ու լրացումներով, որոնք կապված են միաժամանակ երկու խնդրի հետ՝ օպերային լիբրետոյի ստեղծում ր և պոեմի՝ 1904 թ. առանձին հրատարակության նախապատրաստումը (տե՛ս ԳԱԹ, ԹՖ, № 1354)։ Այդ աշխատանքի մանրամասն նկարագրոլթ՚յունր տրված է բնագրային տարբերությունների բաժնում։ Թուման յանը պոեմը բաժանել է չորս գործողության, նշել է գործող անձանց անոլննե բ ը, կատարել է կրճատումներ, ավելացրել է մի քանի քնարական հատվածներ, կազմել է բարբառային բառերի բառարան (լրացումներն ու բառերի բացատրությունները տեղ գտան 1904 թ. հրատարակության մեջ)։ |
Ի՞նչ չափով է Թումանյանն ընդառաջել Կոմիտասի ցանկությանը՝ հայտնի չէ։ Պահպանվել է միայն պոեմի 1903 թ. հրատարակության մի առանձնատիպ՝ բանաստեղծի բազմաթիվ նշումներով ու լրացումներով, որոնք կապված են միաժամանակ երկու խնդրի հետ՝ օպերային լիբրետոյի ստեղծում ր և պոեմի՝ 1904 թ. առանձին հրատարակության նախապատրաստումը (տե՛ս ԳԱԹ, ԹՖ, № 1354)։ Այդ աշխատանքի մանրամասն նկարագրոլթ՚յունր տրված է բնագրային տարբերությունների բաժնում։ Թուման յանը պոեմը բաժանել է չորս գործողության, նշել է գործող անձանց անոլննե բ ը, կատարել է կրճատումներ, ավելացրել է մի քանի քնարական հատվածներ, կազմել է բարբառային բառերի բառարան (լրացումներն ու բառերի բացատրությունները տեղ գտան 1904 թ. հրատարակության մեջ)։ |
||
Բ՛ում ան յանի և Կոմիտասի ստեղծագործական համագործակցությունը շարունակվեց մի քանի տարի, բայց անկանոն և մեծ րնդմ իջումներով, որոնք կապված էին բանաստեղծի գերզբաղվածության, ապա նաև առաջին ձերբակալության հետ։ 1908 թ. մայիսի 24-ին Թուման յանին հասցեագրած նամակում Կոմիտասը, մասնավորապես, գրել է. «Ախպեր, վաղուց է սկսել եմ և բավական բան գրել քո «Անուշտ-ից, բայց դեռ պակասավոր բաներ շատ կան, որպեսզի մի ամբողջություն դաոնա։ Այս գիրս ստանալուն պես դրիչդ կառնես և ինձ մի դրական բան կգրես։ Այս ամառվան արձակուրդին պետք է զբաղվեմ առավելապես «Անուշ» ֊ով* Պ՚րի՚Ր։ թե ե՛՛րբ կարող ես մի քանի օրով ինձ մոտ հյուր գալ և այստեղ միասին վերջացնենք և ես հանգիստ |
Բ՛ում ան յանի և Կոմիտասի ստեղծագործական համագործակցությունը շարունակվեց մի քանի տարի, բայց անկանոն և մեծ րնդմ իջումներով, որոնք կապված էին բանաստեղծի գերզբաղվածության, ապա նաև առաջին ձերբակալության հետ։ 1908 թ. մայիսի 24-ին Թուման յանին հասցեագրած նամակում Կոմիտասը, մասնավորապես, գրել է. «Ախպեր, վաղուց է սկսել եմ և բավական բան գրել քո «Անուշտ-ից, բայց դեռ պակասավոր բաներ շատ կան, որպեսզի մի ամբողջություն դաոնա։ Այս գիրս ստանալուն պես դրիչդ կառնես և ինձ մի դրական բան կգրես։ Այս ամառվան արձակուրդին պետք է զբաղվեմ առավելապես «Անուշ» ֊ով* Պ՚րի՚Ր։ թե ե՛՛րբ կարող ես մի քանի օրով ինձ մոտ հյուր գալ և այստեղ միասին վերջացնենք և ես հանգիստ շարունակեմ…» («Խորհրդային Հայաստան», 29 մայիսի 1936 թ.)։ Մի քանի ամիս անց՝ 1909 թ. փետրվարի 14-ին Կոմիտասը Մարիամ Թուման յանին գրել է. «Անուշն» առաջ է գնում, էլի մի շարք նոր բաներ դրեցի։ Մնացել եմ մոլորված։ Հովհաննեսի բանտարկությունն էր պակաս, էլի կիսատ մնաց «Անուշի» եր գա–, կան խմբագրությունը, հույս ունեի, որ կգար այս տոներին և վերջ կտայինք, այդ էլ այդպես մնաց» («Սովետական արվեստ», 1962, № 10, էջ 55)։ Հետագայում՝ Կոմիտասի կյանքի դժբախտ հանգամանքների պատճառով, նրա մտահղացումը լիովին չիրականացավ. «Անուշ» օպերայից մեզ հասել են միայն առանձին մեներգեր և խմբերգեր (տե՛ս Ռ. Աթայան, |
||
521 |
521 |