«Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ3.djvu/535»–ի խմբագրումների տարբերություն

չ Բոտ ― Ավտոմատիկ տեքստի փոխարինում (- + )
չ →‎top: կետադրություն, բազմակետ, փոխարինվեց: ... → … oգտվելով ԱՎԲ
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 2. Տող 2.
Պոեմն օպերայի հարմարեցնելու Կոմիտասի առաջարկները Թոլման– յանին հաղորդեց նաև Փ. Վարդազարյանր՝ մոտավորապես նույն ժամանակ դրած մի նամակում (տե՛ս ԳԱԹ , ԹՖ, № 1043)։ «Եթե ժամանակ կունենաս՝ կոմպոզիտորիդ (այսինքն՝ Կոմիտասի.—Խմբ.^ կարծիքն իմացիր»,— դրում էր Վարդազարյանր առաջարկելով, մասնավորապես, մի քանի լրացումներ կատարել Անուշի և Սարոյի փախուստի, ապա և Անուշի՝ դյուզ վերադառնալու տեսարաններում։
Պոեմն օպերայի հարմարեցնելու Կոմիտասի առաջարկները Թոլման– յանին հաղորդեց նաև Փ. Վարդազարյանր՝ մոտավորապես նույն ժամանակ դրած մի նամակում (տե՛ս ԳԱԹ , ԹՖ, № 1043)։ «Եթե ժամանակ կունենաս՝ կոմպոզիտորիդ (այսինքն՝ Կոմիտասի.—Խմբ.^ կարծիքն իմացիր»,— դրում էր Վարդազարյանր առաջարկելով, մասնավորապես, մի քանի լրացումներ կատարել Անուշի և Սարոյի փախուստի, ապա և Անուշի՝ դյուզ վերադառնալու տեսարաններում։
Ի՞նչ չափով է Թումանյանն ընդառաջել Կոմիտասի ցանկությանը՝ հայտնի չէ։ Պահպանվել է միայն պոեմի 1903 թ. հրատարակության մի առանձնատիպ՝ բանաստեղծի բազմաթիվ նշումներով ու լրացումներով, որոնք կապված են միաժամանակ երկու խնդրի հետ՝ օպերային լիբրետոյի ստեղծում ր և պոեմի՝ 1904 թ. առանձին հրատարակության նախապատրաստումը (տե՛ս ԳԱԹ, ԹՖ, № 1354)։ Այդ աշխատանքի մանրամասն նկարագրոլթ՚յունր տրված է բնագրային տարբերությունների բաժնում։ Թուման յանը պոեմը բաժանել է չորս գործողության, նշել է գործող անձանց անոլննե բ ը, կատարել է կրճատումներ, ավելացրել է մի քանի քնարական հատվածներ, կազմել է բարբառային բառերի բառարան (լրացումներն ու բառերի բացատրությունները տեղ գտան 1904 թ. հրատարակության մեջ)։
Ի՞նչ չափով է Թումանյանն ընդառաջել Կոմիտասի ցանկությանը՝ հայտնի չէ։ Պահպանվել է միայն պոեմի 1903 թ. հրատարակության մի առանձնատիպ՝ բանաստեղծի բազմաթիվ նշումներով ու լրացումներով, որոնք կապված են միաժամանակ երկու խնդրի հետ՝ օպերային լիբրետոյի ստեղծում ր և պոեմի՝ 1904 թ. առանձին հրատարակության նախապատրաստումը (տե՛ս ԳԱԹ, ԹՖ, № 1354)։ Այդ աշխատանքի մանրամասն նկարագրոլթ՚յունր տրված է բնագրային տարբերությունների բաժնում։ Թուման յանը պոեմը բաժանել է չորս գործողության, նշել է գործող անձանց անոլննե բ ը, կատարել է կրճատումներ, ավելացրել է մի քանի քնարական հատվածներ, կազմել է բարբառային բառերի բառարան (լրացումներն ու բառերի բացատրությունները տեղ գտան 1904 թ. հրատարակության մեջ)։
Բ՛ում ան յանի և Կոմիտասի ստեղծագործական համագործակցությունը շարունակվեց մի քանի տարի, բայց անկանոն և մեծ րնդմ իջումներով, որոնք կապված էին բանաստեղծի գերզբաղվածության, ապա նաև առաջին ձերբակալության հետ։ 1908 թ. մայիսի 24-ին Թուման յանին հասցեագրած նամակում Կոմիտասը, մասնավորապես, գրել է. «Ախպեր, վաղուց է սկսել եմ և բավական բան գրել քո «Անուշտ-ից, բայց դեռ պակասավոր բաներ շատ կան, որպեսզի մի ամբողջություն դաոնա։ Այս գիրս ստանալուն պես դրիչդ կառնես և ինձ մի դրական բան կգրես։ Այս ամառվան արձակուրդին պետք է զբաղվեմ առավելապես «Անուշ» ֊ով* Պ՚րի՚Ր։ թե ե՛՛րբ կարող ես մի քանի օրով ինձ մոտ հյուր գալ և այստեղ միասին վերջացնենք և ես հանգիստ շարունակեմ...» («Խորհրդային Հայաստան», 29 մայիսի 1936 թ.)։ Մի քանի ամիս անց՝ 1909 թ. փետրվարի 14-ին Կոմիտասը Մարիամ Թուման յանին գրել է. «Անուշն» առաջ է գնում, էլի մի շարք նոր բաներ դրեցի։ Մնացել եմ մոլորված։ Հովհաննեսի բանտարկությունն էր պակաս, էլի կիսատ մնաց «Անուշի» եր գա–, կան խմբագրությունը, հույս ունեի, որ կգար այս տոներին և վերջ կտայինք, այդ էլ այդպես մնաց» («Սովետական արվեստ», 1962, № 10, էջ 55)։ Հետագայում՝ Կոմիտասի կյանքի դժբախտ հանգամանքների պատճառով, նրա մտահղացումը լիովին չիրականացավ. «Անուշ» օպերայից մեզ հասել են միայն առանձին մեներգեր և խմբերգեր (տե՛ս Ռ. Աթայան,
Բ՛ում ան յանի և Կոմիտասի ստեղծագործական համագործակցությունը շարունակվեց մի քանի տարի, բայց անկանոն և մեծ րնդմ իջումներով, որոնք կապված էին բանաստեղծի գերզբաղվածության, ապա նաև առաջին ձերբակալության հետ։ 1908 թ. մայիսի 24-ին Թուման յանին հասցեագրած նամակում Կոմիտասը, մասնավորապես, գրել է. «Ախպեր, վաղուց է սկսել եմ և բավական բան գրել քո «Անուշտ-ից, բայց դեռ պակասավոր բաներ շատ կան, որպեսզի մի ամբողջություն դաոնա։ Այս գիրս ստանալուն պես դրիչդ կառնես և ինձ մի դրական բան կգրես։ Այս ամառվան արձակուրդին պետք է զբաղվեմ առավելապես «Անուշ» ֊ով* Պ՚րի՚Ր։ թե ե՛՛րբ կարող ես մի քանի օրով ինձ մոտ հյուր գալ և այստեղ միասին վերջացնենք և ես հանգիստ շարունակեմ…» («Խորհրդային Հայաստան», 29 մայիսի 1936 թ.)։ Մի քանի ամիս անց՝ 1909 թ. փետրվարի 14-ին Կոմիտասը Մարիամ Թուման յանին գրել է. «Անուշն» առաջ է գնում, էլի մի շարք նոր բաներ դրեցի։ Մնացել եմ մոլորված։ Հովհաննեսի բանտարկությունն էր պակաս, էլի կիսատ մնաց «Անուշի» եր գա–, կան խմբագրությունը, հույս ունեի, որ կգար այս տոներին և վերջ կտայինք, այդ էլ այդպես մնաց» («Սովետական արվեստ», 1962, № 10, էջ 55)։ Հետագայում՝ Կոմիտասի կյանքի դժբախտ հանգամանքների պատճառով, նրա մտահղացումը լիովին չիրականացավ. «Անուշ» օպերայից մեզ հասել են միայն առանձին մեներգեր և խմբերգեր (տե՛ս Ռ. Աթայան,
521
521