Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ1.djvu/7

ԽՄԲԱԳՐՈԻԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ

Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործական ժառանգությունը բացառիկ կարևոր տեղ է գրավում հայ բազմադարյան գրականաթյան և ողջ հոգևոր մշակույթի աատմու– թյան մեջ։ Ինչպես իր գեղարվեստական երկերով, այնպես էլ գրական-քննադատական և հրապարակախոսական գործունեությամբ Թումանյանը XIX դարի վերջո և XX դարի աոաջին տասնամյան ների հայ գր անանության Ա ամբողջ հասարակական կյանքի խոշորագույն, կենտրոնաձիգ դեմքերից մեկն է, որի շուրջն էին համախմբվում հայրենի մշակույթի բոլոր աոողջ և ա՜ռաջադեմ ուժերը։

Թումանյանի նշանակությունը վաղուց դուրս է եկել իր ապրած և ստեղծագործած պատմական ժամանակի սահմաններից, այն չի կարող պարփակվել մեկ աոանձին շըր– ջափուլի մեջ։ Իր երկերի համազգային և համամարդկային բովանդակությամբ, գեղարվեստական վիթխարի ընդհանրացումներով Թումանյանն ավելի, քան մեկ ուրիշը, նվաճեյ է հայ ժողովրդի ազգային մեծ գրող, «ամենայն հայոց բանաստեղծ» կոչվելու իրավունքը։ Նրա ստեղծագործությունը դարձավ հայրենիքի անցյալի և ներկայի, նրա հոգևոր ուժերի և գեղարվեստական ավանդույթների լավագույն, ամենախոր մարմնավորումը։ Այդ իրողությունը գիտակցվել է դեոևս Թումանյանի կենդանության ժամանակ։ 1914 թ. Վահան Տերյանը նրան բնութագրել է իբրև «մեծ գեղարվեստագետ և ժողովրդական հոգու իմաստուն ու վսեմ թարգման», իսկ Վալերի Իրյուսովը երկու տարի անց գրել է. «Ամբողջությամբ վերցրած՝ Թումանյանի պոեզիան ինքը Հայաստանն է՝ հնադարյան և նոր, հարություն առած և դրոշմը– փսծ բանաստեղծական տողերում մեծ վարպետի ձեռքով»։

Անցւսծ տասնամյակներին հասարակական և գրականագիտական միտքը, չնայած աոանձին շեղումներին, ընթա– (ւէ.լ Է Թումանյանի ժառանգության համաժողովրդական Ավանակությունը և գեղարվեստական անմրցելի մեծությունը

5