«Կարոտների հովիտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

===ՆԱԽԵՐԳ===

''Հայրս ասաց` Խաչունց աղբյո՜ւր, չէ՜, Խաչունց... ջրափո՜ս գրիր, տղա՜ս...'' <br> <br>

Մեղմ քամուց ճկվո՜ւմճոճվո՜ւմ են ծառերը, <br>

Մեղմ քամուց ճկվո՜ւմճոճվո՜ւմ են ծառերը, <br>

Թափառենք սիրով,v<br>

Կյա՜նքԿյա՛նք, շատ ես նման դու կարուսելի,<br>

Պատմությունը, ի՜մի՛մ ժողովուրդ, քեզ շատ ցավ է պատճառել,<br>

Ա՜խ, հեռվում տխուր է ու... լո՜ւռ է Մասիսը:<br><br>

Դու ասում ես.<br>

- Չեմ մեռնելու` թեկուզ անցնեն դար-դարեր,<br>

Զի ցանել եմ ես երկնի տակ<br>

խոսքի սերմեր պտղաբեր...<br>

...Թեկուզ անցնեն դար ու դարեր`<br>

քո անունը կհիշեն,<br>

Քո անունը, քո երգերը դարերի մեջ կհնչեն,<br>

«Շահնամե»-ով դու ապրել ես<br>

և դեռ կապրես շատ դարեր...<br>

''Բազմավաստակ մանկավարժ''

''Գուրգեն ԴԱՎԹՅԱՆԻՆ''

Ուսուցիչ էր նա հայրենի գյուղում:<br>

Ուսուցանում էր երեխաներին,<br>

Թե ոնց պիտ սիրել <br>

Հողն ու հայրենին:<br>

... Սև ծովի ափին արկի շառա՜չ էր,<br>

Գնդա՜կ էր, ճի՜չ էր Սև ծովի ափին:<br>

Սև ծովի ափին արյուն-կրա՜կ էր,<br>

Երկաթե կարկո՜ւտ... անարգ` թշնամի՜ն...<br>

Ու մարտնչո՜ւմ էր Սև ծովի ափին:<br>

Բայց մի առավոտ, թեժ մարտում, հանկարծ...<br>

Վիրավորվել է: 44-ն էր:<br>

Բեռլին չհասած`<br>

Հաղթել էր արդեն նա ոսոխներին<br>

Ու հաղթանակով տուն վերադարձել...<br>

...Ուսուցիչ էր նա հայրենի գյուղում,<br>

...Նորից լեռներ են ծնվում:<br>

Ավա՜ղ, լեռնե՜ր են գնում<br>

Նորից աշխարհից:<br>

Հանդիպողները...Բայց հանդիպում են, սեղմում են ձեռքս<br>

Ու... շշնջում են.<br>

- Բարո՜վ ես եկել...

Ինչքա՜ն դժվար է լավ երգը գրվում`<br>

Չգիտեի՞ ես...<br>

''Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս,''

''խաղողագործուհի''

''Լենա ՋԱՎԱԴՅԱՆԻ հիշատակին''

Խաղողայգում լույսը բացվել,<br>

Խաղողայգին քեզ երազել<br>

Կարոտով անքուն,<br>

Եկել` վազի կանաչ կանչով<br>

Ու ողկույզի լույս ճաճանչով<br>

Ձուլվել ես այգուն:<br>

Գարնան հևքին, ձմռան ցրտին,<br>

Սիրտդ տված վազի սրտին`<br>

Հողը փայփայել,<br>

Ու անարատ քո քրտինքով,<br>

Ողկույզների լույս-ստինքով<br>

Կա՜մք ես արարել:<br>

...Կյանքդ համակ տառապանք էր,<br>

Տանը, այգում` լուռ տքնանք էր,<br>

Մաքո՜ւր էր ու... հին:<br>

Վաղուց է` ինչ էլ այգում չես,<br>

Բայց վազերը հիշում են քեզ`<br>

Քուն` թե արթմնի:<br>

Հիմա աշուն է,<br>

Ծառերը հիմա ներկվել են կարմիր ու դեղին:<br>

Մաղում է բարակ անձրև<br>

Ու փչում սառը քամի:<br>

Փողոցով անցնելիս<br>

Արդեն զգացվում է արևի պակասը,<br>

Եվ... ուզես-չուզես`<br>

Սկսում ես հարմարվել վերարկուին:<br>

Իսկ հովանո՜ցը...<br>

Ես չեմ սիրում վերարկու հագնել:<br>

Ես սիրում եմ աշնանային սառն օդը,<br>

Մեղմ ու բարակ անձրևը:<br>

Հիմա աշուն է:<br>

Ծառերը հիմա ներկվել են կարմիր ու դեղին:<br>

Փողոցի միակ տնօրենը քամին է արդեն:<br>

Նա ջանում է մերկացնել ծառերին,<br>

Ու մեկ-մեկ թափվում են տերևները<br>

Մայթերի վրա,<br>

Իսկ անցորդներն անխնա կոխկրտում են,<br>

Եվ ուզում ես ճչալ փողոցով մեկ.<br>

- Մի՜ կոխկրտեք, մե՜ղք են տերևները...<br>

Բայց լսողն ո՞վ է,<br>

Մարդիկ շտապում են,<br>

Ամեն մեկն իր գործն ունի:<br>

Քամին էլ է շտապում:<br>

Նա աշխատում է «Մինչև ձմռան գալը`<br>

Ո՜չ մի տերև ծառերի վրա» նշանաբանով:<br>

...Լա՜վ, թող թափվե՜ն տերևները,<br>

Միայն թե ձմեռը շուտ գա...<br>

Ձմեռը, թեև` դժվարությամբ,<br>

Բայց, այնուամենայնիվ, զիջեց դիրքերը:<br>

Գարնան առաջին օրերը դեռևս պահպանում էին<br>

Ձմռան սառնաշունչ օդը, բայց հետզհետե<br>

Սկսեցին տաքանալ:<br>

Գարնան շունչն զգացվեց անմիջապես,<br>

Եվ հողն ուռչեց ուրախությունից, կանաչեց:<br>

Գարնանային արևի առաջին ջերմ շողերից<br>

Սիրախաբ եղան ծաղիկներն ու գարնան այգին լցվեց<br>

Կարմրավուն ու ճերմակաթույր երանգներով:<br>

Գարնանային արևի շողերով գերված<br>

Ու գեղեցիկ ծաղիկներով պճնավորված ծառերն <br>

Ասես հրճվում էին անափ ուրախությունից:<br>

Գեղեցիկ է գարունը, բայց երբ բնությունը<br>

Հերթական անակնկալն է մատուցում`<br>

Ծառերը կրկին զգաստանում են, ընդդիմանում,<br>

Ու հերթական անգամ իրենց անզոր ըմբոստությամբ <br>

Ծառանում բնության արհավիրքների դեմ,<br>

Թեև շատ անգամ` անօգուտ ու անիմաստ:<br>

Այս անգամ էլ բնությունն իր հերթական<br>

Ապրիլմեկյան դառն կատակով փորձեց սաստել<br>

Գարնան արևի ջերմ շողերի տակ հրճվող<br>

Ծառ ու ծաղկունքին:<br>

Սարերին փռված ճերմակ սավանը կամաց-կամաց<br>

Սահեց դեպի կանաչին տվող մարգագետիններն ու<br>

Արձակ դաշտերը,<br>

Գարնան ծաղիկներով զուգված այգիները:<br>

Բոլոր գույներն իսկույն խառնվեցին ճերմակի մեջ,<br>

Բայց չկորան լիովին`<br>

Ճերմակասավան մարգագետինները<br>

Տեղ-տեղ կանաչին էին տալիս դեռ:<br>

Իսկ ծառերի`<br>

Ձյան ծանր շերտի տակ ճկված ճյուղերի վրա<br>

Դեռևս ծիկրակում էին<br>

Դեղնակարմրավուն ծաղիկները, որոնք, սակայն<br>

Անհաղորդ մնացին գիշերային ահազարհուր<br>

Փորձությանը:<br>

Գարնան գույների մեջ չնշմարվող սևը նույնպես<br>

Եկավ խառնվելու ձյունաթույր ճերմակին,<br>

Եվ դժգունացրեց ավելի:<br>

Սև շղարշի ներքո<br>

Գիշերային սառնամանիքը<br>

Դաժան հաշվեհարդար տեսավ<br>

Դեռևս թույլ ու տկար ծաղիկների հետ:<br>

Առավոտյան կրկին պարտվեց գիշերն ու<br>

Մեկդի քաշվեց:<br>

Բայց գեղեցկաբույր ծաղիկները<br>

Դժգունացել էին արդեն ու անզոր կախվել<br>

Ծառերի ճյուղերից: Ապրիլյան արևի<br>

Ջերմ շողերն այլևս անզոր էին<br>

Վերակենդանացնել նրանց: Արևն ավելի ու ավելի<br>

Տաքացավ, բայց մեռած ծաղիկներն<br>

Այլևս չէին կարող շնչել:<br>

...Սակայն ոչ բոլոր ծաղկաբողբոջներն էին<br>

Զոհ գնացել գարնան ձմեռաշունչ խաբկանքին:<br>

Եվ բացվեցին այդ բողբոջներն ու իրենց<br>

Գեղեցկությամբ պարուրեցին շրջապատը:<br>

Նաև` մեռած ծաղիկների փոխարեն... <br>

Ես երբեք<br>

Անձրևին այսքան մոտ չէի կանգնել:<br>

Արևն ասես կուլ էր գնացել<br>

Հեքիաթի յոթգլխանի հրեշի կոկորդում,<br>

Իսկ ամպերն ամուր գրկել են երկնակամարը<br>

Եվ... ականջ են ծակում:<br>

Տխուր ձայնակցում է անձրևն ամպերին,<br>

Տխուր,<br>

Ու զգում եմ նրա թախծոտ երգի<br>

Մեղմ ելևէջումները,<br>

Համբույրները` քնքուշ ու ցողաթաց:<br>

Ես երբեք<br>

Անձրևին այսքան մոտ չէի կանգնել:<br>

Եվ հիմա, երբ այսքան մոտ եմ անձրևին,<br>

Չգիտեմ ինչու` ակամա մտածում եմ արևի<br>

Եվ արևոտ օրերի մասին,<br>

Որոնք եղել են իմ կյանքում,<br>

Կան ու կլինեն դեռ:<br>

...Իմ կյանքի բոլոր արևոտ օրերը:<br>

Ես նորից քեզ հետ եմ, քո գրկում,<br>

Ու նորից... հեռու եմ քեզնից...<br>

''Խաչատուր ԱԲՈՎՅԱՆԻՆ''

Ես Քանաքեռում քայլում եմ կրկին`<br>

Ուր ծնվել ես դու,<br>

Եվ իմ տագնապոտ, վիրավոր հոգին<br>

Քեզ է որոնում:<br>

Հուշիկ քայլերով, մոլոր ու հանգիստ`<br>

Երեկոն կամաց իջնում է`<br>

Ծածկում տներ ու փողոց:<br>

Եվ մթության մեջ<br>

Քեզ որոնող իմ աչքերին հանկարծ<br>

Կանչում է մի լույս<br>

Ու քայլում եմ ես լույսին ընդառաջ`<br>

Մթնած փողոցով,<br>

Ուր քայլել ես դու ինչ-որ ժամանակ,<br>

Ինչ-որ մեկի հետ,<br>

Որ գուցե... Պարրոտ ազգանունն ուներ:<br>

Քայլում եմ այսպես լույսին ընդառաջ,<br>

Լույսի հետքերով<br>

Ու գտնում եմ քեզ.<br>

Դու կանգնել ես լուռ, մեն-մենակ, դրսում,<br>

Ու թվում է` քո տուն-թանգարանի<br>

Անդորրն ես հսկում...<br>

Ի՜նչ են ցանկանում բանաստեղծները<br>

Կյանքից այս,<br>

Գուցե լոկ երազում են,<br>

Որ... գոնե կարդա՞ն իրենց երգերը...<br>

Ողջո՜ւյն, ողջո՜ւյն, գամարջոբա, ամխանագո Վրաստան,<br>

Արցախական իմ լեռներից հյուր եմ եկել ես հիմա:<br>

Եկել եմ, որ եղբայրության երգեր հյուսենք միասին,<br>

Իրար պատմենք հույզերը մեր, իրար պատմենք մեր մասին:<br>

Եկել եմ, որ շրջեմ նորից հին Թիֆլիսի թաղերով,<br>

Սայաթ-Նովի խաղով լցված` շրջեմ սիրո բաղերով:<br>

Հրաշք լիներ, ծնվեր նորից մեր երգերի մեծ արքան,<br>

Վերածնված իր Թիֆլիսով, Երևանով հիանար:<br>

Եվ հյուսեր իր նոր երգերը ճշմարտության ու լույսի,<br>

Ի հակադիր իր այն դարի մութուլուսի, մշուշի:<br>

Հրաշք լիներ` Աբովյանի Աղասուն ես տեսնեի,<br>

Ու նրա հետ «Վերքի...» դիմաց մեր նոր «Երգը...» հյուսեի:<br>

Հանդիպեի մեր Գաբրիել Սունդուկյանին հանճարեղ,<br>

(Ո՜նց կուզեի Պեպոյի հետ մի օր սրտանց զրուցել):<br>

Սրտի դողով, բայց մեծ հույսով մտնեի ես Վերնատուն,<br>

Հանդիպեի Լևոն Շանթին, Թումանյանին մեծանուն:<br>

Իսահակյանն ու Դեմիրճյանն ինձ կյանքի մեծ դաս տային,<br>

Ու մնայի նրանց դասին` ես` մշտական ունկնդիր:<br>

Հրաշք լիներ ու շրջելիս փողոցներով Թիֆլիսի,<br>

Դեմս ելներ Շիրվանզադեն` իր հայացքով արծվենի:<br>

Դեմս ելներ Մարզպետունին` Մուրացանին թևանցուկ,<br>

Ողջունեի` լուռ թախծելով նրա մահը վաղանցուկ:<br>

Հրաշք լիներ ու շրջելով Հավլաբարի թաղում հին,<br>

Զրուցեի «նեղ օրերից»՝ Նար-Դոսի հետ մտերիմ:<br>

Ամխանագո՜ Սաքարթվելո, իմ սրտակի՜ց, իմ եղբա՜յր,<br>

Քո Ակակի Ծերեթելին ապրում է իմ սրտում հար:<br>

Միշտ հիշում եմ ես կարոտով և անկաշառ սիրով հին`<br>

Ռուսթավելուն, Տաբիձեին, Դումբաձեին, Մորիսին...<br>

Արցախական իմ աշխարհից հյուր եմ եկել ահա ես,<br>

Որ պատմեմ քեզ իմ երազը, սիրող սիրտս բացեմ քեզ:<br>

Եկել եմ, որ ապրեմ նորից քո նոր օրով, նոր կյանքով,<br>

Ձուլվեմ քեզ հետ, քո աշխարհին` քո ծիծաղով, քո ծափով:<br>

Ու մեր այս նոր հանդիպմանը` որպես նվեր, բարի իղձ`<br>

Ընդունիր իմ այս տողերը քո սոմեխի եղբորից...<br>

Իմ սիրելի ընկեր Պարգև, իմ բարեկամ պաշտելի,<br>

Ես քեզ գի՜րք եմ նվեր բերում քո հարսանյաց հանդեսին:<br>

Թեկուզ գանձ չէ նվերը իմ, բայց սիրով եմ ընծայում,<br>

(Դե, նվերը նվեր է միշտ` լավ ու վատ չեն հարցնում):<br>

Երջանկության, անկեղծ սիրո խորհուրդ որպես այն պահիր,<br>

Քանզի գիրքն էլ սուրբ է` ինչպես հացն ու աղը սեղանի:<br>

Եվ երջանիկ են աշխարհում, ովքեր ապրում են, սիրում,<br>

Ու առիթով կամ անառիթ` իրար գիրք են նվիրում:<br>

...Թող քո սերն էլ նվերիս պես մի լուսավոր գիրք լինի:<br>

Բարի՜ հիշիր ընկերոջդ:<br>

::::Միշտ քո` Արիս ԱՐՍԵՆԻ...<br>

Երգե՜ր իմ, այնպե՜ս ճախրեք աշխարհում,<br>

Որ ձեր հույզերով,<br>

Ձեր կրակներով<br>

Դուք ջերմացնե՜ք սրտերը սառած...<br>

Երբ լռել է պետք`<br>

Մի՜ խոսեք, լռե՜ք:<br>

Երբ խոսել է պետք`<br>

Էլ մի՜ հապաղեք:<br>

Թևել է թե պետք,<br>

Հասկանալի է,<br>

Պատրաստ եք նաև թև ու թռիչքի:<br>

Գուցե հեռավոր ճանապարհներին<br>

Ձեզ է կարոտում` աչքը ձեր դարձին,<br>

Մի չմոռացվո՜ղ, քնքո՜ւշ երազանք:<br>

Դուք պետք է նրա թախիծը վանեք<br>

Ու պատմեք նրան իմ մասին, երգե՜ր,<br>

Իմ հոգուց ծնված,<br>

Իմ հոգու խինդով սնվա՜ծ, թև՜ առած<br>

Կարոտ ու կանչե՜ր...<br>

Լույսը բացվում է,<br>

Վե՜ր կենամ, գնա՜մ:<br>

Դեռ երկար ճամփա՜ ունեմ գնալու:<br>

Ես կարո՜տ ունեմ,<br>

Սե՜ր ունեմ անհուն,<br>

Ես խոհե՜ր ունեմ աշխարհին տալու...<br>

Լույսը բացվում է...<br>

Գնամ ու սիրտս բացե՜մ աշխարհին,<br>

Մարդկանց նվիրեմ իմ ապրումնե՜րը,<br>

Կարո՜տը, սե՜րը,<br>

Նրանց նվիրեմ և՜ երազ, և՜ հույզ,<br>

Հո՜ւյս տամ անհույսին,<br>

Անօգին օգնե՜մ:<br>

Ջո՜ւր դառնամ ճամփիդ, հայրենի իմ տուն,<br>

Հո՜ղդ ոռոգեմ...<br>

...Լույսը բացվում է:<br>

Վե՜ր կենամ,<br>

Գնա՜մ...<br>