«Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ3.djvu/490»–ի խմբագրումների տարբերություն

չ →‎top: կետադրություն, բազմակետ, փոխարինվեց: ... → … oգտվելով ԱՎԲ
Էջի կարգավիճակԷջի կարգավիճակ
-
Չսրբագրված
+
Սրբագրված
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 1. Տող 1.
ԹՈԻՄԱՆՅԱՆԻ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԱԿԱՆ ԷՊՈՍԸ
{{Կենտրոն|'''ԹՈՒՄԱՆՅԱՆԻ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԱԿԱՆ ԷՊՈՍԸ'''}}

Բ՛ում ան յանի պոեմները, որոնք միասին կազմում են մի յուրօրինակ բանաստեղծական էպոս, կարևորագույն տեղ են գրավում նրա գրական ժառանգության մեջ։ Բանաստեղծի տաղանդի էպիկական հատկանիշները, որոնք սկզբից ևեթ գերակշռող էին նրա ստեղծագործ ական նկարագրի մեջ, բնականաբար, մղեցին նրան դեպի չափածոյի ամենախոշոր ժանրային ձևը՝ պոեմը։ Այդ ժանրը բանաստեղծի առջև առավել մեծ հնարավորություններ էր բացում ինչպես կենսական հարցերի լայն ընդգրկման, այնպես էլ գեղարվեստական և փիլիսոփայական ընդհանրացումների համար, որոնց հակումը երևան եկավ նրա ստեղծագործական աոաջին իսկ քայլերից։ եվ զարմանալի չէ, որ չափածո էպիկական հիմնական ժանրերը պոեմն ու բալլադը, դարձան Բ՛ում ան յանի պոեզիայի առաջատար տեսակներ, նրա աշխարհայացքի ե գեղարվեստական մտածողության ամենից լայն ու խոր արտահայտությունը։
Թումանյանի պոեմները, որոնք միասին կազմում են մի յուրօրինակ բանաստեղծական էպոս, կարևորագույն տեղ են գրավում նրա գրական ժառանգության մեջ։ Բանաստեղծի տաղանդի էպիկական հատկանիշները, որոնք սկզբից ևեթ գերակշռող էին նրա ստեղծագործական նկարագրի մեջ, բնականաբար, մղեցին նրան դեպի չափածոյի ամենախոշոր ժանրային ձևը՝ պոեմը։ Այդ ժանրը բանաստեղծի առջև առավել մեծ հնարավորություններ էր բացում ինչպես կենսական հարցերի լայն ընդգրկման, այնպես էլ գեղարվեստական և փիլիսոփայական ընդհանրացումների համար, որոնց հակումը երևան եկավ նրա ստեղծագործական առաջին իսկ քայլերից։ Եվ զարմանալի չէ, որ չափածո էպիկական հիմնական ժանրերը պոեմն ու բալլադը, դարձան Թումանյանի պոեզիայի առաջատար տեսակներ, նրա աշխարհայացքի և գեղարվեստական մտածողության ամենից լայն ու խոր արտահայտությունը։
Ղրս/կան քննադատության մեջ բավական վաղ է խոսվել Թուման յանի տաղանդի էպիկական (վիպական) բնույթի և այղ առումով հայ բանարվեստում նրա բերած սկզբունքային նորության մասին։ Արդեն Թուման– յանի «Բանաստեղծությունների» աոաջին հատորի (1890) զրախոսները հատուկ րնղգծեցին այդ հանգամանքը։ Այսպես, Մանուկ Աբեղյանր (Վար» սամ) նշում էր, որ «Թումանյանի բանաստեղծության բնորոշ հատկությանն է վիպականութ յուն-րէ և, նկատի ունենալով գրախոսվող գրքում զետեղվ ։.ւ'> «Լոոեցի Սաքոն», :<Մեհրի» և «Ալեք» պոեմները, ավելացնում էր, «Սեր վիպերգական բանաստեղծության մեշ այդ երեք քերթվածները չունին ի– րենց նմանը թե կենդանությամբ, թե զգացմունքների բնականությամբ և թե ԴՐավիչ> սահուն և, որ գլխավորն է, կանոնավոր գեղեցիկ լեզվով» (Ս՝. ԱբԼդյան. Երկեր, հ. է, 1975, էջ 362), նույն միտքն ընդգծեց նաև էևոն Մանվելյանր՝ Թումանյանի մասին գրելով. «նա յուր պոեմաների մեջ նման չէ ոչ մեր հին, ոչ նոր բանաստեղծներին, նա կանգնած է ա֊ ռանձնակի, նա ինքնուրույն է, նա մի տեսակ նորություն է մեզ հս մար… Նոքա (Թումանյանի պոեմները — ի՚մբ՛) ունին ներքին ընդհանսլբ^ ւ՚ծեոք

476
Գրական քննադատության մեջ բավական վաղ է խոսվել Թումանյանի տաղանդի էպիկական (վիպական) բնույթի և այդ առումով հայ բանարվեստում նրա բերած սկզբունքային նորության մասին։ Արդեն Թումանյանի «Բանաստեղծությունների» աոաջին հատորի (1890) գրախոսները հատուկ ընղգծեցին այդ հանգամանքը։ Այսպես, Մանուկ Աբեղյանր (Վարսամ) նշում էր, որ «Թումանյանի բանաստեղծության բնորոշ հատկությանն է վիպականությունը» և, նկատի ունենալով գրախոսվող գրքում զետեղված «Լոռեցի Սաքոն», «Մեհրի» և «Ալեք» պոեմները, ավելացնում էր, «Մեր վիպերգական բանաստեղծության մեջ այդ երեք քերթվածները չունին իրենց նմանը թե՛ կենդանությամբ, թե՛ զգացմունքների բնականությամբ և թե՛ գրավիչ, սահուն և, որ գլխավորն է, կանոնավոր գեղեցիկ լեզվով» (''Մ. Աբեղյան.'' Երկեր, հ. Է, 1975, էջ 362), նույն միտքն ընդգծեց նաև Լևոն Մանվելյանը՝ Թումանյանի մասին գրելով. «նա յուր պոեմաների մեջ նման չէ ոչ մեր հին, ոչ նոր բանաստեղծներին. նա կանգնած է առանձնակի, նա ինքնուրույն է, նա մի տեսակ նորություն է մեզ համար... Նոքա (Թումանյանի պոեմները — ''խմբ.'') ունին ներքին ընդհանուր գծեր,