«Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ3.djvu/515»–ի խմբագրումների տարբերություն

չ Բոտ ― Ավտոմատիկ տեքստի փոխարինում (- + )
Էջի կարգավիճակԷջի կարգավիճակ
-
Չսրբագրված
+
Սրբագրված
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 1. Տող 1.
պոեմի նախերգանքը սկզբից ևեթ ստեղծելով հերոսի հետագա զարգաց֊ ■մանր նպաստող բնական մ իջավայրի վառ պատկերացում՝։
պոեմի նախերգանքը՝ սկզբից ևեթ ստեղծելով հերոսի հետագա զարգացմանը նպաստող բնական միջավայրի վառ պատկերացում։

Սակայն, ինչպես ցույց են տալիս պահպանված նյութերը, 1903 թ. հետո էլ Թումանյանը մտածել է պոեմը վերամշակելու և լրացնելու մա֊ սին։ Դա երևում է ԲԹ֊ի մի օրինակի վրա հեղինակի մտցրած բազմաթիվ սևագիր լրացումներից ու ճշտումներից, որոնք նույնպես առաջին անգամ լրիվ ներկայացվում են սույն հրատարակության մեջ։ Այդ նյութերը ցույց են տայիս, որ շատ դեպքերում Թումանյանը ցանկացել է վերադառնալ պոեմի նախորդ տպագիր և անտիպ տարբերակներին այնտեղից վերցնելով ամբողջ հատվածներ, կարծեք «ափսոսալով», որ ԲԹ֊ում հրա֊ մարվել է դրանցից։ Ավելացվում են մի շարք նոր հատվածներ՝ մեծ մասամբ հովվական կյանքի և կենցաղի պատկերներով։ Այդ հավելումների մեծ մասը ամփոփված է Դ ինքնագրում, ուր բանաստեղծր գրքի լուսանցքներից ճշտումներով արտագրել է պոեմի մեջ մտցվելիք նոր հատվածները։ Այդ հիման վրա սույն հրատարակության մեջ Դ ինքնագիրը զետեղված է ՐԹ-ի վրա կատարած ուղղումներից հետո։
Սակայն, ինչպես ցույց են տալիս պահպանված նյութերը, 1903 թ. հետո էլ Թումանյանը մտածել է պոեմը վերամշակելու և լրացնելու մասին։ Դա երևում է ԲԹ-ի մի օրինակի վրա հեղինակի մտցրած բազմաթիվ սևագիր լրացումներից ու ճշտումներից, որոնք նույնպես առաջին անգամ լրիվ ներկայացվում են սույն հրատարակության մեջ։ Այդ նյութերը ցույց են տալիս, որ շատ դեպքերում Թումանյանը ցանկացել է վերադառնալ պոեմի նախորդ տպագիր և անտիպ տարբերակներին՝ այնտեղից վերցնելով ամբողջ հատվածներ, կարծեք «ափսոսալով», որ ԲԹ-ում հրաժարվել է դրանցից։ Ավելացվում են մի շարք նոր հատվածներ՝ մեծ մասամբ հովվական կյանքի և կենցաղի պատկերներով։ Այդ հավելումների մեծ մասը ամփոփված է Գ ինքնագրում, ուր բանաստեղծր գրքի լուսանցքներից ճշտումներով արտագրել է պոեմի մեջ մտցվելիք նոր հատվածները։ Այդ հիման վրա սույն հրատարակության մեջ Գ ինքնագիրը զետեղված է ԲԹ-ի վրա կատարած ուղղումներից հետո։
Բանաստեղծի այս տատանումներն ու որոնումնե ր ր որևէ վերջնական արդյունքի չհանգեցրին, և «Լոռեցի Սաքոյի» նոր ամբողջական տարբերակ չստեղծվեց։ ԲԲ-ում և ԲՊ֊ում արտատպվեց ԲԹ-ի տեքստր՝ լեզվական ոչ մեծ վւ ոփոխոլթ յուններով (այս֊ի և այն֊ի փոխարեն էս և էն)։

«Լոռեցի Սաքոյի» ստեղծագործական պատմության, նրա վրա կատարած աշխատանքի պատկերր մի շարք կողմերով դեռ լրիվ պարզաբանված չէ։ Այդ պատճառով էլ առաջադրվել են հաճախ տարրեր, իրար հակասող տեսակէտներ (տե՛ս, մասնավորապես, Ա. Ավետիս^ան. Թուման– յանի ստեղծագործական լաբորատորիան, 1973, էջ 146—196։ Ս. Մելքոն– ]Աւն. «Լոռեցի Սաքոն» պոեմի ստեղծագործական պատմության մի քանի հարցեր», ՍԳ, 1975, A? 3, էջ 163— 167),
Բանաստեղծի այս տատանումներն ու որոնումները որևէ վերջնական արդյունքի չհանգեցրին, և «Լոռեցի Սաքոյի» նոր ամբողջական տարբերակ չստեղծվեց։ ԲԲ-ում և ԲՊ-ում արտատպվեց ԲԹ-ի տեքստը՝ լեզվական ոչ մեծ փոփոխություններով (այս-ի և այն-ի փոխարեն՝ էս և էն)։
Պոեմի առաջին և երկրորդ հրատարակությունների մեջ հեղինակը տո֊ զա տ ա կ երում մի շարք ծանոթագրություններ է տվել բացատրելով գյուղական կենցաղի և բարբառի հետ կապված բազմաթիվ հասկացություններ և բառեր. Սույն հրատարակության մեջ այգ բացատրությունները տրվում են համապատասխան տարբերակներից հետո րստ ծանոթագրվող բառերի և արտահայտությունների տողահամարների։

Ա ինքնագրի 95 տոզր՝ «Ծաթերա քարի էն հարսի նրման», ակնարկում է Լոռու Ծաթերա սարում գտնվող քարր, որը նման է կովկիթը գըի խին բռնած կնոջ։
«Լոռեցի Սաքոյի» ստեղծագործական պատմության, նրա վրա կատարած աշխատանքի պատկերր մի շարք կողմերով դեռ լրիվ պարզաբանված չէ։ Այդ պատճառով էլ առաջադրվել են հաճախ տարբեր, իրար հակասող տեսակետներ (տե՛ս, մասնավորապես, ''Զ. Ավետիսյան''. Թումանյանի ստեղծագործական լաբորատորիան, 1973, էջ 146—196։ ''Ս. Մելքոնյան''. «Լոռեցի Սաքոն» պոեմի ստեղծագործական պատմության մի քանի հարցեր», ՍԳ, 1975, 3, էջ 163—167):
Ա Լ Ե Ք (կ 25, 234)

Աոաջին անգամ՝ ԲՄ 1, էջ 42 — 54։ Դրանից հետո հայերեն այլևս ոչ մի անգամ չի արտատպվել ոչ հեղինակի կենդանության ժամ ան ակ, ոչ էլ
Պոեմի առաջին և երկրորդ հրատարակությունների մեջ հեղինակը տողատակերում մի շարք ծանոթագրություններ է տվել բացատրելով գյուղական կենցաղի և բարբառի հետ կապված բազմաթիվ հասկացություններ և բառեր: Սույն հրատարակության մեջ այդ բացատրությունները տրվում են համապատասխան տարբերակներից հետո՝ ըստ ծանոթագրվող բառերի և արտահայտությունների տողահամարների։
501

Ա ինքնագրի 95 տողը՝ «Ծաթերա քարի էն հարսի նըման», ակնարկում է Լոռու Ծաթերա սարում գտնվող քարը, որը նման է կովկիթը գլխին բռնած կնոջ։


{{Կենտրոն|ԱԼԵՔ}}
{{Կենտրոն|(էջ 25, 234)}}

Աոաջին անգամ՝ ԲՄ I, էջ 42—54։ Դրանից հետո հայերեն այլևս ոչ մի անգամ չի արտատպվել՝ ոչ հեղինակի կենդանության ժամանակ, ոչ էլ