«Էջ:Mikael Nalbandyan, Collected works, Sovetakan grogh (Միքայել Նալբանդյան, Երկեր, Սովետական գրող).djvu/506»–ի խմբագրումների տարբերություն

 
No edit summary
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 1. Տող 1.
Մենք մի ուրիշ աշխատություն էլ գիտենք, հայ հեղինակի, հայոց կյանքից բխած, մի շատ կենդանի և շատ սրտաշարժ գործ, բայց, ձախողակի, հայ գրով թեև, այլ և այնպես, տաճկերեն գրած։ Մենք խոսում ենք «Ագապի» մակագրով ազգային վիպասանության մասինկ:<ref>Նայրանդյանի հիացմունքը այս վեպի նկատմամբ պետք է բացատրել նրա մի շարք գլուխների ռեալիստական նկարագրություններով և գաղափարական շեշտակի նպատակասլացությամբ, որի հիմքում ընկած է պայքարը հայ իրականության մեջ քայքալիչ աշխատանք կատարող կաթոլիկ գործակալների դեմ։ «Վերք Հայաստան»-ի հետ համեմատությունը ըստ երևույթին կատարված է պարզապես նկատի ունենալով այդ երկի վիպային կառուցվածքը, տեխնիկան, այլապես անիմաստ է օտար լեզվով գրված, շատ սահմանափակ ընդգրկում ունեցող (հայ բուրժուազիայի այլասերված բարքերի նկարագրությանը) մի վեպի համեմատությունը այնպիսի մի էպոխային երկի հետ, ինչպիսին է «Վերք Հայաստանի» վեպը, որը հանդիսանում է հայ նոր գրականության սկիզբը, արտացոլում է բուն աշխատավոր ժողովրդի պայքարը իր ազատագրության համար և նվիրված է այնպիսի մի կարևոր պրոբլեմի, ինչպիսին է Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին։
Մենք մի ուրիշ աշխատություն էլ գիտենք, հայ հեղինակի, հայոց կյանքից բխած, մի շատ կենդանի և շատ սրտաշարժ գործ, բայց, ձախողակի, հայ գրով թեև, այլ և այնպես, տաճկերեն գրած։ Մենք խոսում ենք «Ագապի» մակագրով ազգային վիպասանության մասինկ:<ref>Նայրանդյանի հիացմունքը այս վեպի նկատմամբ պետք է բացատրել նրա մի շարք գլուխների ռեալիստական նկարագրություններով և գաղափարական շեշտակի նպատակասլացությամբ, որի հիմքում ընկած է պայքարը հայ իրականության մեջ քայքալիչ աշխատանք կատարող կաթոլիկ գործակալների դեմ։ «Վերք Հայաստան»-ի հետ համեմատությունը ըստ երևույթին կատարված է պարզապես նկատի ունենալով այդ երկի վիպային կառուցվածքը, տեխնիկան, այլապես անիմաստ է օտար լեզվով գրված, շատ սահմանափակ ընդգրկում ունեցող (հայ բուրժուազիայի այլասերված բարքերի նկարագրությանը) մի վեպի համեմատությունը այնպիսի մի էպոխային երկի հետ, ինչպիսին է «Վերք Հայաստանի» վեպը, որը հանդիսանում է հայ նոր գրականության սկիզբը, արտացոլում է բուն աշխատավոր ժողովրդի պայքարը իր ազատագրության համար և նվիրված է այնպիսի մի կարևոր պրոբլեմի, ինչպիսին է Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին։
Նալբանդյանի հիշատակած «Ագապի» վեպը լույս է տեսել հարյուր տարի առաջ, 1851 թվականին, Կ. Պոլսում և ամբողջ մեկ դար մնացել է անհայտության մեջ։ Միայն վերջին տարիներս, երբ լույս տեսավ նալբանդյանի «Կրիտիկան», մեծ հետաքրքրություն առաջացավ այդ վեպի նկատմամբ։ Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի Մ. Աբեղյանի անվան Գրականության ինստիտուտին հաջողվեց ձեռք բերել այժմ հազվագյուտ այդ վեպի ֆոտոպատճենը, թարգմանել և պատրաստել տպագրության։</ref> Խրթին տաճկաբանությամբ է գրած և մեր փոքր ի շատե տաճկագիտությունը տկար է այդ գիրքը թարգմանելու համար (այնտեղ շատ արաբական կամ պարսիկ բառեր կան, որ մենք չենք հասկանում), բայց և այնպես գործի սկզբից մինչև վերջ մեր զմայլանքը աճելով աճում էր, երբ կարդում էինք այն հոգեշարժ, սրտաշարժ և տխուր անցքի պատմությունը, ուր ազնիվ օրիորդը, Ագապին, զոհ է գնում գիշերադե՜մ մարդոց դժոխային կրոնամոլության և դավաճանության, որին կարող էր նախանձել և ինքը Լոյոլան, ուր ազնիվ սիրահարը, Հակոբ աղան, նույնպես զոհվում է մի ջլային տենդի, որ առաջացել էր Ագապի օրիորդի սդայի վախճանի պատճառած հարվածից։ Բնականությունը և արվեստը իրար հետ լծորդված են այդ գործի մեջ։ Վերք Հայաստանին չունի այնքան արվեստ, «Սոս և Վարդիթերը» «Վերք Հայասաանուցն» էլ քիչ ունի, թեև ունին բնականություն։ «Ագապին» արվեստի կողմից կարող է դիմանալ խիստ քննության։ Բնականության կողմից և հոգեբանական հարազատության մասին շատ բարձր է եվրոպական ամենավուր վիպասանություններից։ Մենք ցավում ենք և ցավելով չենք կարող չմեղադրել մեր պոլսեցի եղբայրակիցքը, որ մինչև այժմ հայերեն չթարգմանեցին այդ
Նալբանդյանի հիշատակած «Ագապի» վեպը լույս է տեսել հարյուր տարի առաջ, 1851 թվականին, Կ. Պոլսում և ամբողջ մեկ դար մնացել է անհայտության մեջ։ Միայն վերջին տարիներս, երբ լույս տեսավ նալբանդյանի «Կրիտիկան», մեծ հետաքրքրություն առաջացավ այդ վեպի նկատմամբ։ Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի Մ. Աբեղյանի անվան Գրականության ինստիտուտին հաջողվեց ձեռք բերել այժմ հազվագյուտ այդ վեպի ֆոտոպատճենը, թարգմանել և պատրաստել տպագրության։</ref> Խրթին տաճկաբանությամբ է գրած և մեր փոքր ի շատե տաճկագիտությունը տկար է այդ գիրքը թարգմանելու համար (այնտեղ շատ արաբական կամ պարսիկ բառեր կան, որ մենք չենք հասկանում), բայց և այնպես գործի սկզբից մինչև վերջ մեր զմայլանքը աճելով աճում էր, երբ կարդում էինք այն հոգեշարժ, սրտաշարժ և տխուր անցքի պատմությունը, ուր ազնիվ օրիորդը, Ագապին, զոհ է գնում գիշերադե՛մ մարդոց դժոխային կրոնամոլության և դավաճանության, որին կարող էր նախանձել և ինքը Լոյոլան, ուր ազնիվ սիրահարը, Հակոբ աղան, նույնպես զոհվում է մի ջլային տենդի, որ առաջացել էր Ագապի օրիորդի սդայի վախճանի պատճառած հարվածից։ Բնականությունը և արվեստը իրար հետ լծորդված են այդ գործի մեջ։ Վերք Հայաստանին չունի այնքան արվեստ, «Սոս և Վարդիթերը» «Վերք Հայասաանուցն» էլ քիչ ունի, թեև ունին բնականություն։ «Ագապին» արվեստի կողմից կարող է դիմանալ խիստ քննության։ Բնականության կողմից և հոգեբանական հարազատության մասին շատ բարձր է եվրոպական ամենավուր վիպասանություններից։ Մենք ցավում ենք և ցավելով չենք կարող չմեղադրել մեր պոլսեցի եղբայրակիցքը, որ մինչև այժմ հայերեն չթարգմանեցին այդ