@@ Էջի մարմին (ներառվելու է). / Էջի մարմին (ներառվելու է). @@
@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+րեց ուտոպիական սոցիաչիզմի թերու–
+թյունները և ապացուցեց, որ կապիտալ,
+հասարակությանը բնորոշ հավելյալ ար–
+ժեքի օրենքի գործողությունը, արտա–
+դրության միջոցների կենտրոնացումն ու
+աշխատանքի հանրայնացումը, աշխա–
+տանքի և կապիտալի, արտադրության
+հանրային բնույթի և յուրացման մասնա–
+վոր կապիտալ, ձևի միջե ներքին անլու–
+ծելի հակամարտ հակասությունները ան–
+խուսափելիորեն կհանգեցնեն սոցիա–
+չիստական հեղափոխության և Ս–ին անց–
+մանը։ Ս–ին անցման մտավոր և բարոյա–
+կան շարժիչը, ֆիզիկապես կատարողը՝
+հենց կապիտալիզմի ստեղծած պրոլե–
+տարիատն է, որը դասակարգային պայ–
+քար է մղում հանուն իր ազատագրման
+(տես Մարքս Կ․ և Էնգելս Ֆ․,
+Ընտիր երկ․, հ․ 2, 1973, էջ 187 – 191,
+Լենին Վ․ Ի․, Երկ․ լիակտ․ ժող․, հ․
+, էջ 85)։ Դրանով Ս․ հումանիստական
+իդեալից վերափոխվում է պատմ․ անհրա–
+ժեշտության, իրականության շարժման,
+որը որոշվում է կապիտալիզմի արտա–
+դրողական ուժերի և արտադրական հարա–
+բերությունների բախումով և դաոնում
+կապիտալիստական հասարակության ար–
+տադրողական ուժերի զարգացման վերջ–
+նական նպատակ ու անհրաժեշտ արդյունք
+(տես, Էնգելս Ֆ․, Անտի Դյուրինգ,
+, էջ 360-61, Լենին Վ․ Ի․, Երկ․
+լիակտ, ժող․, հ․ 2, էջ 5)։ Վ․ Ի․ Լենինը իմ–
+պերիալիզմի դարաշրջանի առանձնահատ–
+կություններին համապատասխան զար–
+գացրել է գիտ․ Ս․։ Նա մշակել է սկզբում
+մեկ առանձին երկրում սոցիալիստ, հե–
+ղափոխության և Ս–ի հաղթանակի հնա–
+րավորության, Ս–ի կառուցման օրինաչա–
+փությունների, ուղիների և ձեերի, Ս–ի
+ամրապնդման, կատարելագործման և կո–
+մունիզմի վերաճելու մասին ուսմունքը,
+հարստացրել գիտ․ Ս․ մի շարք նոր դրույթ–
+ներով։ Նա է գիտ․ շրջանառության մեջ
+դրել «Ս–ի հիմքեր», «լիակատար Ս․», «Ս–ի
+վերջնական հաղթանակ», «լիովին ամ–
+րապնդված Ս․», «զարգացած Ս․», «ծավալ–
+ված Ս․» հասկացությունները, որոնք ար–
+տահայտում են Ս–ի հասունության տար–
+բեր աստիճանները, Ս–ի իդեալի իրակա–
+նացման չափը։ Ս–ի գործնական, իրական
+շարժման փորձի ընդհանրացման հիման
+վրա գիտ․ Ս․ անընդհատ ստեղծագործա–
+բար զարգացվում, հարստացվում, կոնկրե–
+տացվում է Սովետական Միության կո–
+մունիստական կուսակցության և մարքս–
+լենինյան մյուս կուսակցությունների
+փաստաթղթերում և որոշումներում, մարք–
+սիստ գիտնականների հետազոտություն–
+ներում։ Դիտ․ Ս–ի բարձրագույն նվաճու–
+մը զարգացած Ս–ի ըմբռնումն է (տես
+Զարգացած սոցիաչիստական հասարա–
+կարգ)։
+ՍՍՀՍ–ում և Ս–ի համակարգի մյուս
+երկրներում Ս–ի կառուցման և զարգաց–
+ման պատմ․ վւորձը, համաշխարհային
+հեղափոխական շարժման ծավալումը
+գործնականում լիովին հիմնավորել են
+գիտ․ Ս–ի տեսությունը։ Ս․ հաստատվում
+է հասարակության զարգացման օբյեկտիվ
+օրենքների գործողության, հասարակա–
+կան–տնտ․ ֆորմացիաների հեղափոխա–
+կան հերթափոխման բնապատմական պրո–
+ցեսի հիման վրա, սոցիալիստ, հեղափո–
+խության, պրոչետարիատի դիկտատուրա–
+յի հաստատման, կապիտալիզմից Ս–ին
+հեղափոխական անցման շրջանում հասա–
+րակության բոլոր ոլորտներում խոր ար–
+մատական, որակական վերափոխումնե–
+րի իրականացման հետևանքով։ Ս–ի կա–
+ռուցումը բանվոր դասակարգի ստեղծա–
+գործ, գիտ․ ճանաչողության և հասարակա–
+կան զարգացման օրենքների կիրառման
+վրա հիմնված գործունեության արդյունք
+է։ Այդ պրոցեսում բանվոր դասակարգը
+դաշնակցում է գյուղացիության ու բոլոր
+աշխատավորների հետ և ղեկավարվում է մարքս–լենինյան կուսակցության կողմից։
+Ս․ մի հասարակություն է, որտեղ վերաց–
+ված է մասնավոր սեփականությունը և հաստատված է արտադրության միջոց–
+ների հասարակական (պետ․ և կոոպերա–
+տիվ) սեփականություն, վերացված են
+շահագործող դասակարգերը և մարդու
+շահագործումը, հաղթահարված է գյուղի
+և քաղաքի, մտավոր և ֆիզ․ աշխատանքի
+միջե հակադրությունը, միաձուլման
+ուղիով են զարգանում բանվորների, կո–
+ոպերացված գյուղացիների աշխատավո–
+րական դասակարգերը և ժող․ մտավորա–
+կանությունը, նրանց միջե հաստատված
+են բարեկամության համագործակցու–
+թյան, ընկերական փոխօգնության հարա–
+բերություններ, որոնք որոշում են հասա–
+րակության սոցիալ–քաղ․ և գաղափարա–
+կան միասնությունը։ Ս․ վերջ է տալիս
+հասարակական բարիքի յուրացման մաս–
+նավոր եղանակին և հաստատում հանրա–
+յին եղանակը՝ կենսական բարիքները
+բաշխելով «յուրաքանչյուրից՝ ըստ ըն–
+դունակությունների , յուրաքանչյուրին՝
+ըստ աշխատանքի» սկզբունքով։ Ս․ ոչըն–
+չացնում է սոցիալ․ կեղեքման և ազգ․ ան–
+հավասարության բոլոր ձևերը, հաստա–
+տում բոլոր ազգերի և ազգությունների
+իրավական և փաստական հավասարու–
+թյուն, նրանց անխախտ բարեկամություն,
+եղբայրություն և միասնություն՝ պրոլե–
+տարական ինտերնացիոնալւզմի սկըզ–
+բունքների հիման վրա, ապահովում է բոլոր պայմանները նրանց ազատ և բազ–
+մակողմանի զարգացման, ծաղկման և
+համակողմանի մերձեցման, մշակույթնե–
+րի փոխհարստացման համար։
+Ս–ի քաղ․ համակարգը ներառում է սո–
+ցիաչիստական պետությունը, մարքս–լե–
+նինյան կուսակցությունը, արհեստակցա–
+կան ու երիտասարդական միությունները,
+կոոպերատիվ և աշխատավորների այլ
+հասարակական կազմակերպություննե–
+րը։ Սոցիալիստ, հասարակության ղե–
+կավար և ուղղություն տվող ուժը, նրա քաղ․
+համակարգի միջուկը մարքս–լենինյան
+կուսակցությունն է, որը որոշում է հասա–
+րակության զարգացման գլխ․ հեռանկա–
+րը, պլանաչափ, գիտականորեն հիմնա–
+վորված բնույթ տալիս Ս–ի և կոմունիզմի
+շինարարությանը և բազմակողմանի կա–
+տարելագործմանը նպատակամղված աշ–
+խատավորների գործունեությանը։ Ս–ի
+քաղ․ համակարգի զարգացման օրինա–
+չափ ուղղությունը սոցիաչիստական դե–
+մոկրատիայի մշտական և բազմակողմա–
+նի ծավալումն է։ Ս․ բնութագրվում է ժո–
+ղովրդի հոգևոր մշակույթի բարձր մակար–
+դակով, կոմունիստական բարոյականու–
+թյան նորմաների աստիճանական հաս–
+տատումով, սոցիաչիստական ապրեչա–
+կերւցի ձևավորումով, հասարակության
+նկատմամբ աշխատավորների պատաս–
+խանատվության և պարտքի խոր գիտակ–
+ցումով, մարքս–լենինյան գաղափարախո–
+սության տիրապետումով։ Ս–ի բարձրա–
+գույն օրենքը և նպատակը աշխատավոր–
+ների նյութական և հոգևոր հարաճուն
+պահանջմունքները լիովին բավարարելն
+է՝ տնտեսության պլանաչափ, անճգնա–
+ժամ զարգացման, արտադրողական ուժե–
+րի արագ աճի, գիտատեխ․ առաջընթացի,
+աշխատանքի արտադրողականության,
+արտադրության ինտենսիվացման և արդ–
+յունավետության բարձրացման հիման
+վրա։
+Ս․ հասարակական հարաբերություն–
+ների դինամիկ համակարգ է, որը երկա–
+րատև ժամանակաշրջանի ընթացքում ձե–
+վավորվում է որպես պատմ․ նոր տիպի
+օրգանական ամբողջական սոցիալ․ հա–
+մակարգ։ Այդ ընթացքում Ս․ անցնում է մի շարք փուլեր, որոնք նրա հասունու–
+թյան նոր, ավելի բարձր աստիճաններն
+են։ Առաջին աստիճանը հանդիսացավ
+Ս․ հիմնական ու մ կամ Ս–ի հիմ–
+քերի կառուցումը։ ՍՍՀՍ–ում այդ աս–
+տիճանը, եզրափակելով հեղափոխական
+անցման շրջանը, հաստատվեց 1930-ական
+թթ․ կեսին, իսկ եվրոպական սոցիալիստ,
+երկրներում 60-ական թթ․ սկզբին։ Ս–ի
+հիմքերի կառուցումը խոշոր մեքենական
+ինդուստրիայի նյութատեխ․ բազայի, էլեկ–
+տրիֆիկացման, արտադրության միջոց–
+ների հասարակական սեվւականության
+լիակատար տիրապետության, գյուղա–
+տնտեսության հանրայնացման, շահագոր–
+ծող վերջին դասակարգի՝ կուլակության
+վերացման, մասնավոր մենատնտես գյու–
+ղացիությանը կոոպերատիվ, կոլտնտե–
+սային գյուղացիության դասակարգի վե–
+րածելու (որը նշանակեց տնտեսության
+մեջ բազմակացութաձևության հաղթահա–
+րում և միասնական սոցիալիստ, կացու–
+թաձևի անսահմանափակ տիրապետու–
+թյան հաստատում), բանվոր դասակարգի
+որակական և քանակական աճի, նոր,
+աշխատավորական մտավորականության
+ձևավորման, ազգ․ հարցի լուծման՝ ազգ․
+շահագործման և անհավասարության վե–
+րացման, սոցիալիստ, ազգերի ձևավոր–
+ման, բոլոր ազգերի ու ազգությունների
+միջե բարեկամության և միասնության
+հաստատման, ժողովրդին գիտության և արվեստի բարձունքները տանող մշակու–
+թային հեղափոխության իրականացման,
+մարքս–լենինյան կուսակցության ղեկա–
+վարությամբ պրոլետարիատի դիկտատու–
+րայի պետության համակողմանի ամրա–
+պնդման և ստեղծագործական գործունեու–
+թյան արդյունք էր։ Հիմնականում կառուց–
+ված Ս․ Ս–ի ձևավորման նախնական աս–
+տիճանն էր, որում ժողտնտեսության տեխ․
+մակարդակը դեռևս բավարար չէր հասա–
+րակության համար կենսական մի շարք
+խնդիրներ լուծելու համար, արտադրու–
+թյան ծավալը և աշխատանքի արտադրո–
+ղականությունը, սպառման մակարդակը
+դեռևս չէին համապատասխանում ողջ
+հասարակության պահանջմունքներին․

«Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 11.djvu/29»–ի խմբագրումների տարբերություն