«Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ3.djvu/521»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հոդվածների ավտոմատացված ներմուծում
 
չ Բոտ ― Ավտոմատիկ տեքստի փոխարինում (- + )
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 1. Տող 1.
1) «նախերգանք» (1—28 տողեր)։ Գրված լինելով իբրև մեծ պոեմի ՛սկիզբ, այս հատվածը հետագայում հեղինակի կողմից դիտվել է իբրև առանձին, ինքնուրույն բանաստեղծություն։ Այդ ձևով առաջին անգամ տպագրվել է Դփ (1896), ապա զետեղվել է բանաստեղծի երեք հիմնական ժողովածուների՝ ԲԹ, ԲԲ և ԲՊ սկզբում՝ որպես գրողի ստեղծագործության յուրօրինակ մուտք։ Սակայն որ «Նախերգանքն» սկզբնապես եղել է «թառաչանք» պոեմի մի մասը, երևում է և՛ բանաստեղծության բովանդակությունից, և՛ հեղինակի վկայության հիման վրա ժամանակակից մամուլում տպագրված մի տՎւալից (տե՛ս ստորև ՆԼ ամսագրում հրապարակված ծանոթագրությունը)։ Այս պատճառով Թումանյանի երկերի առաջին գիտական հրատարակության մեջ «Նախերգանքը» մտել է և՛ իբրև ինքնուրույն բանաստեղծություն (I, 28—29), և՛ որպես «Հառաչանք» պոեմի սկիղբ (II, 33)։ Այս սկզբունքը պահպանված է նաև ներկա հրատարակության մեջ։ Իբրև հիմք ընդունվել է ԲՊ տեքստը՝ տալով նաև նախորդ հրատարակությունների մեջ եղած բնագրային տարբերութ՚յուններր։ Ինքնագիրը չի պահպանվել։
1) «նախերգանք» (1—28 տողեր)։ Գրված լինելով իբրև մեծ պոեմի ՛սկիզբ, այս հատվածը հետագայում հեղինակի կողմից դիտվել է իբրև առանձին, ինքնուրույն բանաստեղծություն։ Այդ ձևով առաջին անգամ տպագրվել է Դփ (1896), ապա զետեղվել է բանաստեղծի երեք հիմնական ժողովածուների՝ ԲԹ, ԲԲ և ԲՊ սկզբում՝ որպես գրողի ստեղծագործության յուրօրինակ մուտք։ Սակայն որ «Նախերգանքն» սկզբնապես եղել է «թառաչանք» պոեմի մի մասը, երևում է և՛ բանաստեղծության բովանդակությունից, և՛ հեղինակի վկայության հիման վրա ժամանակակից մամուլում տպագրված մի տՎւալից (տե՛ս ստորև ՆԼ ամսագրում հրապարակված ծանոթագրությունը)։ Այս պատճառով Թումանյանի երկերի առաջին գիտական հրատարակության մեջ «Նախերգանքը» մտել է և՛ իբրև ինքնուրույն բանաստեղծություն (I, 28—29), և՛ որպես «Հառաչանք» պոեմի սկիղբ (II, 33)։ Այս սկզբունքը պահպանված է նաև ներկա հրատարակության մեջ։ Իբրև հիմք ընդունվել է ԲՊ տեքստը՝ տալով նաև նախորդ հրատարակությունների մեջ եղած բնագրային տարբերութ՚յուններր։ Ինքնագիրը չի պահպանվել։
2) Հատված առաջին (29 —108 տողեր)։ Այս մասն առաջին անգամ տպագրվել է Մճ, 1893, „\? 3, էջ 433 — 435, «Հառաչանք» պոեմայից» վեր֊ նագբով։ Արտատպվում է ամսագրի տեքստը՝ հաշվի առնելով սեփական օրինակի վրա հեղինակի մտցրած ուղղումներր։ Տեքստային տարբերությունների բաժնում ցույց է տրվում ուղղված տողերի նախնական ձևր ամսագրային տեքստում։ Ինքնագիրր չի պահպանվել։
2) Հատված առաջին (29 —108 տողեր)։ Այս մասն առաջին անգամ տպագրվել է Մճ, 1893, „\? 3, էջ 433 — 435, «Հառաչանք» պոեմայից» վեր֊ նագբով։ Արտատպվում է ամսագրի տեքստը՝ հաշվի առնելով սեփական օրինակի վրա հեղինակի մտցրած ուղղումներր։ Տեքստային տարբերությունների բաժնում ցույց է տրվում ուղղված տողերի նախնական ձևր ամսագրային տեքստում։ Ինքնագիրր չի պահպանվել։
3) Հատված երկրորդ (109—308 տողեր)։ Այս մասն առաջին անգամ տպագրվել է ՆՀ, 1914, № 1, էջ 31—37։ Այգ հրապարակմանը կցված է մի խմբագրական ծանոթագրություն, որի աղբյուրը, անշուշտ, բանաստեղծի հաղորդած տվյալներն են։ Բերում ենք այդ ծանոթագրությունն ամբողջությամբ, նկատի ունենալով, որ այստեղ կարևոր վկայություններ կան պոեմի ստեղծագործական պատմության և ճակատագրի վերաբերյալ.
3) Հատված երկրորդ (109—308 տողեր)։ Այս մասն առաջին անգամ տպագրվել է ՆՀ, 1914, № 1, էջ 31—37։ Այգ հրապարակմանը կցված է մի խմբագրական ծանոթագրություն, որի աղբյուրը, անշուշտ, բանաստեղծի հաղորդած տվյալներն են։ Բերում ենք այդ ծանոթագրությունն ամբողջությամբ, նկատի ունենալով, որ այստեղ կարևոր վկայություններ կան պոեմի ստեղծագործական պատմության և ճակատագրի վերաբերյալ.
«Տպում ենք մեր հայտնի բանաստեղծ Հովհ. Թումանյանի «Հառաչանք» պոեմից մնացած այս սիրուն կտորը, որը մի նոր հասարակական շեշտ է պարունակում իր մեջ։ Այս պոեմը ժամ տնակին արգելքների հանդիպեց, լույս չտեսավ և չկա. միայն նախերգանքը մնաց, որ դրված է իր բանաստեղծությունների գրքի "ԴԴԲբն («Լեռնե՛ր, ներշնչված դարձյալ ձեզանով...;))։ Պոեմի առաջին ձևից մի կտոր էլ տպված է «Մուրճ» ամսագրի 1894 թ.» (պետք է լինի՝ 1893—հմք.)։
«Տպում ենք մեր հայտնի բանաստեղծ Հովհ. Թումանյանի «Հառաչանք» պոեմից մնացած այս սիրուն կտորը, որը մի նոր հասարակական շեշտ է պարունակում իր մեջ։ Այս պոեմը ժամ տնակին արգելքների հանդիպեց, լույս չտեսավ և չկա. միայն նախերգանքը մնաց, որ դրված է իր բանաստեղծությունների գրքի "ԴԴԲբն («Լեռնե՛ր, ներշնչված դարձյալ ձեզանով...;))։ Պոեմի առաջին ձևից մի կտոր էլ տպված է «Մուրճ» ամսագրի 1894 թ.» (պետք է լինի՝ 1893—հմք.)։
Այս ծանոթագրությունից երևում է, որ պոեմի տպագրությունը ժամանակին խանգարվել է գրաքննական արգելքների պատճառով, իսկ ամբողջական ձեռագիրն ըստ երևույթին կորել է բանաստեղծի ձերբակալության ժամանակ ոստիկանության կողմից բռնագրավված այլ նյութերի հետ միասին։
Այս ծանոթագրությունից երևում է, որ պոեմի տպագրությունը ժամանակին խանգարվել է գրաքննական արգելքների պատճառով, իսկ ամբողջական ձեռագիրն ըստ երևույթին կորել է բանաստեղծի ձերբակալության ժամանակ ոստիկանության կողմից բռնագրավված այլ նյութերի հետ միասին։
Ներկա տպագրության համար հիմք է ընդունվել ՆՀ տեքստը՝ ոլզղե֊ չով բաց ահայտ վրիպակներու Պահպանվել է (ԳԱԹ, ԹՖ, Յա) այս
Ներկա տպագրության համար հիմք է ընդունվել ՆՀ տեքստը՝ ոլզղե֊ չով բաց ահայտ վրիպակներու Պահպանվել է (ԳԱԹ, ԹՖ, № Յա) այս
507
507