Էջ:Mikael Nalbandian, vol. 4.djvu/415

նով հրատարակած նամակի մը, ասի մարգարեությամբ գալիքին դեմ չհասկցվի. պատճառ սա է, որ պ. Չամսսւճյան հուլիսի, օգոստոսի մեջ հանելու • Երևակին» թիվերը, դեկտեմբերի և 1861 հունվարի վերջերը հանելու չափ ետ մնացած է. ասի մեկ նշան մըն է հրատարակլին իր լրագրույն վրա ունեցած մեծ հոգացողության և անոր ընթերքողներուն մեծ փափագով և ախորժանոք հրատարակմանն սպասելուն...» էջ 10, տ. 1. «Երևակի» վնրագրյալ աեւորակը մեզ ուղարկողը...»: • Երևակի» հիշյալ համարը Նալբանգյանին ուղարկողը, ամենայն հավանականությամբ, եղել է Մատթեոս Ծեսրովպի Այվաայանը, որը •Մեղուի» 1861 թ. փետրվարի 10֊ին (M 124) հանդես է եկել ի պաշտպանություն Նալբանդյանի* •Երևակի» 1861 թ.հունվարին ft 87-ում Չամուոճյանի •նալբանդյանի մեկ նամակի վրա» հոդվածի առիթով աԵկեղեցվո կառավարությունը սահմանադրակա՞ն է, թե միապետական» պատասխանով։ Երկար տարիներ Մատթեոս Ալ վատ յանի անունը մոռացության էր մատնվել նալրանդյանագետների կողմից և միայն 1951 թ. • Տեղեկագրի» Л' 6-ում գրականագետ Գաոնիկ Ստեփան յան ը հանդես եկավ *Մ. Նալբանդյանի էԵրկու տողում» հիշա տակված մի աղգանվան աղավաղման շուրջ» հոդվածով, որտեղ կանգ առնելով անվան շուրջ եղած շփոթի վրա, փորձեց բացատրել Այվատյանի և Նալբանդյանի գաղափարական կապը և առնչությունները։ Դոնի Ռոստովի հրատարակության II հատորում, ամենայն հավանականությամբ,վրիպակի հետևանքով Ս.]ւ|աայա11 ազգանունը տպագրվել է Այւքազյան (Մ. Նալըանդյ ան, Երկեր, հ. II, Ռոստով, 1906, էջ 271)։ Նալրանդյանի այդ գործը, երրորդ անգամ լու յս է տեսել 1939 թ. Արմֆանի հըրատարակությամ ր, որտեղ նույնպես սպրդել էր նույն սխալը։ 1940 թ. Արմֆանի հըրատարակոլթյամր լույս տեսած Մ. Նալբանդյանի ԵԼԺ III հատորում արդեն օրինականացնելով այդ վրիպակը, կազմոդներր փորձել են բացատրել • Այվազյանի» ով լինելր, առանց պարզելոլ թե ի՞նչ բանի համար է Նալրանդյանը շնորհակալությո հայտնում նրան։Նույնացնելով նրան արևմտահայ հասարակական գործիչ Աբրահամ Այվագյանի հետ, կազմողները անվանական բառարանում տվել են հետևյալ բացատրությունը, «ծղել է •Արևելքի» աշխատակիցներից մեկը։ Իր էՇար հայ կենսագրությանց» գրքի մեջ (1893) խոսում է նաև Նալբանդյանի մասին» (ԵԼԺ, հ. IV, էջ 522)։ ,•Միքայել Նալբանդյանի երկրորդ ուղևորության հետ կապված մի քանի հարցեր» հոդվածում (•Տեղեկագիր», 1949, J4 9) Գ. Ս տեփ ան յան ը մանրամասնորեն անդրադառնում էր Աբրահամ Այվազյանի անձնավորությանը, սերտ կապ ու գաղափարական միասնություն որոնելով նրա և Նալբանդյանի միջև։ 1952 թ., երբ Մ. Աբեղյանի անվան դրականության ինստիտուտը հրատարակության էր պատրաստում Միքայել Նալրանդյտնի միհատորյակը, գրականագետ Լուսիկ Կարապետյանը աոաջինը ն կատե լով Այվատյան աղգանվան հետագա աղավաղման փաստը, մաանացույց էր արել այն կազմողներին, որոնք և պրպտումներ կատարելով կարողացել էին մոռացությունից դուրս բերել այդ շատ հետաքրքիր դործշի անունն ու գործըէ Սուրբ Փրկիչյան ազգային ճեմարանի ուսումնապետ, Կ. Պոլ սի աչքի րնկնող րնտանիքներից մեկի շառավիղ, Մատթեոս Մեսրովպի Այվատյանը եղել է այն ազատախոհ երիտասարդներից մեկը, որոնք համախմբվելով Սվաճյանի էՄեղոլի» ջուր*, հետևողական պայքար էին մղում հանուն սահմանադրական կարգերի հաստատման։ Արդեն 1853—58 թթ. Մատթեոս Այվատյանը գործուն մասնակցության է ցուցաբերել •Մասի kW