«Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ3.djvu/521»–ի խմբագրումների տարբերություն

չ →‎top: կետադրություն, բազմակետ, փոխարինվեց: ... → … oգտվելով ԱՎԲ
Էջի կարգավիճակԷջի կարգավիճակ
-
Չսրբագրված
+
Սրբագրված
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 1. Տող 1.
1) «նախերգանք» (1—28 տողեր)։ Գրված լինելով իբրև մեծ պոեմի ՛սկիզբ, այս հատվածը հետագայում հեղինակի կողմից դիտվել է իբրև առանձին, ինքնուրույն բանաստեղծություն։ Այդ ձևով առաջին անգամ տպագրվել է Դփ (1896), ապա զետեղվել է բանաստեղծի երեք հիմնական ժողովածուների՝ ԲԹ, ԲԲ և ԲՊ սկզբում՝ որպես գրողի ստեղծագործության յուրօրինակ մուտք։ Սակայն որ «Նախերգանքն» սկզբնապես եղել է «թառաչանք» պոեմի մի մասը, երևում է և՛ բանաստեղծության բովանդակությունից, և՛ հեղինակի վկայության հիման վրա ժամանակակից մամուլում տպագրված մի տՎւալից (տե՛ս ստորև ՆԼ ամսագրում հրապարակված ծանոթագրությունը)։ Այս պատճառով Թումանյանի երկերի առաջին գիտական հրատարակության մեջ «Նախերգանքը» մտել է և՛ իբրև ինքնուրույն բանաստեղծություն (I, 28—29), և՛ որպես «Հառաչանք» պոեմի սկիղբ (II, 33)։ Այս սկզբունքը պահպանված է նաև ներկա հրատարակության մեջ։ Իբրև հիմք ընդունվել է ԲՊ տեքստը՝ տալով նաև նախորդ հրատարակությունների մեջ եղած բնագրային տարբերութ՚յուններր։ Ինքնագիրը չի պահպանվել։
{{Poemx||<poem>1) «նախերգանք» (1-28 տողեր)։ Գրված լինելով իբրև մեծ պոեմի սկիզբ, այս հատվածը հետագայում հեղինակի կողմից դիտվել է իբրև առանձին, ինքնուրույն բանաստեղծություն։ Այդ ձևով առաջին անգամ տպագրվել է Դփ (1896), ապա զետեղվել է բանաստեղծի երեք հիմնական ժողովածուների՝ ԲԹ, ԲԲ և ԲՊ սկզբում՝ որպես գրողի ստեղծագործության յուրօրինակ մուտք։ Սակայն որ «Նախերգանքն» սկզբնապես եղել է «Հառաչանք» պոեմի մի մասը, երևում է և՛ բանաստեղծության բովանդակությունից, և՛ հեղինակի վկայության հիման վրա ժամանակակից մամուլում տպագրված մի տվյալ (տե՛ս ստորև ՆՀ ամսագրում հրապարակված ծանոթագրությունը)։ Այս պատճառով Թումանյանի երկերի առաջին գիտական հրատարակության մեջ «Նախերգանքը» մտել է և՛ իբրև ինքնուրույն բանաստեղծություն (I, 28-29), և՛ որպես «Հառաչանք» պոեմի սկիղբ (II, 33)։ Այս սկզբունքը պահպանված է նաև ներկա հրատարակության մեջ։ Իբրև հիմք ընդունվել է ԲՊ տեքստը՝ տալով նաև նախորդ հրատարակությունների մեջ եղած բնագրային տարբերություններր։ Ինքնագիրը չի պահպանվել։

2) Հատված առաջին (29 —108 տողեր)։ Այս մասն առաջին անգամ տպագրվել է Մճ, 1893, „\? 3, էջ 433435, «Հառաչանք» պոեմայից» վեր֊ նագբով։ Արտատպվում է ամսագրի տեքստը՝ հաշվի առնելով սեփական օրինակի վրա հեղինակի մտցրած ուղղումներր։ Տեքստային տարբերությունների բաժնում ցույց է տրվում ուղղված տողերի նախնական ձևր ամսագրային տեքստում։ Ինքնագիրր չի պահպանվել։
2) Հատված առաջին (29-108 տողեր)։ Այս մասն առաջին անգամ տպագրվել է Մճ, 1893, 3, էջ 433-435, «Հառաչանք» պոեմայից» վերնագրով։ Արտատպվում է ամսագրի տեքստը՝ հաշվի առնելով սեփական օրինակի վրա հեղինակի մտցրած ուղղումները։ Տեքստային տարբերությունների բաժնում ցույց է տրվում ուղղված տողերի նախնական ձևր ամսագրային տեքստում։ Ինքնագիրր չի պահպանվել։
3) Հատված երկրորդ (109—308 տողեր)։ Այս մասն առաջին անգամ տպագրվել է ՆՀ, 1914, № 1, էջ 31—37։ Այգ հրապարակմանը կցված է մի խմբագրական ծանոթագրություն, որի աղբյուրը, անշուշտ, բանաստեղծի հաղորդած տվյալներն են։ Բերում ենք այդ ծանոթագրությունն ամբողջությամբ, նկատի ունենալով, որ այստեղ կարևոր վկայություններ կան պոեմի ստեղծագործական պատմության և ճակատագրի վերաբերյալ.

«Տպում ենք մեր հայտնի բանաստեղծ Հովհ. Թումանյանի «Հառաչանք» պոեմից մնացած այս սիրուն կտորը, որը մի նոր հասարակական շեշտ է պարունակում իր մեջ։ Այս պոեմը ժամ տնակին արգելքների հանդիպեց, լույս չտեսավ և չկա. միայն նախերգանքը մնաց, որ դրված է իր բանաստեղծությունների գրքի "ԴԴԲբն («Լեռնե՛ր, ներշնչված դարձյալ ձեզանով…;))։ Պոեմի առաջին ձևից մի կտոր էլ տպված է «Մուրճ» ամսագրի 1894 թ.» (պետք է լինի՝ 1893—հմք.)։
3) Հատված երկրորդ (109-308 տողեր)։ Այս մասն առաջին անգամ տպագրվել է ՆՀ, 1914, № 1, էջ 31-37։ Այդ հրապարակմանը կցված է մի խմբագրական ծանոթագրություն, որի աղբյուրը, անշուշտ, բանաստեղծի հաղորդած տվյալներն են։ Բերում ենք այդ ծանոթագրությունն ամբողջությամբ, նկատի ունենալով, որ այստեղ կարևոր վկայություններ կան պոեմի ստեղծագործական պատմության և ճակատագրի վերաբերյալ.

«Տպում ենք մեր հայտնի բանաստեղծ Հովհ. Թումանյանի «Հառաչանք» պոեմից մնացած այս սիրուն կտորը, որը մի նոր հասարակական շեշտ է պարունակում իր մեջ։ Այս պոեմը ժամ տնակին արգելքների հանդիպեց, լույս չտեսավ և չկա. միայն նախերգանքը մնաց, որ դրված է իր բանաստեղծությունների գրքի սկզբում («Լեռնե՛ր, ներշնչված դարձյալ ձեզանով...:»։ Պոեմի առաջին ձևից մի կտոր էլ տպված է «Մուրճ» ամսագրի 1894 թ.» (պետք է լինի՝ 1893-խմբ.)։

Այս ծանոթագրությունից երևում է, որ պոեմի տպագրությունը ժամանակին խանգարվել է գրաքննական արգելքների պատճառով, իսկ ամբողջական ձեռագիրն ըստ երևույթին կորել է բանաստեղծի ձերբակալության ժամանակ ոստիկանության կողմից բռնագրավված այլ նյութերի հետ միասին։
Այս ծանոթագրությունից երևում է, որ պոեմի տպագրությունը ժամանակին խանգարվել է գրաքննական արգելքների պատճառով, իսկ ամբողջական ձեռագիրն ըստ երևույթին կորել է բանաստեղծի ձերբակալության ժամանակ ոստիկանության կողմից բռնագրավված այլ նյութերի հետ միասին։
Ներկա տպագրության համար հիմք է ընդունվել ՆՀ տեքստը՝ ոլզղե֊ չով բաց ահայտ վրիպակներու Պահպանվել է (ԳԱԹ, ԹՖ, № Յա) այս
Ներկա տպագրության համար հիմք է ընդունվել ՆՀ տեքստը՝ ուղղելով բաց ահայտ վրիպակներու Պահպանվել է (ԳԱԹ, ԹՖ, № ) այս
</poem>|}}
507