«Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ3.djvu/538»–ի խմբագրումների տարբերություն

Էջի կարգավիճակԷջի կարգավիճակ
-
Սրբագրված
+
Հաստատված
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 1. Տող 1.
Սույն հրատարակության մեջ իբրև հիմնական բնագիր ընդունված է ՀԳ դասագրքի 1914 թ. տպագրությունը՝ ցույց տալով ՄՃ, ԲԹ և ԲՊ տեքստային տարբերությունները։ Տարբերակների բաժնում ի մի են հավաքված սևագիր հատվածները, ինչպես նաև պոեմի հետ կապված այլ նյութեր (տե՛ս ԳԱԹ, ԹՖ, N 6, ա-դ, լրացուցիչ ցուցակ, № 3):
{{Poemx||<poem>
Սույն Հրատարակության մեջ իբրև հիմնական բնագիր ընդունված է ՀԳ դասագրքի 1914 թ. տպագրությունր՝ ցույց տալով Մճ, ԲԹ և ԲՊ տեֆստային տարբերությունները։ Տարբերակների բաժնումի մի են հավաքված սևագիր հատվածները, ինչպես նաև պոեմի Հետ կապված այլ նյութեր (տե՛ս ԳԱԲ՝, Բ՝Ֆ, M 6, ա-դ, լրացուցիչ ցուցակ, № 3),
«Դեպի Ան Հունը» Բ՛ում ան յանը մտահղացել և սկսել է գրել 1890-ական թթ. աոաջին կեսին։ Պոեմի առաջին տարբերակն, ըստ երևույթին, ավարտվել է 1894 թ., այդ պատճառով էլ հիշյալ բոլոր հրատարակությունների մեջ իբրև գրության թվական նշվել է 1894-ը։ Սակայն փաստերը ցույց են տալիս, որ աշիյատանքր պոեմի վրա շարունակվել է նաև հետագա տարիներին՝ մինչև դարասկզբին վերջնական տարբերակի ստեղծումն ու հրապարակումը։ Դատելով պահպանված տվյալներից, Բ՛Ո լմանյանի այս պոեմը գրության տարբեր փուլերում ունեցել է տարբեր վերնագրեր՝ «Կենդանի թաղվածը (լեթարգիա)», «ճերմակ աղավնի», «Սրը-Հար», «Խավարի մեջ», «Դեպի մութը», որոնց ի վերջո հաջորդեց ստեղծագործության փիլիսոփայական բովանդակությունն արտահայտող վերնագիր՝ «Դեպի Անհունը»։


«Դեպի Անhունը» Թումանյանը մտահղացել և սկսել է գրել 1890-ական թթ. առաջին կեսին։ Պոեմի առաջին տարբերակն, ըստ երևույթին, ավարտվել է 1894 թ., այդ պատճառով էլ հիշյալ բոլոր հրատարակությունների մեջ իբրև գրության թվական նշվել է 1894-ը։ Սակայն փաստերը ցույց են տալիս, որ աշխատանքը պոեմի վրա շարունակվել է նաև հետագա տարիներին՝ մինչև դարասկզբին վերջնական տարբերակի ստեղծումն ու հրապարակումը։ Դատելով պահպանված տվյալներից, Թումանյանի այս պոեմը գրության տարբեր փուլերում ունեցել է տարբեր վերնագրեր՝ «Կենդանի թաղվածը (լեթարգիա)», «Ճերմակ աղավնի», «Սրհար», «Խավարի մեջ», «Դեպի մութը», որոնց ի վերջո հաջորդեց ստեղծագործության փիլիսոփայական բովանդակությունն արտահայտող վերնագիր՝ «Դեպի Անհունը»։
Սկզբնապես Թումանյանն իր այս պոեմը ծրագրել էր իբրև մի ստեզծադործո այն, որի մեջ պիտի ցուցադրվեր և քննադատվեր նահապետական աշխարհի Հետամնաց բարքերի ու պատկերացումների մի կոնկրետ Հրսևորոււր լեթարդիկ քնի մեջ ընկած մարդկանցմ Հացած Համայելու և կենդանի թաղելու սոսկալի երևույթը։ Դաերևում է ինչպես պոեմի նախնական վերնագրերից ու սևագիր Հատվածներից, այնպես էլ ժամանակակիցների Հուշերից։ Այդ մասին են խոսում նաև պոեմի Հետ կապված այն գրառումները, որոնց մեջ Հիշատակվում են Լոռու գյուղերում տարբեր ժամանակ սխալմամբ կենդանի թաղված մարդկանց անունները, դեպքի տեղն ռլ թվականը (տե՛ս տարբերակների բաժնում)։ ժամանակագրական առումով այդ դեպքերը վերաբերում են անցյալ դարի երկրորդ կեսին և հասնում են մինչև 1900 թվականը։
Ինչպես մի զրույցի ժամանակ Հիշել է ՈՒմանյանը, «Դեպի Անհունի» առաջին տարբերակը («ճերմակ աղավնի» վերնագրով) ինքը գրել է բանաստեղծական բարձր ոգևորության Հոգեվիճակում, «1894 թվին, Նորաշենի փողոցում, Տ եր֊Ղեոնդյանի տանը..., մի եռոտանի, հին, կոտրած սեղանի վրա» (Ն. Թումանյաէ, էջ 17, 232)։ Նույնը հետագայում հաստատել է նաև բանաստեղծի այրին՝ Օլգա Ւսւմանյանը (տե՛ս Բ՚ԺՀ, 334):


Սկզբնապես Թումանյանն իր այս պոեմը ծրագրել էր իբրև մի ստեղծագործություն, որի մեջ պիտի ցուցադրվեր և քննադատվեր նահապետական աշխարհի հետամնաց բարքերի ու պատկերացումների մի կոնկրետ դրսևորումը` լեթարգիկ քնի մեջ ընկած մարդկանց մահացած համարելու և կենդանի թաղելու սոսկալի երևույթը։ Դա երևում է ինչպես պոեմի նախնական վերնագրերից ու սևագիր հատվածներից, այնպես էլ ժամանակակիցների հուշերից։ Այդ մասին են խոսում նաև պոեմի հետ կապված այն գրառումները, որոնց մեջ հիշատակվում են Լոռու գյուղերում տարբեր ժամանակ սխալմամբ կենդանի թաղված մարդկանց անունները, դեպքի տեղն ու թվականը (տե՛ս տարբերակների բաժնում)։ Ժամանակագրական առումով այդ դեպքերը վերաբերում են անցյալ դարի երկրորդ կեսին և հասնում են մինչև 1900 թվականը։
Պոեմի առաջին գրավոր հիշատակության Հանդիպում ենք 1894 թ. մարտի 81-ին ժիտոմիրից Ան. Աբովյանի գրած նամակում, ուր կան այսպիսի տողեր. «Կենդանի թաղվածը» անունով նոր պոեմադ, եթե չեմ գխալվում, հենց քո կյանքից պետք է լինի, աղբաթդ խեր, մի՞թե այդ է բանաստեղծի կոչումը, ինչո՞ւ ես կյանքի հոսանքի աոաշ ընկճվում և ուզում գրվածքներովդ էլ հուսահատություն ներշնչել ընթերցողների մեջ։ Կյանք տուր գրվածքներովդ և եռանդ ներշնչիր րնթերցոզներիգ մեշ։

Ինչպես մի զրույցի ժամանակ հիշել է Թումանյանը, «Դեպի Անհունի» առաջին տարբերակը («Ճերմակ աղավնի» վերնագրով) ինքը գրել է բանաստեղծական բարձր ոգևորության հոգեվիճակում, «1894 թվին, Նորաշենի փողոցում, Տեր֊Ղևոնդյանի տանը..., մի եռոտանի, հին, կոտրած սեղանի վրա» (Ն. Թումանյան, էջ 17, 232)։ Նույնը հետագայում հաստատել է նաև բանաստեղծի այրին՝ Օլգա Թումանյանը (տե՛ս ԹԺՀ, 334):

Պոեմի առաջին գրավոր հիշատակության հանդիպում ենք 1894 թ. մարտի 31-ին Ժիտոմիրից Ան. Աբովյանի գրած նամակում, ուր կան այսպիսի տողեր. «Կենդանի թաղվածը» անունով նոր պոեմադ, եթե չեմ գխալվում, հենց քո կյանքից պետք է լինի, աղբաթդ խեր, մի՞թե այդ է բանաստեղծի կոչումը, ինչո՞ւ ես կյանքի հոսանքի առաջ ընկճվում և ուզում գրվածքներովդ էլ հուսահատություն ներշնչել ընթերցողների մեջ։ Կյանք տուր գրվածքներովդ և եռանդ ներշնչիր ընթերցողներիդ մեջ։


</poem>|}}
</poem>|}}