«Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ3.djvu/543»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ խմբագրում

@@ Էջի կարգավիճակ / Էջի կարգավիճակ @@
-Սրբագրված
+Հաստատված
@@ Էջի մարմին (ներառվելու է). / Էջի մարմին (ներառվելու է). @@
@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+ու Մուզան» վերնագրով և «Հատված» ենթավերնագրով։ Այնուհետև, էապես վերամշակված տեսքով՝ ԲԹ, էջ 205-219, ՀԳ (1909, 1914), էջ 129-135։ Հեղինակի կենդանության ժամանակ հրատարակված մյուս ժողովածուների մեջ չի մտել։ Թումանյանի երկերի առաջին գիտական հրատարակության 2-րդ հատորում տպագրվել են ՀԳ բնագիրը իբրև հիմնական խմբագրություն (էջ 89-100), «Վտակ» ժողովածուի բնագիրն իբրև տարբերակ (էջ 340-353) և ընդարձակ հատվածներ պոեմի ձեռագիր նյութերից (էջ 385-393)։
-{{Poemx||<poem>
+Սույն հրատարակության համար ևս հիմք է ընդունվել ՀԳ դասագրքի տեքստը։ Մյուս բոլոր նյութերը զետեղվել են տարբերակների բաժնում (պահվում են ԳԱԹ՝, ԹՖ, № 7, ա, գ, դ և լրացուցիչ ցուցակ, № 12)։
-ու Մուզան» վերնագրով և «Հատված» ենթավերնագրով։ Այնուհետև, էապես վերամշակված տեսքով՝ ԲԹ, էջ 205-219, ՀԳ (1909, 1914), էջ-129-135։ Հեղինակի կենդանության ժամանակ հրատարակված մյուս ժողովածուների մեջ չի մտել։ Թումանյանի երկերի առաջին դիտական հրատարակության 2-րդ հատորում տպագրվել են ՀԳ բնագիրը իբրև հիմնական խմբագրություն (էջ 89-100), «Վտակ» ժողովածուի բնագիրն իբրև տարբերակ (էջ 340-353) և ընդարձակ հատվածներ պոեմի ձեռագիր նյութերից (էջ 385-393)։
+«Պոետն ու Մուսայի» մտահղացումը, ավելի ճիշտ՝ ժամանակակից հասարակության մեջ բանաստեղծի իրական վիճակի մասին գեղարվեստական-երգիծական գործ գրելու ծրագիրը ծագել է շատ վաղ՝ դեռ 1890-ական թթ. սկզբին։ Այն սկիզբ է առնում Թիֆլիսի հայոց հոգևոր կոնսիստորիայում ծառայելու տարիներին, երբ Թումանյանն ինքը ամեն քայլափոխի հանդիպել է իր բանաստեղծական ներշնչանքների նկատմամբ բիրտ-անհասկացող, նույնիսկ թշնամական վերաբերմունքի։ Այդ ամենի մասին երգիծական պոեմ գրելու առաջին փորձը եղավ «Գրագիր Մուզան» (տե՛ս սևագիր և անավարտ երկերի բաժինը սույն հատորում), ուր արդեն հանդես եկավ Բանաստեղծի և նրա Մուսայի հանդիպման ու խոսակցության պայմանական հնարանքը։ Հայտնվելով հոգևոր գրասենյակի պայմաններում, Մուսան (բանաստեղծի ոգևորությունը) ստիպված է թաքնվել մարդկանց աչքից, դրանով Թումանյանն ակնարկում էր իր կոչման և իրական վիճակի դրամատիկ հակասությունը։
-Սույն հրատարակության համար ևս հիմք է ընդունվել ՀԳ դասագրքի տեքստը։ Մյուս բոլոր նյութերը զետեղվել են տարբերակների բաժնում (պահվում են ԳԱԲ՝, ԹՖ, № 7, ա, գ, դ և լրացուցիչ ցուցակ, № 12)։
+«Գրագիր Մուզան» մնաց սևագիր և անավարտ, բայց արվեստագետի և հասարակության փոխհարաբերության թեման բանաստեղծին զբաղեցրել է 90-ական թթ. ամբողջ ընթացքում։ Դրա վկայությունն են նաև տասնամյակի վերջում գրած այն չափածո ֆելիետոնները («Հայի զարմանքը», «Հայի տրտունջը», «Գրականական «մազանդա», «Հայոց ապաբախտ գրողը նստած...»), որոնց մեջ երգիծական միջոցներով արծարծվում է, ըստ էության, ողբերգական մի թեմա՝ արվեստագետի տաղանդի, ոգևորության և բոլոր գեղեցիկ ծրագրերի կործանումը շրջապատի անտարբերության և անըմբռնողության, նյութական ապահովության տարրական պայմանների բացակայության պատճառով։ «Պոետն ու Մուսան» ծնվեց այդ երկերի ստեղծագործական փորձի հիման վրա և նրանց զուգահեռ։ Բայց ե՞րբ է գրվել Թումանյանի երգիծական պոեմը։ Սույն հրատարակության մեջ, ինչպես հիմնավորված է այս հատորի ներածական հոդվածում, պոեմի գրության ժամանակը համարվում է 1900-1901 թվականները։ Բայց դա ստեղծագործական աշխատանքի հիմնական շրջանն է, իսկ պոեմի գրությունն սկսվել է, հավանաբար, դրանից առաջ՝ 90-ական թթ. երկրորդ կեսին, և շարունակվել
-«Պոետն ու Մուսայի» մտահղացումը, ավելի ճիշտ՝ ժամանակակից հասարակության մեջ բանաստեղծի իրական վիճակի մասին գեղարվեստական-երգիծական գործ գրելու ծրագիրը ծագել է շատ վաղ՝ դեռ 1890-ական թթ. սկզբին։ Այն սկիզբ է առնում Թիֆլիսի հայոց հոգևոր կոնսիստորիայում ծառայելու տարիներին, երբ Թումանյանն ինքը ամեն քայլափոխի հանդիպել է իր բանաստեղծական ներշնչանքների նկատմամբ բիրտ-անհասկացող, նույնիսկ թշնամական վերաբերմունքի։ Այդ ամենի մասին երգիծական պոեմ գրելու առաջին փորձը եղավ «Գրագիր Մուզան» (տե՛ս սևագիր և անավարտ երկերի բաժինը սույն հատորում), ուր արդեն հանդես եկավ Բանաստեղծի և նրա Մուսայի հանդիպման ու խոսակցության պայմանական հնարանքը։ Հայտնվելով հոգևոր գրասենյակի պայմաններում, Մուսան (բանաստեղծի ոգևորությունը) ստիպված է թաքնվել մարդկանց աչքից, դրանով Թումանյանն ակնարկում էր իր կոչման և իրական վիճակի դրամատիկ հակասոլթյոլնը։
-«Գրագիր Մուզան» մնաց սևագիր և անավարտ, բայց արվեստագետի և հասարակության փոխհարաբերության թեման բանաստեղծին զբաղեցրել է 90-ական թթ՛ ամբողջ ընթացքում։ Դրա վկայությունն են նաև տասնամյակի վերջում գրած այն չափածո ֆելիետոնները («Հայի զարմանքը», «Հայի տրտունջը», «Գրականական «մազանդա», «Հայոց ապաբախտ Գրողը նստած...»), որոնց մեջ երգիծական միջոցներով արծարծվում է, ըստ էության, ողբերգական մի թեմա՝ արվեստագետի տաղանդի, ոգեվորության և բոլոր գեղեցիկ ծրագրերի կործանումը շրջապատի անտարբերության և անըմբռնողության, նյութական ապահովության տարրական պայմանների բացակայության պատճառով։ «Պոետն ու Մուսան» ծնվեց այդ երկերի ստեղծագործական փորձի հիման վրա և նրանց զուգահեռ։ Բայց ե՞րբ է գրվել Թումանյանի երգիծական պոեմը։ Սույն հրատարակության մեջ, ինչպես հիմնավորված է այս հատորի ներածական հոդվածում, պոեմի գրության ժամանակը համարվում է 1900-1901 թվականները։ Բայց դա ստեղծագործական աշխատանքի հիմնական շրջանն է, իսկ պոեմի գրությունն սկսվել է, հավանաբար, դրանից առաջ՝ 90-ական թթ. երկրորդ կեսին, և շարունակվել
-</poem>|}}