«Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ3.djvu/544»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ խմբագրում

@@ Էջի կարգավիճակ / Էջի կարգավիճակ @@
-Սրբագրված
+Հաստատված
@@ Էջի մարմին (ներառվելու է). / Էջի մարմին (ներառվելու է). @@
@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-է նաև 1901-ից հետո, երբ «Բանաստեղծությունների» 1903 թ. Ժողովածուն պատրաստելու ընթացքում, տեքստի զգալի կրճատման և ոճական հղկումների ճանապարհով, գոյացավ պոեմի վերջնական տարբերակը։ Ա. Ինճիկյանը նույնիսկ ենթադրել Է, որ Թումանյանի՝ 1896 թ. մի գրության մեջ, Զալալ Տեր-Գրիգորյանի՝ 1897 թ. մարտի 21-ի նամակում և Ղ. Աղայանի՝ 1899 թ. հունվարի ՅՕ-ի և ապրիլի 19-ի նամակներում հիշատակվում «Խորտակվածը» կամ «Խորտակված կյանք» վերնագրով պոեմը չենք «Պոետն ու Մուսայի» նախնական տարբերակն Է եզեր 1399 թ. Թումանյանն այդ պոեմը հանձնել Է նախ Մ. Բերբերյանի «Կյանք», ապա Ա. Թարխանյանի «Թատրոն» հանդեսներում տպագրելու համար, բայց երկու դեպքում Էլ այն հանդիպել Է զանազան արգելքների (տե՛ս Ա. Ինիկյան, Էջ 488 — 490)։ Անհրաժեշտ է ավելացնել, որ գա հավանաբար եղել է պոեմի մեկ ուրիշ, մեզ անհայտ խմբագրություն, որն էական տարբերություններ է ունեցել առկա նյութերից։ Այդ ասելու հիմք է տալիս» նախ և առաջ, «Խորտակված կյանք» վերնագիրը, կարելի է կարծել, որ պոեմի այդ տարբերակում, երգիծական կողմերի հետ մեկտեղ (Ղ. Աղայանն իր հիշյալ նամակներից երկրորդի մեջ Թոլմանյանի պոեմի մասին ասում է «քո սատիրան»), ավելի ուժեղ է արտահայտված եղել ճշմարտությանը ծառայելու ճանապարհին արվեստագետի կրած հալածանքների դրամատիկ, նույնիսկ ողբերգական թեման։
+է նաև 1901-ից հետո, երբ «Բանաստեղծությունների» 1903 թ. Ժողովածուն պատրաստելու ընթացքում, տեքստի զգալի կրճատման և ոճական հղկումների ճանապարհով, գոյացավ պոեմի վերջնական տարբերակը։ Ա. Ինճիկյանը նույնիսկ ենթադրել Է, որ Թումանյանի՝ 1896 թ. մի գրության մեջ, Ջալալ Տեր-Գրիգորյանի՝ 1897 թ. մարտի 21-ի նամակում և Ղ. Աղայանի՝ 1899 թ. հունվարի 30-ի և ապրիլի 19-ի նամակներում հիշատակվող «Խորտակվածը» կամ «Խորտակված կյանք» վերնագրով պոեմը հենց «Պոետն ու Մուսայի» նախնական տարբերակն Է եղել: 1899 թ. Թումանյանն այդ պոեմը հանձնել Է նախ Մ. Բերբերյանի «Կյանք», ապա Ա. Թարխանյանի «Թատրոն» հանդեսներում տպագրելու համար, բայց երկու դեպքում Էլ այն հանդիպել Է զանազան արգելքների (տե՛ս Ա. Ինճիկյան, Էջ 488-490)։ Անհրաժեշտ է ավելացնել, որ դա հավանաբար եղել է պոեմի մեկ ուրիշ, մեզ անհայտ խմբագրություն, որն էական տարբերություններ է ունեցել առկա նյութերից։ Այդ ասելու հիմք է տալիս, նախ և առաջ, «Խորտակված կյանք» վերնագիրը, կարելի է կարծել, որ պոեմի այդ տարբերակում, երգիծական կողմերի հետ մեկտեղ (Ղ. Աղայանն իր հիշյալ նամակներից երկրորդի մեջ Թումանյանի պոեմի մասին ասում է «քո սատիրան»), ավելի ուժեղ է արտահայտված եղել ճշմարտությանը ծառայելու ճանապարհին արվեստագետի կրած հալածանքների դրամատիկ, նույնիսկ ողբերգական թեման։
-«Պոետն ու Մուսայի»՝ մեզ հասած առաջին ամբողջական տարբերակը պոեմի այն խմբագրությունն Է, որբ 1900 թ. բանաստեղծը ներկայացրեց «Վտակ» գրական բանասիրական ժողովածուի համար: Այդ մասին մենք ունենք Թումանյանի վկայությունը՝ Փ. Վարդազարյանին գրած մի նամակի մեջ։ Բանաստեղծը հայտնում Է, որ Մոսկվայի հայ ուսանողները մտադիր են մի գրական ժողովածու հրատարակել և խնդրում են մասնակցել, իսկ նրա խմբագիր Վրթ. Փափազյանը «գրում Է, թե շնորհակալ կլինենք, եթե ուղարկես երգիծական պոեմդ «Բանաստեղծը և սատիրը» — այսինքն Մուսան։ Արդ,—շարունակում Է Թումանյանը,—ինձ մոտ չկան ոչ բանաստեղծ և ոչ Մուսա։ Կարծեմ մեկը գոլ ունես։ Մի նայիր ու քո նկատողություններով հանդերձ ղրկիր ինձ, որ ուղղեմ ու ղրկեմ ուսանողներին» (ԵԺ V, 158։ Այդ հրատարակության մեջ Փ. Վարդազարյանին հղած տվյալ նամակը ենթադրաբար վերագրված Է 1899 թվականին, բալց դա ճիշտ չէ, պետք Է լինի 1900 թ.)։ Այս տողերից կարելի Է ենթադրել, որ սկզբնապես պոեմի վերնադիրը եղել Է «Բանաստեղծը և սատիրը»։ Բայց ավելի հավանական Է Ա. Ինճիկյանի կարծիքը, որի համաձայն դա ոչ թե պոեմի անհայտ խորագիրն Է, այլ «Վրթ. Փափազյանն Է իր նամակում այդպես կոչել կամ կատակով և, կամ իսկական անվանումը մոռացած լինելով» (Ա. Իննիկյան, Էջ 492),
+«Պոետն ու Մուսայի»՝ մեզ հասած առաջին ամբողջական տարբերակը պոեմի այն խմբագրությունն Է, որը 1900 թ. բանաստեղծը ներկայացրեց «Վտակ» գրական բանասիրական ժողովածուի համար: Այդ մասին մենք ունենք Թումանյանի վկայությունը՝ Փ. Վարդազարյանին գրած մի նամակի մեջ։ Բանաստեղծը հայտնում Է, որ Մոսկվայի հայ ուսանողները մտադիր են մի գրական ժողովածու հրատարակել և խնդրում են մասնակցել, իսկ նրա խմբագիր Վրթ. Փափազյանը «գրում Է, թե շնորհակալ կլինենք, եթե ուղարկես երգիծական պոեմդ «Բանաստեղծը և սատիրը» — այսինքն Մուսան։ Արդ,—շարունակում Է Թումանյանը,— ինձ մոտ չկան ոչ բանաստեղծ և ոչ Մուսա։ Կարծեմ մեկը դու ունես։ Մի նայիր ու քո նկատողություններով հանդերձ ղրկիր ինձ, որ ուղղեմ ու ղրկեմ ուսանողներին» (ԵԺ V, 158։ Այդ հրատարակության մեջ Փ. Վարդազարյանին հղած տվյալ նամակը ենթադրաբար վերագրված Է 1899 թվականին, բայց դա ճիշտ չէ, պետք Է լինի 1900 թ.)։ Այս տողերից կարելի Է ենթադրել, որ սկզբնապես պոեմի վերնագիրը եղել Է «Բանաստեղծը և սատիրը»։ Բայց ավելի հավանական Է Ա. Ինճիկյանի կարծիքը, որի համաձայն դա ոչ թե պոեմի անհայտ խորագիրն Է, այլ «Վրթ. Փափազյանն Է իր նամակում այդպես կոչել` կամ կատակով և, կամ իսկական անվանումը մոռացած լինելով» (''Ա. Ինճիկյան'', Էջ 492):
-Մեկ այլ աղբյուրից՝ 1919 թ. մարտի 26-ի զրույցից իմանում ենք, որ «Պոետն ու Մուսայի» նախնական խմբագրություններից մեկը բնաբան Է ունեցել Մարիա Կոնոպնիցկայայի «Պրոմեթեոս և Սիզիֆ» գրքից քաղ
+Մեկ այլ աղբյուրից՝ 1919 թ. մարտի 26-ի զրույցից իմանում ենք, որ «Պոետն ու Մուսայի» նախնական խմբագրություններից մեկը բնաբան Է ունեցել Մարիա Կոնոպնիցկայայի «Պրոմեթեոս և Սիզիֆ» գրքից