«Էջ:Վահան Թոթովենց, Երկեր (Vahan Totovents, Works).djvu/7»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
|||
| Էջի կարգավիճակ | Էջի կարգավիճակ | ||
| - | + | Սրբագրված | |
| Էջի մարմին (ներառվելու է). | Էջի մարմին (ներառվելու է). | ||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
դեմ, և տեղ-տեղ ի հայտ է բերել անցյալի իդեալականացման տենդենցներ։ |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Այդ նույն ժամանակաշրջանի և միջավայրի գեղարվեստական արտացոլումն է Թոթովենցի մի այլ երկը՝ «Բաց կապույտ ծաղիկները», որ ոչ միայն հեղինակի լավագույն պատմվածքն է, այլև սովետահայ արձակի ընտիր էջերից մեկը։ Որբ մեծացած, ամենքից արհամարհված և ծանակված, ստոր համարված արհեստի տեր, համետագործ Թորիկը, որին ոչ ոք աղջիկ չի տալիս կնության, իջնում է մինչև կյանքի հատակը և այնտեղ, անառականոցում, հանդիպում է ավելի դժբախտ մի զոհի, սակայն ներաշխարհով անբիծ մի էակի՝ երիտասարդ և գեղեցիկ Անժելին։ Սկզբում Թորիկին համակում է զուտ մարմնականը. Անժելն էլ նրան համարում է իր սովորական «այցելուներից» մեկը. բայց անմիջապես Թորիկի սրտում բռնկվում է մաքուր մի կայծ, որը հետզհետե լցնում է նրա ամբողջ էությունը և վերածնում նրան. այդ նույն երևույթն ավելի դանդաղ, նախ իբրև երախտագիտական զգացում, ծնվում է նաև Անժելի հոգում։ Սիրո կենարար ուժը կերպարանափոխում է Թորիկին, սրում նրա միտքը, տալիս կորով՝ արհամարհելու իր բարձրահոն շրջապատն և ամբողջովին ապրելու իր մաքուր սիրով և արդար վաստակով։ Բացվում է Անժելի հոգին, ինչպես թանկագին մետաղն է ազատվում ժանգից։ Նրա կատարելության հասած գեղեցկությունը շարժում է շատ ու շատ «երջանիկ» ընտանիքների կանանց նախանձը։ Թորիկն ու Անժելն իրենց մեծ սիրով մի քանի գլխով բարձրանում են հավակնոտ շրջապատի տափակ մակարդակից։ |
||
Իհարկե սխեմատիկ ձևով վերցրած այս թեման նորություն չէ գրակաթյան մեջ։ Սակայն Թոթովենցը կարողացել է ուրույն ձևով մոտենալ նյութին։ Ամբողջ միջավայրը, շրջապատին կենդանություն տվող մարդիկ, նրանց հարաբերությունները, Թորիկի և Անժելի կերպարները, նրանց գործողությունների հոգեբանական ճշգրտությունը տրված են վարպետորեն և ինքնատիպ։ |
|||
Թոթովենցը անցյալի մռայլ իրականության մեջ տեսնում է մարդկային ոգու պայծառ կայծկլտումներ, որոնք ձգտում են դեպի ապագան և այդ ապագայի սաղմերն են, այդ տեսակետից շատ արժեքավոր է նրա «Հովնաթան որդի Երեմիայի» վիպակը։ |
|||
Այդ երկում ժողովրդի ստեղծագործական կորովը, շինարար ոգին մարմնացած է «երկրի առաջին բրուտ» Անդրեասի մեջ, որից և ժառանգաբար անցնում է որդուց որդի։ Հողի, կավի հետ կապված արհեստը՝ աղյուսագործությունը և բրուտությունը, կատարելագործվում են սերնդե սերունդ և Հովնաթանը, այդ հողի մարդկանց վերջին շառավիղը իր հայրերի արհեստը հասցնում է բարձրագույն արվեստի և կերտում անթառամ գեղեցկությամբ և կյանքով լի արձաններ և քանդակներ։ Մռայլ իրականությունն ու կյանքի պայմանները անթիվ դժվարություներ են հարուցանում Հովնաթանի առաջ, սակայն նա չի ընկճվում, ստեղծագործ ոգին մնում է համառ ու անկոտրում, և վաստակած մարմինը մինչև վերջին վայրկյան ենթարկվում |
|||