«Էջ:Ինչ է, ով է (What is, Who is) 1.djvu/122»–ի խմբագրումների տարբերություն

No edit summary
 
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 16. Տող 16.
Դեռևս խոր անցյալում մարդիկ նկատել էին, որ Արեգակը, Լուսինը, մոլորակները, աստղերը երկնքում տեղաշարժվում են որոշակի օրինաչափությամբ: Նրանց դիրքով մարդիկ կողմնորոշվում էին տեղանքում և որոշում ժամանակը: Եվ մարդիկ սկսեցին ուսումնասիրել երկնային մարմինների շարժումները: Այդպես ծնվեց աստղագիտությունը՝ գիտությունն այն օրենքների մասին, որոնց ենթարկվում են երկնային մարմինների շարժումներն ու զարգացումը:
Դեռևս խոր անցյալում մարդիկ նկատել էին, որ Արեգակը, Լուսինը, մոլորակները, աստղերը երկնքում տեղաշարժվում են որոշակի օրինաչափությամբ: Նրանց դիրքով մարդիկ կողմնորոշվում էին տեղանքում և որոշում ժամանակը: Եվ մարդիկ սկսեցին ուսումնասիրել երկնային մարմինների շարժումները: Այդպես ծնվեց աստղագիտությունը՝ գիտությունն այն օրենքների մասին, որոնց ենթարկվում են երկնային մարմինների շարժումներն ու զարգացումը:


Շատ դարեր պահանջվեցին պարզելու համար, թե երկնային մարմինների որ շարժումներն են իրական և որը միայն թվացող։ Օրինակ մեզ թվում է, թե Արեգակը ծագում է, շարժվում երկնքում և մայր է մտնում, իսկ իրականում Արեգակի շուրջը պտտվում է մեր Երկիրը։ Մինչև 16-րդ դարը համարյա բոլորը համոզված էին, թե Երկիրն անշարժ է և գտնվում է Տիեզերքի կենտրոնում, իսկ երկնային մարմինները պտտվում են Երկրի շուրջը: 16-րդ դարի լեհ մեծ գիտնական Նիկոլայ Կոպեռնիկոսը և նրա հետևորդներն ապցուցեցին, որ Տիեզերքն իրականում շատ ավելի բարդ է: Երբ 17-րդ դարի սկզբին ստեղծվեց հեռադիտակ աստղադիտակը (օպտիկական սարք, որը հնարավորություն է տալիս մանրամասն դիտելու և ուսումնասիրելու երկնային մարմինները), պարզվեց, որ Արեգակն իր ծավալով ավելի քան միլիոն անգամ մեծ է Երկրից, իսկ աստղերը նույնպիսի շատ ջերմ, ինքնալուսարձակող գազային գնդեր են, ինչպես և Արեգակը: Սակայն աստղերը փոքրիկ և աղոտ են երևում, որովհետև մեզանից անհամեմատ ավելի հեռու են, քան Արեգակը: Եթե տիեզերական հրթիռը Արեգակին կարող է հասնել վեց ամսում, ապա նրա թռիչքը դեպի ամենամոտ աստղը կտևի շուրջ 130 000 տարի:
Շատ դարեր պահանջվեցին պարզելու համար, թե երկնային մարմինների որ շարժումներն են իրական և որը՝ միայն թվացող։ Օրինակ մեզ թվում է, թե Արեգակը ծագում է, շարժվում երկնքում և մայր է մտնում, իսկ իրականում Արեգակի շուրջը պտտվում է մեր Երկիրը։ Մինչև 16-րդ դարը համարյա բոլորը համոզված էին, թե Երկիրն անշարժ է և գտնվում է Տիեզերքի կենտրոնում, իսկ երկնային մարմինները պտտվում են Երկրի շուրջը:


16-րդ դարի լեհ մեծ գիտնական Նիկոլայ Կոպեռնիկոսը և նրա հետևորդներն ապացուցեցին, որ Տիեզերքն իրականում շատ ավելի բարդ է: Երբ 17-րդ դարի սկզբին ստեղծվեց հեռադիտակ աստղադիտակը (օպտիկական սարք, որը հնարավորություն է տալիս մանրամասն դիտելու և ուսումնասիրելու երկնային մարմինները), պարզվեց, որ Արեգակն իր ծավալով ավելի քան միլիոն անգամ մեծ է Երկրից, իսկ աստղերը նույնպիսի շատ ջերմ, ինքնալուսարձակող գազային գնդեր են, ինչպես և Արեգակը: Սակայն աստղերը փոքրիկ և աղոտ են երևում, որովհետև մեզանից անհամեմատ ավելի հեռու են, քան Արեգակը: Եթե տիեզերական հրթիռը Արեգակին կարող է հասնել վեց ամսում, ապա նրա թռիչքը դեպի ամենամոտ աստղը կտևի շուրջ 130 000 տարի:
Բացի Երկրից, Արեգակի շուրջը պտտվում են նաև սեփական լույս չունեցող այլ մոլորակներ: Լուսինը սեփական լույս չունեցող գունդ է և լուսավորվում է Արեգակից։ Այն իր ծավալով մոտ 50 անգամ փոքր է Երկրից: Լուսինը պտտվում է մեր մոլորակի շուրջը և այդ պատճառով էլ կոչվում է Երկրի բնական արբանյակ: Արբանյակներ ունի նաև մյուս մոլորակների մեծ մասը։


Բացի Երկրից, Արեգակի շուրջը պտտվում են նաև սեփական լույս չունեցող այլ մոլորակներ:
Երկնային մարմինները դիտում, իսկ ապա դիտման արդյունքները մշակում ու վերլուծում են աստղադիտարաններում և ինստիտուտներում Սովետական Միությունում տիեզերագնացության հայրենիքում, աստղագիտությունն ամենաարագ զարգացող գիտություններից է Սովետական

Լուսինը սեփական լույս չունեցող գունդ է և լուսավորվում է Արեգակից։ Այն իր ծավալով մոտ 50 անգամ փոքր է Երկրից: Լուսինը պտտվում է մեր մոլորակի շուրջը և այդ պատճառով էլ կոչվում է Երկրի բնական արբանյակ: Արբանյակներ ունի նաև մյուս մոլորակների մեծ մասը։

Երկնային մարմինները դիտում, իսկ ապա դիտման արդյունքները մշակում ու վերլուծում են աստղադիտարաններում և ինստիտուտներում։ Սովետական Միությունում, տիեզերագնացության հայրենիքում, աստղագիտությունն ամենաարագ զարգացող գիտություններից է։ Սովետական