«Էջ:Ghazaros Aghayan, Collected works, vol. 1 (Ղազարոս Աղայան, Երկերի ժողովածու, հատոր 1-ին).djvu/22»–ի խմբագրումների տարբերություն
Էջի կարգավիճակ | Էջի կարգավիճակ | ||
- | + | Հաստատված | |
Էջի մարմին (ներառվելու է). | Էջի մարմին (ներառվելու է). | ||
Տող 1. | Տող 1. | ||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
Բանաստեղծության բոլոր այլաբանական |
Բանաստեղծության բոլոր այլաբանական արտահայտությունների իրական իմաստն ակներև է. «կիզ-ապակու» օրինակով «կրակ ստանալը» և դաժան «ձմեռվա ճանկերից ազատվելը» այլ բան չի նշանակում, քան ժռղովրդին ճնշող բռնակալական ռեժիմի դեմ պայքարի ու նրանից ազատագրվելու գաղափարի արաբանական արտահայտություն: |
||
Նմանատիպ մի գեղեցիկ այլաբանություն է նաև «Հիշողություն» վերնագրով բանաստեղծությունը, որն առերևույթ կարծեք պատկերում է իրական ծիծեռնակի սովորական կյանքը, երբ գարնանը վերադարձին՝ նա իր ավերված հին բույնն է նորոգում, հիշելով իր «առաջվան բույնը», «իր սնուցած ձագերին, որոնց՝ ճամփին հափշտակեց արյունարբու, թշնամին»: |
|||
Ակներև է, որ «Հիշողություն» |
Ակներև է, որ «Հիշողություն» անմեղ ու հասարակ վերնագիրը կրող հուզիչ քնարական այս բանաստեղծությունը մի խորիմաստ այլաբանություն է, որ ցայտուն պատկերավորությամբ, գեղարվեստական մեծ ընդհանրացումով անդրադարձնում է հայ ժողովրդի քաղաքական վիճակը բանաստեղծի ապրած ժամանակաշրջանում: «Հիշողությունը» գրված է հայ ժողովրդի կյանքի մի աղետալի իրադարձության՝ 1885 թվականին ցարական կառավարության հրահանգով հայկական դպրոցների փակման ծանր տպավորության տակ: Իր ժողովրդի կյանքով, նրա տառապանքով ու վշտով ապրող բանաստեղծը գտնում է բնության մի համանման պատկեր՝ բնավեր և իր սնուցած ձագերին կորցրած ծիծեռնակի օրինակը, որի անալոգիայով անդրադարձնում է իրական եղելությունը՝ չհանդիպելով ցարական գրաքննության արգելքին: Բայց դա հայրենասեր բանաստեղծի «հիշողությունն» է ոչ միայն մեկ տարի առաջ տեղի ունեցած աղետի մասին, այլև բանաստեղծական ավելի լայն ընդհանրացումով սա ակնարկում է հայ ժողովրդի պատմական բախտի ուղին, պատկերում՝ հայ ժողովրդի կյանքում բազմիցս կրկնված աղետները՝ այն լավատեսությամբ ու պատմական կենսատոկունությամբ, որով նա նորից ու նորից նորոգելով իր ավերված «բույնը»՝ հայրենիքը, շարունակել է ապրել, իը հարատև գոյության կենսաշունչ երգը երգելով: |
||
Քաղաքական ու հայրենասիրական մոտիվների հետ միասին Աղայանի |
Քաղաքական ու հայրենասիրական մոտիվների հետ միասին Աղայանի պոեզիայում հիմնական տեղ են գրավում նաև ժողովրդի սոցիալական վիճակը, մասնավորապես աշխատավոր գյուղացու և գեղջկուհու անմխիթար առօրյան պատկերող բանաստեղծությունները: Ահա օրինակ, «Ճախարակ»-ը (1882 թ.), որը ժողովրդական նույնանուն երգի գեղարվեստական մշակումն է: |
||
«Ճախարակը» նախասովետական շրջանի հայ |
«Ճախարակը» նախասովետական շրջանի հայ գեղջկուհու կիսաքաղց կյանքի ռեալիստական բանաստեղծական պատկերն է տալիս: Դա հայ գեղջկուհու աշխատանքային երգն է՝ համակված նրա վշտով ու տառապանքով: |
||
<!-- Շատ ժամանակ չէ, ինչ որ դա եկավ, |
|||
Եվ դուք լավ տեսաք, թե ինչեր արավ... |
|||
Ակնարկը, իրոք, շատ որոշակի է. բանաստեղծությունը գրված է 1884 |
|||
իսկ Ալեքսանդր 3-րդը գահ էր բարձրացել դրանից մոտ երեք տարի առաջ |
|||
(1881 թ.), և դրա համար էլ հեղինակն ասում է, որ «շատ ժամանակ չէ, ինձ |
|||
որ դա եկավ»: |
|||
Բանաստեղծության բոլոր այլաբանական արտահայտությունների իրական |
|||
իմաստն ակներև է. «կիղ-ապակու» օրինակով «կրակ ստանալը» և դաժան |
|||
«ձմեռվա ճանկերից ազատվելը» այլ բան չի նշանակում, քան ժռղովրդին |
|||
ճնշող բռնակալական ռեժիմի դեմ պայքարի ու նրանից ազատագրվելու գա¬ |
|||
ղափարի արաբանական արտահայտություն: |
|||
Նմանատիպ մի գեղեցիկ այլաբանություն է նաև «Հիշողություն» վեր- |
|||
նագրով բանաստեղծությունը, որն առերևույթ կարծեք պատկերում է իրական |
|||
ծիծեռնակի սովորական կյանքը, երբ գարնանը վերադարձին' նա իր ավեր¬ |
|||
ված հին բույնն է նորոգում, հիշելով իր «առաջվան բույնը», «իր սնուցած |
|||
ձագերին, որոնց' ճամվփն հափշտակեց արյունարբու, թշնամին»: |
|||
Ակներև է, որ «Հիշողություն» անմեղ ու հասարակ վերնադիրը կրող |
|||
հուզիչ քնարական այս բանաստեղծությունը մի խորիմաստ այլաբանություն է, |
|||
որ ցայտուն պատկերավորությամբ, գեղարվեստական մեծ ընդհանրացումով |
|||
անդրադարձնում է հայ ժողովրդի քաղաքական վիճակը բանաստեղծի ապրած |
|||
ժամանակաշրջանում: «Հիշողությունը» գրված է հայ ժողովրդի կյանքի մի |
|||
աղետալի իրադարձության' 1885 թվականին ցարական կառավարության |
|||
հրահանգով հայկական դպրոցների փակման ծանր տպավորության տակ: Իր |
|||
ժողովրդի կյանքով, նրա տառապանքով ու վշտով ապրող բանաստեղծը գբա¬ |
|||
նում է բնության մի համանման պատկեր' բնավեր և իր սնուցած ձագերին |
|||
կորցրած ծիծեռնակի օրինակը, որի անալոգիայով անդրադարձնում է իրա¬ |
|||
կան եղելությունը' չհանդիպելով ցարական գրաքննության արգելքին: Բայց |
|||
դա հայրենասեր բանաստեղծի «հիշողությունն» է ոչ միայն մեկ տարի առաջ |
|||
տեղի ունեցած աղետի մասին, այլև բանաստեղծական ավելի լայն ընդհան¬ |
|||
րացումով սա ակնարկում է հայ ժողովրդի պատմական բախտի ուղին, պատ¬ |
|||
կերում' հայ ժողովրդի կյանքում բազմիցս կրկնված աղետները' այն լավա¬ |
|||
տեսությամբ ու պատմական կենսատոկունությամբ, որով նա նորից ու նորից |
|||
նորոգելով իր ավերված «բույնը»' հայրենիքը, շարունակել է ապրել, իը |
|||
հարատև գոյության կենսաշունչ երգը երգելով: |
|||
Քաղաքական ու հայրենասիրական մոտիվների հետ միասին Աղայանի |
|||
պոեզիայում հիմնական տեղ են գրավում նաև ժողովրդի սոցիալական վիճա¬ |
|||
կը, մասնավորապես աշխատավոր գյուղացու և գեղջկուհու անմխիթար առօ- |
|||
րւան պատկերող բանաստեղծությունները: Ահա օրինակ, «ճախարակ»-ը |
|||
(1882 թ.), որը ժողովրդական նույնանուն երգի գեղարվեստական մշակումն է: |
|||
«ճախարակը» նախասովետական շրջանի հայ գեղջկուհու կիսաքաղց |
|||
կյանքի ռեալիստական բանաստեղծական պատկերն է տալիս: Դա հա; գեղջ¬ |
|||
կուհու աշխատանքային երգն է' համակված նրա վշտով ու տառապանքով: |
|||
ХХП1 |
|||
--> |