«Էջ:Ghazaros Aghayan, Collected works, vol. 1 (Ղազարոս Աղայան, Երկերի ժողովածու, հատոր 1-ին).djvu/25»–ի խմբագրումների տարբերություն

 
Էջի կարգավիճակԷջի կարգավիճակ
-
Սրբագրված
+
Հաստատված
Էջի մարմին (ներառվելու է).Էջի մարմին (ներառվելու է).
Տող 1. Տող 1.
մնում և մահվան նախօրյակին նա հանձնել, պահ էր տվել իր մտերիմ, հոգեկից ընկերոջը՝ Հովհ. Թումանյանին:


«Կգա ժամանակ,— գրում է Աղայանն այդ աշխատության մեջ,— երբ մարդը ծովի երեսին կլողա ձկնից էլ արագ, բայց իմ ասած ժամանակը դեռ հասած չի լինի, կգա ժամանակ, երբ մարդը օդի մեջ կթռչի թռչունից էլ արագ, կգա ժամանակ, որ մարդը բնության տարերքներին ու զորություններին կիշխի և գործ կդնի, ինչպես հիմա գործ է դնում արջարն և եզը, մշակում է երկիրը, բայց և այդ ժամանակ մարդկային թշվառությունը վերացած չի լինիլ», ինչքան դեռ մարդկային հասարակության մեջ կշարունակվեն «զորեղների» գործադրած «զրկողությունը, անարդարությունը, անխղճությունը, անգթությունը» և այն բոլոր «մոլորությունները», որոնց գոյությունը պայմանավորված է մարդկային հասարակության մեջ տիրող սոցիալական-տնտեսական անհավասարությամբ:


Բայց այն ժամանակ, երբ մարդը լիովին կազատագրվի կենդանական աշխարհին հատուկ գոյության կռվի արտահայտություններից, «բոլորովին կմաքրվի անասնական և գազանական հատկություններից, այլևս չի՛ սպանիլ, չի՛ գողանալ, չի՛ զրկիլ և առհասարակ՝ կազատվի ամենայն մոլորություններից»,— այն ժամանակ մարդկությունը կհասնի երջանկության իդեալին: Իսկ «'''այդ աստիճանին հասնելու համար մի բան է հարկավոր՝ հավասարություն: Ամենայն մոլություն անհավասարության արդյունք է'''»:


Այն հասարակության մեջ, ուր տիրապետում է լիակատար նյութական հավասարություն, երբ '''մարդը «առանձին ոչինչ չի ունենալ, բայց ընդհանուրի հետ ամեն ինչ կունենա, այնտեղ կարող չէ գոյություն ունենալ ոչ մի թշվառություն, ոչ մի մոլություն'''»:


Այս խոսքերը շարադրված են ավելի քան վաթսուն տարի առաջ, երբ հեղափոխական դասակարգի՝ պրոլետարիատի գաղափարախոսների համար էլ լիակատար հավասարությունն իրականացնող հասարակությունը՝ կոմունիզմը շատ հեռավոր իդեալ էր:


Չի կարելի կասկածել, որ հավասարության աղայանական ըմբռնումը համընկնում է սոցիալիզմ հասկացողության, բայց, ըստ Աղայանի պատկերացման՝ սոցիալիստական հասարակարգի իրականացումը որոշակիորեն չի կապվում սոցիալական հեղափոխության հետ, այլ «ժամանակի բերմունք» է: Իսկ այդ ըմբռնումը հատկանշական է բոլոր նախամարքսյան ուտոպիական սոցիալիզմի տարատեսակներին, որոնց հետ էլ առնչվում է Աղայանի փայփայած սոցիալական հավասարության իդեալը:
մնում և մահվան նախօրյակին նա հանձնել, պահ էր տվել իր մտերիմ,հոգեկից ընկերոջը՝ Հովհ․ Թումանյանին։
«Կգա ժամանակ,—գրվոււմ է Աղայանն այդ աշխատության մեջ,—երբ մարդը ծովի երեսին կլողա ձկնից էլ արագ, բայց իմ ասած ժամանակը դեռ հասած չի լինի․ կգա ժամանակ, երբ մարդը օդի մեջ կթռչի թռչունց էլ առագ․ կգա ժամանակ, որ մարդը բնության տարերքներին ու զորություններին կիշխի և գործ կդնի, ինչպես հիմա գործ է դնում արջարն և եզը, մշակում է երկիրը, բայց և այդ ժամանակ մարդկային թշվառությունը վերացած չի լինի», ինչբան դեռ մարդկային հասարակության մեջ կշարունակվեն «զորեղների» գործադրած «զրկողություը, անարդարությունը, անխղճությունը, անգթությունը» և այն բոլոր «մոլորությունները» որոնց գոյությունը պալմանավորված է մարդկային հասարակության մեջ տիրող սոցիալական-տնտեսական անհավասարությամբ։
Բայց այն ժամանակ, երբ մարդը լիովին կազատագրվի կենդանական աշխարհին հատուկն
գոյության կռիվ արտահայուններից, «բոլորովին կմաքըրվի անասնական և գազանական հատկություններից, այլևս չի՛ սպանիլ, չի գողսնալ, չի զրկիլ և առհասարակ՝ կազատվի ամենայն մոլորություններից»,— այն ժամանակ մարդկութըունը կհասնի երջանկության իդեալին։ Իսկ «այդ աստիճանին հասնելու համար մի բան է հարկավոր՝ հավասարություն։ Ամենայն մոլություն անհավասարություն արդյունք է»։
Այն հասարակության մեջ, ուր տիրապետում է լիակատար նյութական հավասարություն, երբ մարդը «առանձին ոչինչ չի ունենալ, բայց ըննդհանուրի հետ ամեն ինչ կունենա, այնտեղ կարող չէ գոյություն ունենալ ոչ մի թշվառություն, ոչ մի մոլություն»։Այս խոսքերը շարադրված են ավելի քան վաթսուն տարի առաջ, երբ հեղափոխական դասակարգի՝ պրոլետարիատի գաղափարախոսների համար էլ լիակատար հավասարությունն իրակացնող հասարակությունը՝ կոմունիզմը շատ հեռավար իդեալ էր։
Չի կարելի կասկածել, որ հավասարության աղայաական ըմբռնումը համընկնում է սոցաիալիզմ հասկացողության, բայց, ըստ Աղայանի պատկերացսան՝ սոցիալիստական հասարակարգի իրականացումը որոշակիորեն չի կապվում սոցիալական հեղափոխության հետ, այլ, «ժամանակի բերմունք» է։ Իսկ այդ ըմբռնումը հատկանշական է բոլոր նախամարքսյան ուտոպիակաե սոցիալիսմի տարատեսակներին, որոնց հետ էլ առնչվում է Աղայանի փայփայած սոցիալական հավասարության իդեալը։


Հարկ է նշել, որ Աղայանի համար այդ իդեալը վաղանցուկ մի միտք չի եղել, այլ նրան մշտապես զբաղեցնող և հետզհետե ավելի խրացնող ամբողջական գաղափար, որին նա անդրադառնում է նաև մի առանձին հրապարակախոսական աշխատությամբ՝ «ժամանակակից ատենախոսություն» խորագրով։ Վերնագիր մեջ իսկ հեղինակը շեշտում է իրեն հուզող առաջադիր գաղափարի հրատապ այժմեականությունը։
Հարկ է նշել, որ Աղայանի համար այդ իդեալը վաղանցուկ մի միտք չի եղել, այլ նրան մշտապես զբաղեցնող և հետզհետե ավելի խորացող ամբողջական գաղափար, որին նա անդրադառնում է նաև մի առանձին հրապարակախոսական աշխատությամբ՝ «'''Ժամանակակից ատենախոսություն'''» խորագրով: Վերնագրի մեջ իսկ հեղինակը շեշտում է իրեն հուզող առաջադիր գաղափարի հրատապ այժմեականությունը:
Ուշագրավ է, որ Աղայանն այդ երկը գրում է իր աքսորի շրջանում՝ 1898 թվականի կեսերին, Նոր - նախիջևանում և նույն տարվա վերջերին այն տպա


Ուշագրավ է, որ Աղայանն այդ երկը գրում է իր աքսորի շրջանում՝ 1898 թվականի կեսերին, Նոր-Նախիջևանում և նույն տարվա վերջերին այն տպագրում






















<!-- Л ում Ա մահվան նախօրյակին նա հանձնել, պահ էր տվել իր մտերիմ, հո¬
գեկից ընկերոջը' Հովհ. Թումանլանին:
«Կգա ժամանակ,— գրում է Աղայանն ալդ աշխատության մեջ,— երթ
մարդը ծովի երեսին կլողա ձկնից էլ արագ, բայց իմ ասած ժամանակը դեռ
հասած չի լինի, կգա ժամանակ, երբ մարդը օդի մեջ կթռչի թռչունից ել
արագ, կգա ժամանակ, որ մարդը բնության տարերքներին ու զորություննե-
րին կիշխի U գործ կդնի, ինչպես հիմա գործ է դնում արջարն և եզը, մշա¬
կում է երկիրը, բայց և այդ ժամանակ մարդկային թշվառությունը վերացած
չի լինիլ», ինչքան դեռ մարդկային հասարակության մեջ կշարունակվեն «զո¬
րեղների» գործադրած «զրկողությունը, անարդարությունը, անխղճությունը,
անգթությունը» և այն բոլոր «մոլորությունները», որոնց գոյությունը պայմա¬
նավորված է մարդկային հասարակության մեջ տիրող սոցիալական-տնտեսա-
կան անհավասարությամբ:
Բայց այն ժամանակ, երբ մարդը լիովին կազատագրւ[ի կենդանական աշ¬
խարհին հատուկ գոյության կռւ[ի արտահայտություններից, «բոլորովին կմա-
քըրվի անասնական և գազանական հատկություններից, այլևս չի' սպանիլ,.
չի' գողանալ, չի' զրկիլ և առհասարակ՝ կազատվի ամենայն մոլորություննե¬
րից»,— այն ժամանակ մարդկությունը կհասնի երջանկության իդեալին: Իսկ)
«այդ աստիճանին հասնելու համար մի բան է հարկավոր' հավասարություն:.
Ամենայն մոլություն անհավասարության արդյունք է»:
Այն հասարակության մեջ, ուր տիրապետում է լիակատար նյութական
հավասարություն, երբ մարդը «առանձին ոչինչ չի ունենալ, բայց ընդհա¬
նուրի հետ ամեն ինչ կունենա, այնտեղ կարող չէ գոյություն ունենալ ոչ մխ
թշվառություն, ոչ մի մոլություն»:
Այս խոսքերը շարադրված են ավելի քան վաթսուն տարի առաջ, երթ
հեղափոխական դասակարգի' պրոլետարիատի գաղափարախոսների հւսմար էլ
լիակատար հավասարությունն իրականացնող հասարակությունը' կոմունիզմդ
շատ հեռավոր իդեալ էր:
Զի կարելի կասկւսծել, որ հավասարության աղայանական ըմբռնումդ
համընկնում է սոցիալիզմ հասկացողության, բայց, ըստ Ադայանի պատկե¬
րացման' սոցիալիստական հասարակարգի իրականացումը որոշակիորեն չի
կապվում սոցիալական հեղափոխության հետ, այլ «ժամանակի բերմունք» է:
Իսկ այդ ըմբռնումը հատկանշական է բոլոր նախամարքսյան ուտոպիական
սոցիալիզմի տարատեսակներին, որոնց հետ էլ առնչվում է Ադայանի փայ¬
փայած սոցիալական հավասարության իդեալը:
Հարկ է նշել, որ Ադայանի համար այդ իդեւսլը վաղանցուկ մի միտք չխ
եղել, այլ նրան մշտապես զբաղեցնող և հետզհետե ավելի խորացող ամբող¬
ջական գաղափար, որին նա անդրադառնում է նաև մի առանձին հրապարա¬
կախոսական աշխատությամբ' «Ժամանակակից ատենախոսություն» խորա¬
գրով: Վերնագրի մեջ իսկ հեղինակը շեշտում է իրեն հուզող առաջադիր գա¬
ղափարի հրատապ այժմեականությունը:
Ուշագրավ է, որ Աղայանն այդ երկը գրում է իր աքսորի շրջանում4 189ft
թվականի կեսերին, Նոր-Նախիջևանում և նույն տարվա վերջերին այն տպա-
xxvr

-->