«Էջ:Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարան 2002.djvu/113»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
|||
| Էջի մարմին (ներառվելու է). | Էջի մարմին (ներառվելու է). | ||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
|
|
||
<section begin="ՔՀՀ/_ԱՍՏՐԱԽԱՆԻ ԹԵՄ"/>հայկ․ նոր եկեղեցիներ Սանկտ Պետերբուրգում, Մոսկվայում, Աստրախանում, Նոր Նախիջևանում, Ղզլարում, Մոզդոկում։ 1800-ին Ամենայն հայոց կաթողիկոս ընտրված Հովսեփ Արղությանին Ա․ թ-ի առաջնորդի պաշտոնում փոխարինել է Եփրեմ արք․ Ձորագեղցին (1801–09-ին, 1809–30-ին՝ |
<section begin="ՔՀՀ/_ԱՍՏՐԱԽԱՆԻ ԹԵՄ"/>հայկ․ նոր եկեղեցիներ Սանկտ Պետերբուրգում, Մոսկվայում, Աստրախանում, Նոր Նախիջևանում, Ղզլարում, Մոզդոկում։ 1800-ին Ամենայն հայոց կաթողիկոս ընտրված Հովսեփ Արղությանին Ա․ թ-ի առաջնորդի պաշտոնում փոխարինել է Եփրեմ արք․ Ձորագեղցին (1801–09-ին, 1809–30-ին՝ ''Եփրեմ Ա Ձորագեղցի'' Ամենայն հայոց կաթողիկոս)։ |
||
XVIII դ․ 2-րդ կեսին և XIX դ․ սկզբին Ռուսաստանի հայ բնակչությունը շարունակել է ստվարանալ։ Կազմավորվել են հայկ․ եկեղեց․ նոր համայնքներ, հայաբնակ քաղաքներում կառուցվել հայկ․ նոր եկեղեցիներ՝ Ս․ Կատարինեն (1770), Ս․ Հարությունը (1779)՝ Սանկտ Պետերբուրգում, Ս․ Խաչը (1779)՝ Մոսկվայում, Ս․ Խաչ վանքը (XVII դ․ վերջ)՝ Նոր Նախիջևանում։ |
XVIII դ․ 2-րդ կեսին և XIX դ․ սկզբին Ռուսաստանի հայ բնակչությունը շարունակել է ստվարանալ։ Կազմավորվել են հայկ․ եկեղեց․ նոր համայնքներ, հայաբնակ քաղաքներում կառուցվել հայկ․ նոր եկեղեցիներ՝ Ս․ Կատարինեն (1770), Ս․ Հարությունը (1779)՝ Սանկտ Պետերբուրգում, Ս․ Խաչը (1779)՝ Մոսկվայում, Ս․ Խաչ վանքը (XVII դ․ վերջ)՝ Նոր Նախիջևանում։ |
||
| Տող 6. | Տող 6. | ||
1830-ական թթ․ սկզբին Ա․ թ-ում գործել է 17 եկեղեցի, բացվել են Աղաբաբյան դպրոցը (1810), Աստրախանի հոգևոր ուսումնարանը (1817), Հայոց թեմական դպրոցը (1838) ևն։ |
1830-ական թթ․ սկզբին Ա․ թ-ում գործել է 17 եկեղեցի, բացվել են Աղաբաբյան դպրոցը (1810), Աստրախանի հոգևոր ուսումնարանը (1817), Հայոց թեմական դպրոցը (1838) ևն։ |
||
Ռուսաստանում հայ բնակչության աճի հետևանքով Ա․ թ․ երկատվել է։ 1830-ին կազմավորվել է |
Ռուսաստանում հայ բնակչության աճի հետևանքով Ա․ թ․ երկատվել է։ 1830-ին կազմավորվել է ''Նոր Նախիջևանի և Բեսարաբիայի թեմը'', իսկ Ա․ թ-ի իրավասության ներքո մնացել են Սանկտ Պետերբուրգի, Մոսկվայի, Հս․ Կովկասի, Պովոլժիեի, Սիբիրի և Միջին Ասիայի հայկ․ համայնքները։ |
||
XIX դ․ 2-րդ կեսին Ա․ թ-ի կազմում ստեղծվել են հայկ․ նոր համայնքներ Միջին Ասիայի քաղաքներում, Եկատերինոդարում, Վլադիկավկազում, Ստավրոպոլում, Պյատիգորսկում, Արմավիրում, Հս․ Կովկասի այլ վայրերում։ Հայաբնակ քաղաքների և գյուղերի մեծ մասում կառուցվել են եկեղեցիներ, բացվել ծխական դպրոցներ։ |
XIX դ․ 2-րդ կեսին Ա․ թ-ի կազմում ստեղծվել են հայկ․ նոր համայնքներ Միջին Ասիայի քաղաքներում, Եկատերինոդարում, Վլադիկավկազում, Ստավրոպոլում, Պյատիգորսկում, Արմավիրում, Հս․ Կովկասի այլ վայրերում։ Հայաբնակ քաղաքների և գյուղերի մեծ մասում կառուցվել են եկեղեցիներ, բացվել ծխական դպրոցներ։ |
||
XIX դ․ 2-րդ կեսին Ա․ թ-ի առաջնորդներ են եղել Հայ եկեղեցու ականավոր դեմքեր Գևորգ արք․ Սուրենյանցը (1886–94, 1911–30-ին՝ |
XIX դ․ 2-րդ կեսին Ա․ թ-ի առաջնորդներ են եղել Հայ եկեղեցու ականավոր դեմքեր Գևորգ արք․ Սուրենյանցը (1886–94, 1911–30-ին՝ ''Գևորգ Ե Սուրենյանց'' Ամենայն հայոց կաթողիկոս), գրող և մանկավարժ Խորեն արք․ Ստեփանեն (1894–1906), հաս․ գործիչ Արիստակես արք․ Սեդրակյանը։ Վերջին առաջնորդն էր Մխիթար եպիսկոպոսը (1906–17)։ |
||
1917-ի Հոկտեմբերյան հեղաշրջումից հետո Ա․ թ-ից անջատվել են Միջին Ասիայի հայկ․ համայնքները, նրա իրավասության ներքո մնացել են Հս․ Կովկասի և Պովոլժիեի հայ համայնքները։ Ա․ թ․ վերանվանվել է Հս․ Կովկասի և Աստրախանի թեմ, կենտրոնը՝ Արմավիր (1920-ից)։ 1960-ական թթ․ սկզբին թեմը լուծարվել է։ 1966-ին նախկին Ա․ թ-ի համայնքները միացել են Նոր Նախիջևանի թեմի հետ, և կազմվել է Նոր Նախիջևանի և Ռուսաստանի թեմը՝ Մոսկվա կենտրոնով։ |
1917-ի Հոկտեմբերյան հեղաշրջումից հետո Ա․ թ-ից անջատվել են Միջին Ասիայի հայկ․ համայնքները, նրա իրավասության ներքո մնացել են Հս․ Կովկասի և Պովոլժիեի հայ համայնքները։ Ա․ թ․ վերանվանվել է Հս․ Կովկասի և Աստրախանի թեմ, կենտրոնը՝ Արմավիր (1920-ից)։ 1960-ական թթ․ սկզբին թեմը լուծարվել է։ 1966-ին նախկին Ա․ թ-ի համայնքները միացել են Նոր Նախիջևանի թեմի հետ, և կազմվել է Նոր Նախիջևանի և Ռուսաստանի թեմը՝ Մոսկվա կենտրոնով։ |
||
| Տող 19. | Տող 19. | ||
<section end="ՔՀՀ/_ԱՍՏՐԱԽԱՆԻ ԹԵՄ"/> |
<section end="ՔՀՀ/_ԱՍՏՐԱԽԱՆԻ ԹԵՄ"/> |
||
<section begin="ՔՀՀ/_ԱՎԱԳ ՇԱԲԱԹ"/>'''ԱՎԱԳ ՇԱԲԱԹ''', Մեծ շաբաթ, ս․ |
<section begin="ՔՀՀ/_ԱՎԱԳ ՇԱԲԱԹ"/>'''ԱՎԱԳ ՇԱԲԱԹ''', Մեծ շաբաթ, ս․ ''Զատկին'' նախորդող շաբաթը (''Ծաղկազարդից'' մինչև ս․ Զատիկ ընկած յոթնօրյակը)։ Ավագ է կոչվում նաև այդ շաբաթվա յուրաքանչյուր օրը։ Ա․ շ․ Հիսուս Քրիստոսի երկրային կյանքի և չարչարանքների վերջին շաբաթն է։ Սկսվում է միաշաբթի (կիրակի) օրը՝ Ծաղկազարդով՝ Երուսաղեմ Քրիստոսի մուտքով։ Շաբաթվա յուրաքանչյուր օր ունի իր հոգևոր խորհուրդը։ |
||
Ավագ երկուշաբթի, տերևազարդ, բայց անպտուղ թզենին անիծելու (Մատթ․ '''21․'''18–19, Մարկ․ '''11․'''12–14, 20–24) և Տաճարը մաքրելու օրն է (Մատթ․ '''21․'''12–13, Մարկ․ '''11․'''15–19, Ղուկ․ '''19․'''45–48)։ Ավագ երկուշաբթին ս․ Զատկի հետ 35 օրվա շարժականություն ունի (մարտի 16-ից ապրիլի 19-ը), իսկ Ա․ շ-վա մյուս օրերը հաջորդում են նույն հերթականությամբ։ |
Ավագ երկուշաբթի, տերևազարդ, բայց անպտուղ թզենին անիծելու (Մատթ․ '''21․'''18–19, Մարկ․ '''11․'''12–14, 20–24) և Տաճարը մաքրելու օրն է (Մատթ․ '''21․'''12–13, Մարկ․ '''11․'''15–19, Ղուկ․ '''19․'''45–48)։ Ավագ երկուշաբթին ս․ Զատկի հետ 35 օրվա շարժականություն ունի (մարտի 16-ից ապրիլի 19-ը), իսկ Ա․ շ-վա մյուս օրերը հաջորդում են նույն հերթականությամբ։ |
||