«Էջ:Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարան 2002.djvu/118»–ի խմբագրումների տարբերություն

<section begin="ՔՀՀ/_ԱՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆ "/>գրառյալ Աստվածաշունչը՝ Սուրբ Գիրքը, այլև բանավոր հաղորդված Ա-ները։ Դա վերաբերում է և՛ հինկտակարանային, և՛ նորկտակարանային պատումներին։ Քրիստ․ շրջանի Ա․ տրված է ոչ միայն գրավոր, այլև բանավոր ուսուցմամբ, և, ինչպես հայտնում է Հովհաննես առաքյալը՝

․․․ ուրիշ շատ բաներ էլ կան, որ Հիսուս արեց, որոնք, եթե մեկը մեկ առ մեկ գրած լիներ, կարծում եմ, թե աշխարհն իսկ բավական չէր լինի պարփակելու այդ գրքերը, եթե դրանք գրված լինեին (Հովհ․ 21․25)։ Հետևաբար, Նոր կտակարանում գրառվածից բացի, առաքյալները նաև բանավոր ուսուցումներ են տվել, որոնք սրբությամբ պահպանել է եկեղեցին և ավանդել սերնդեսերունդ։ Դա եկեղեցու սրբազան Ա․ է։ Իրենեոս Լուգդոնացու (մահ․ 202) համար Ա-յան կենդանի կրողները (եպիսկոպոս, երեց) շատ ավելի մեծ արժեք ունեն, քան նույնիսկ Նոր կտակարանի բնագրերը։ Որոշ Ա-ներ՝ առաքելական, վարդապետ․, ծիսական, վարքագր․ ևն, համաքրիստոնեական են, այսինքն՝ ընդունված բոլոր եկեղեցիների կողմից․ որոշ Ա-ներ էլ ունեն տեղային բնույթ՝ այսինքն՝ ընդունված են մի որևէ եկեղեցու կողմից։ Օր․, Հայ եկեղեցին է միայն, որ ունի Վարագա Սուրբ Խաչի Ա․ և տոնը, իսկ Լույսի արարողությունը կատարվում է միայն Երուսաղեմի Ս․ Հարություն տաճարում ևն։ Առհասարակ, եկեղեց․ Ա․ իր մեջ ընդգրկում է նաև շատ տեղային սովորույթներ, Ա-ներ, մանրամասնություններ, որոնք, չխաթարելով հավաքական հավատի էությունը, նոր կողմերով հարստացնում են սրբազան Ա․։

<section end="ՔՀՀ/_ԱՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆ "/><section begin="ՔՀՀ/_ԱՎԱՆԻ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՈՒԹՅՈՒՆ"/>'''ԱՎԱՆԻ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍՈՒԹՅՈՒՆ''', հակաթոռ կաթողիկոսություն։ Գործել է 591–602-ին, Երևանի այժմյան հյուսիս-արևելյան մասում։ Ստեղծվել է Բյուզանդիայի Մորիկ կայսրի կարգադրությամբ՝ ի հակակշիռ Պարսկաստանի տիրապետության տակ գտնվող Դվինի Հայոց հայրապետական աթոռի։ Ըստ VII դ․ պատմիչ Սեբեոսի, կաթողիկոսարանը կառուցել է Հայաստանի բյուզ․ մասի հակաթոռ կաթողիկոս Հովհան Բագարանցին 591-ին, Այրարատ նահանգի Կոտայք գավառի Ավան գյուղաքաղաքում։