«Էջ:Քրիստոնյա Հայաստան հանրագիտարան 2002.djvu/123»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

Հաջորդ խմբագրում →

@@ Էջի մարմին (ներառվելու է). / Էջի մարմին (ներառվելու է). @@
@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 <section begin="ՔՀՀ/_ԱՎԵՏԱՐԱՆ"/>4․ Ուղևորությունը Երուսաղեմ, հրաշքներ և ուսուցումներ (9․51–19․28)։
 ․ Հիսուսի մուտքը Երուսաղեմ, վարդապետությունները չարչարանքներից առաջ, Վերջին ընթրիք (19․29–22․38)։
@@ Տող 9. / Տող 10. @@
 Ավետարան ըստ Հովհաննեսի
-Գրվել է I դ․ վերջին, Եփեսոսում։ Բաղկացած է 21 գլխից։ Հովհաննես ավետարանիչը Հիսուս Քրիստոսի 12 առաքյալներից էր և կոչվել է Քրիստոսի սիրեցյալ աշակերտ (Հովհ․ 13․ 23, 19․26, 21․7,20)։ Եկեղեց․ պատկերագրության մեջ ներկայացվում է արծվի կերպարանքով, որովհետև իր Ա-ում Փրկչին պատկերել է ոչ թե որպես պարզապես երկրային մի էակ, այլ աստվածաբանական բարձր ու վերասլաց ձևակերպումներով, երկնային անմատույց հավիտենական լույսի միջից մարմնացյալ Աստծո Որդու՝ Հիսուս Քրիստոսի միջոցով մարդկանց հավիտենական կյանք պարգևող փրկություն։ Չորրորդ Ա-ի աստվածաբան․ կարևորությունը հենց սկզբից Քրիստոսի Աստվածությունը հռչակելու մեջ է․ Ի սկզբանէ էր Բանն և Բանն էր առ Աստուած և Աստուած էր Բանն։ Բանի աստվածաբանության այսօրինակ կարևորումը մեծապես պայմանավորված էր անտիկ փիլիսոփայության ավանդներով դաստիարակված հույներին այդ փիլիսոփայության իսկ լեզվով աստվածային Խոսքի հայտնությունը բացատրելու անհրաժեշտությամբ։ Հովհաննես ավետարանիչը համարվում է քրիստոնյա առաջին աստվածաբանը և հայտնի է նաև Հովհաննես Աստվածաբան անունով։
+Գրվել է I դ․ վերջին, Եփեսոսում։ Բաղկացած է 21 գլխից։ Հովհաննես ավետարանիչը Հիսուս Քրիստոսի 12 առաքյալներից էր և կոչվել է Քրիստոսի «սիրեցյալ աշակերտ» (Հովհ․ 13․ 23, 19․26, 21․7,20)։ Եկեղեց․ պատկերագրության մեջ ներկայացվում է արծվի կերպարանքով, որովհետև իր Ա-ում Փրկչին պատկերել է ոչ թե որպես պարզապես երկրային մի էակ, այլ աստվածաբանական բարձր ու վերասլաց ձևակերպումներով, երկնային անմատույց հավիտենական լույսի միջից մարմնացյալ Աստծո Որդու՝ Հիսուս Քրիստոսի միջոցով մարդկանց հավիտենական կյանք պարգևող փրկություն։ Չորրորդ Ա-ի աստվածաբան․ կարևորությունը հենց սկզբից Քրիստոսի Աստվածությունը հռչակելու մեջ է․ «Ի սկզբանէ էր Բանն և Բանն էր առ Աստուած և Աստուած էր Բանն»։ Բանի աստվածաբանության այսօրինակ կարևորումը մեծապես պայմանավորված էր անտիկ փիլիսոփայության ավանդներով դաստիարակված հույներին այդ փիլիսոփայության իսկ լեզվով աստվածային Խոսքի հայտնությունը բացատրելու անհրաժեշտությամբ։ Հովհաննես ավետարանիչը համարվում է քրիստոնյա առաջին աստվածաբանը և հայտնի է նաև Հովհաննես Աստվածաբան անունով։
-Հովհաննեսի Ա-ի գրության պատճառը լավագույնս ձևակերպել է ինքը՝ ավետարանիչը․ Այլ այսքանը գրվեց, որ դուք հավատաք, թե Հիսուս Քրիստոսն է՝ Աստծու Որդին․ նաև՝ որպեսզի հավատաք ու նրա անունով հավիտենական կյանքն ընդունեք (20․31)։ Հովհաննես ավետարանչի մոտ հրաշքները հստակորեն ձևակերպվում են որպես նշաններ՝ շեշտելով Քրիստոսի կատարած հրաշագործությունները որպես մեսիական մի արարք՝ աստվածաբան․ խոր իմաստով, ինչպես նաև պատասխանելով այն հրեաներին, ովքեր Քրիստոսից նշան էին խնդրում։
+Հովհաննեսի Ա-ի գրության պատճառը լավագույնս ձևակերպել է ինքը՝ ավետարանիչը․ «Այլ այսքանը գրվեց, որ դուք հավատաք, թե Հիսուս Քրիստոսն է՝ Աստծու Որդին․ նաև՝ որպեսզի հավատաք ու նրա անունով հավիտենական կյանքն ընդունեք» (20․31)։ Հովհաննես ավետարանչի մոտ հրաշքները հստակորեն ձևակերպվում են որպես «նշաններ»՝ շեշտելով Քրիստոսի կատարած հրաշագործությունները որպես մեսիական մի արարք՝ աստվածաբան․ խոր իմաստով, ինչպես նաև պատասխանելով այն հրեաներին, ովքեր Քրիստոսից նշան էին խնդրում։
 Հովհաննեսի Ա-ի բովանդակությունը հիմնականում հետևյալն է․
@@ Տող 27. / Տող 28. @@
 ․ Հիսուս՝ լույսն աշխարհի (8․12–59)։
-․ Ի ծնե կույրի բժշկումը (գլ․ 9)։ Ճառ բարի հովվի մասին (գլ․ 10)։
+․ Ի ծնե կույրի բժշկումը (գլ․ 9)։ Ճառ բարի Հովվի մասին (գլ․ 10)։
 ․ Ղազարոսի հարությունը (գլ․ 11)։
@@ Տող 39. / Տող 40. @@
 ․ Հարուցյալ Քրիստոս, երևումներն իր աշակերտներին, Թովմաս առաքյալի անհավատությունը, այլ երևումներ (20․1–21․25)։
-Ավետարանը հայ իրականության մեջ։ Քրիստոնեությունը պետ․ կրոն հռչակելուց (301) ի վեր Հայաստանի եկեղեցիներում մինչ գրերի գյուտը հունարեն և ասորերեն լեզուներով Ա․ է ընթերցվել, թարգմանվել և բացատրվել հայ շինականին, ռամիկին, իշխանավորին և արքունիքի անդամներին։ Հայոց պատմության ոսկեդարը պայմանավորված էր Սահակ-Մեսրոպյան գրերի գյուտով, իսկ գրերի գյուտը՝ ավետարանական պատգամները հայ հոգուն առավել հարազատ դարձնելու հրամայականով։ Հայոց պատմության մեջ Աստվածաշունչ մատյանի գրքերի մեջ իրենց գերապատիվ տեղն են ունեցել և բազմիցս արժեքավորվել հատկապես Ա-ները։ Եղիշեի բնորոշմամբ՝ Հայր մեր զսուրբ Աւետարանն գիտեմք, եւ մայր՝ զԱռաքելական եկեղեցի կաթողիկե։<section end="ՔՀՀ/_ԱՎԵՏԱՐԱՆ"/>
+Ավետարանը հայ իրականության մեջ։ Քրիստոնեությունը պետ․ կրոն հռչակելուց (301) ի վեր Հայաստանի եկեղեցիներում մինչ գրերի գյուտը Հունարեն և ասորերեն լեզուներով Ա․ է ընթերցվել, թարգմանվել և բացատրվել Հայ շինականին, ռամիկին, իշխանավորին և արքունիքի անդամներին։ Հայոց պատմության ոսկեդարը պայմանավորված էր Սահակ-Մեսրոպյան գրերի գյուտով, իսկ գրերի գյուտը՝ ավետարանական պատգամները Հայ հոգուն առավել հարազատ դարձնելու հրամայականով։ Հայոց պատմության մեջ Աստվածաշունչ մատյանի գրքերի մեջ իրենց գերապատիվ տեղն են ունեցել և բազմիցս արժեքավորվել հատկապես Ա-ները։ Եղիշեի բնորոշմամբ՝ «Հայր մեր զսուրբ Աւետարանն գիտեմք, եւ մայր՝ զԱռաքելական եկեղեցի կաթողիկե»։<section end="ՔՀՀ/_ԱՎԵՏԱՐԱՆ"/>