«Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 1.djvu/18»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ խմբագրում Հաջորդ խմբագրում →

@@ Էջի մարմին (ներառվելու է). / Էջի մարմին (ներառվելու է). @@
@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-դիրքավորումը ոստիկաններին նոր ասպատակությունների առիթ տվեց։ Բագրասաւնիներին ջլատելու, հայերին միմյանց դեմ լարելու համար արաբ․ ամիրաները Հայաստանի նահանգներում, նույնիսկ գավառներում, իրենց կողմնակից հայ իշխաններից ոմանց գահակալության իրավունք շնորհեցին։ Այսպես ստեղծվեցին Վասպուրականի և Սյունիքի թագավորությունէւերը։ IX դարի վերջերին արաբական տիրապետությունը Հայաստանում հետզհետե վերացավ, առանձին քաղաքներում միայն պահպանվեցին տեղական մահմեդական իշխանություններ։
+<section begin=Աբբասյաններ/>դիրքավորումը ոստիկաններին նոր ասպատակությունների առիթ տվեց։ Բագրասաւնիներին ջլատելու, հայերին միմյանց դեմ լարելու համար արաբ․ ամիրաները Հայաստանի նահանգներում, նույնիսկ գավառներում, իրենց կողմնակից հայ իշխաններից ոմանց գահակալության իրավունք շնորհեցին։ Այսպես ստեղծվեցին Վասպուրականի և Սյունիքի թագավորությունէւերը։ IX դարի վերջերին արաբական տիրապետությունը Հայաստանում հետզհետե վերացավ, առանձին քաղաքներում միայն պահպանվեցին տեղական մահմեդական իշխանություններ։
 -ին, երբ ''բուվայհիները'' (բուիներ) գրավեցին Բաղդադը, Ա. փաստորեն կորցրին աշխարհիկ իշխանությունը բուն խալիֆայության ներսում, բայց պահպանեցին մահմեդականների կրոնապետի կոչումը և մնացին Բաղդադում նույնիսկ սելջուկների կողմից մայրաքաղաքը գրավելուց (1055) հետո։ Մոնղոլների ներխուժումից և Բաղդադի ավերումից (1258) հետո Աբբասյանները հարկադրված տեղափոխվեցին Կահիրե։ 1517-ին օսմանյան սուլթան Սելիմ I գրավեց Եգիպտոսը, յուրացրեց մահմեդականների կրոնապետի կոչումը, նստավայրը տեղափոխեց Կ. Պոլիս։
@@ Տող 7. / Տող 7. @@
 <div align="right">''Ա. Տեր-Ղևոնդյան''</div>
+<section end=Աբբասյաններ/>
 <section begin=Աբբե/>'''ԱԲԲԵ''' (Abbe) Էռնեստ (1840-1905), գերմանացի ֆիզիկոս, հաս. գործիչ։ Ծնվել է հունվարի 23-ին։ 1870-ից ֆիզիկայի պրոֆեսոր Ենայի համալսարանում, 1877-1890-ին՝ նույն քաղաքի աստղադիտարանի տնօրեն։ Մանրադիտակում պատկերների գոյացման տեսության հեղինակ։ Ա-ի տեսությունն այդ բնագավառի առաջին գիտական սպառիչ ամփոփումն է։ Ենայի համալսարանի մեխանիկ Կառլ Ցայսի առաջարկով Ա. մասնակցել է նրա օպտիկական արհեստանոցի ստեղծմանը։ Ա-ի շնորհիվ Ցայսի արհեստանոցը վերածվեց համաշխարհային հռչակ վայելող ձեռնարկության։ Ցայսի մահից հետո Առ․ դարձավ ձեռնարկության փաստացի տերը։ Սակայն, ելնելով իր սոցիալ-քաղ. համոզմունքներից, հրաժարվեց սեփականատիրոջ իրավունքից, ձեռնարկության համար մշակեց հատուկ կանոնադրություն, ըստ որի, ձեռնարկության վարչությունը պետք է կազմվեր կառավարության, Ենայի համալսարանի և բանվորների ներկայացուցիչներից։ 1900-ին այնտեղ սահմանվեց ութժամյա բանվորական օր։ Գործարանի եկամտի որոշ մասը հատկացվում էր Ենայի համալսարանի թոշակառուների ֆոնդին և լուսավորական նպատակների։ Ա. ազատամիտ-բարենորոգիչ էր, «լիբերալ ժողովրդական կուսակցության» անդամ։ Մահացել է հունվ. 14-ին։