«Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 1.djvu/18»–ի խմբագրումների տարբերություն
չNo edit summary |
չNo edit summary |
||
| Էջի մարմին (ներառվելու է). | Էջի մարմին (ներառվելու է). | ||
| Տող 14. | Տող 14. | ||
<section end=Աբգար/> |
<section end=Աբգար/> |
||
<section begin=Աբգար_Թոխաթեցի/>[[Պատկեր:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 1.djvu|page=18|thumb| |
<section begin=Աբգար_Թոխաթեցի/>[[Պատկեր:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 1.djvu|page=18|thumb|200px|right|Աբգար Թոխաթեցի]] |
||
'''ԱԲԳԱՐ ԹՈԽԱԹԵՑԻ''' (Սաֆար Աբգար, Աբգար Եվդոկացի, Աբգար դպիր, ծն. թ. անհտ. - մոտ 1572), հայ տպագրիչ, հասարակական-քաղաքական գործիչ, ծածկագրերի մասնագետ։ Ծնվել է Թոխաթում (Եվդոկիա), հայրը՝ Ամիրբեկ, մայրը՝ Եվա։ Ժամանակակիցներին ներկայացել է իբրև հայոց թագավորների շառավիղ։ 1562-ին Էջմիածնի Միքայել Սեբաստացի կաթողիկոսը, որ այդ ժամանակ ապաստանել էր հայրենի Սեբաստիայում, Աբգարի գլխավորությամբ պատգամավորություն ուղարկեց Հռոմ՝ Հայաստանի ազատագրության և դավանաբանական հարցերով։ Այդ առաքելությունը շոշափելի արդյունք չտվեց, բայց Աբգարի Իտալիայում գտնվելը կարևոր նշանակություն ունեցավ հայ տպագրության զարգացման համար։ Հռոմի Պիոս IV պապից և Վենետիկի Հերոնիմոս Դոժից հայերեն գրքեր տպագրելու իրավունք ստանալով՝ Ա. Թ. 1565-ին վենետիկում տպագրեց «Խառնայ փնթուր տումարի» օրացույցը (մեկ էջի վրա) և Սաղմոսարան (վերջինս մինչև 1880-ական թվականները սխալմամբ համարվել է հայերեն առաջին տպագիր գիրքը, իսկ Ա. Թ. առաջին հայ տպագրիչը)։ Այնուհետև տեղափոխվեց Կ. Պոլիս, որտեղ հիմնեց տպարան։ Այստեղ տպագրեց ևս 6 գիրք. 1567-ին՝ «Փոքր քերականութիւն», 1568-ին՝ «Պարզատումար», «ժամագիրք» և «Պատարագամատոյց» (միասին), «Տօնացոյց», «Տաղարան», 1569-ին՝ «Մաշտոց»։ Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ Ա. Թ. տպագրությունն սկսել է ձեռքի տակ ունենալով հայ առաջին տպագրիչ Հակոբ Մեղապարտի գրքերը։ Պահպանվել է հայերի դավանանքի և ազգային սովորությունների մասին Պիոս IV պապի առաջարկով Աբգարի հեղինակած մի գրությունը (լատիներեն թարգմանությամբ)։ |
'''ԱԲԳԱՐ ԹՈԽԱԹԵՑԻ''' (Սաֆար Աբգար, Աբգար Եվդոկացի, Աբգար դպիր, ծն. թ. անհտ. - մոտ 1572), հայ տպագրիչ, հասարակական-քաղաքական գործիչ, ծածկագրերի մասնագետ։ Ծնվել է Թոխաթում (Եվդոկիա), հայրը՝ Ամիրբեկ, մայրը՝ Եվա։ Ժամանակակիցներին ներկայացել է իբրև հայոց թագավորների շառավիղ։ 1562-ին Էջմիածնի Միքայել Սեբաստացի կաթողիկոսը, որ այդ ժամանակ ապաստանել էր հայրենի Սեբաստիայում, Աբգարի գլխավորությամբ պատգամավորություն ուղարկեց Հռոմ՝ Հայաստանի ազատագրության և դավանաբանական հարցերով։ Այդ առաքելությունը շոշափելի արդյունք չտվեց, բայց Աբգարի Իտալիայում գտնվելը կարևոր նշանակություն ունեցավ հայ տպագրության զարգացման համար։ Հռոմի Պիոս IV պապից և Վենետիկի Հերոնիմոս Դոժից հայերեն գրքեր տպագրելու իրավունք ստանալով՝ Ա. Թ. 1565-ին վենետիկում տպագրեց «Խառնայ փնթուր տումարի» օրացույցը (մեկ էջի վրա) և Սաղմոսարան (վերջինս մինչև 1880-ական թվականները սխալմամբ համարվել է հայերեն առաջին տպագիր գիրքը, իսկ Ա. Թ. առաջին հայ տպագրիչը)։ Այնուհետև տեղափոխվեց Կ. Պոլիս, որտեղ հիմնեց տպարան։ Այստեղ տպագրեց ևս 6 գիրք. 1567-ին՝ «Փոքր քերականութիւն», 1568-ին՝ «Պարզատումար», «ժամագիրք» և «Պատարագամատոյց» (միասին), «Տօնացոյց», «Տաղարան», 1569-ին՝ «Մաշտոց»։ Ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ Ա. Թ. տպագրությունն սկսել է ձեռքի տակ ունենալով հայ առաջին տպագրիչ Հակոբ Մեղապարտի գրքերը։ Պահպանվել է հայերի դավանանքի և ազգային սովորությունների մասին Պիոս IV պապի առաջարկով Աբգարի հեղինակած մի գրությունը (լատիներեն թարգմանությամբ)։ |
||