@@ Էջի մարմին (ներառվելու է). / Էջի մարմին (ներառվելու է). @@
@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 Թերթն արտասահման ու մ:
-Արտասահմանյան ժամանակակից Թ-երի
+Արտասահմանյան ժամանակակից Թ–երի
-հասարակական֊քաղ. ուղղվածությունը
+հասարակական–քաղ. ուղղվածությունը
-կախված է այս կամ այն երկրի սոցիալա¬
+կախված է այս կամ այն երկրի սոցիալա–
-կան կարգից և Թ-ի դասակարգային կու¬
+կան կարգից և Թ–ի դասակարգային կու–
-սակցական պատկանելիությունից: Սո¬
+սակցական պատկանելիությունից: Սո–
-ցիալիստական երկրներում Թ. կարևո¬
+ցիալիստական երկրներում Թ. կարևո–
-րագույն զենք է սոցիալիստական հասա¬
+րագույն զենք է սոցիալիստական հասա–
 րակարգի կառուցման պայքարում:
 Կապիտալիստական երկրներում բուրժ.
-Թ-երը ծառայում են մոնոպոլիաներին,
+Թ–երը ծառայում են մոնոպոլիաներին,
-տեղի է ունենում Թ֊ի հրատարակման
+տեղի է ունենում Թ–ի հրատարակման
 կենտրոնացում ու մոնոպոլացում [Հերստի
-(ԱՄՆ), Թոմսոնի (Մեծ Բրիտանիա), Շըպ-
+(ԱՄՆ), Թոմսոնի (Մեծ Բրիտանիա), Շըպ–
 րինգերի (ԳՖՀ) ևն կոնցեռններ]: Նրանց
-է հակադրվում կոմունիստական և բան¬
+է հակադրվում կոմունիստական և բան–
 վորական կուսակցությունների մամուլը,
 որը բացառիկ դժվարին պայմաններում
-պայքարում է հանուն բանվոր դասակար¬
+պայքարում է հանուն բանվոր դասակար–
-գի գաղափարների, խաղաղության, դե¬
+գի գաղափարների, խաղաղության, դե–
 մոկրատիայի և սոցիալիզմի:
-Թերթի ձևավոր ու մը: Գեղար-
+Թերթի ձևավոր ու մը: Գեղար–
-վեստական֊տեխ. պրոցեսն ընդգրկում է
+վեստական–տեխ. պրոցեսն ընդգրկում է
-տառատեսակի ընտրությունն ու գործա¬
+տառատեսակի ընտրությունն ու գործա–
 ծությունը, նյութերի տեղադրման ձևերը,
 գույների ընտրությունը ևն: Ձևավորման
 նպատակն է գրավիչ, ընթեռնելի տեսքով
-ընթերցողին մատուցել Թ֊ի բովանդա¬
+ընթերցողին մատուցել Թ–ի բովանդա–
 կությունը* առանձնացնել գլխավորը: Թ.
-լայն տեղ է հատկացնում նաև պատկերա¬
+լայն տեղ է հատկացնում նաև պատկերա–
-զարդմանը (գեղարվեստական և վավերա¬
+զարդմանը (գեղարվեստական և վավերա–
 գրական ֆոտոսյուժեներ, նկարներ,
-սխեմաներ ևն): Սովետական Թ ին բնո¬
+սխեմաներ ևն): Սովետական Թ ին բնո–
-րոշ են ընդգծված կոմպոզիցիան, դինա¬
+րոշ են ընդգծված կոմպոզիցիան, դինա–
-միզմը, նյութերի նպատակադրված տե¬
+միզմը, նյութերի նպատակադրված տե–
-ղադրումը, մակերեսի ռացիոնալ օգտա¬
+ղադրումը, մակերեսի ռացիոնալ օգտա–
 գործումը: Մ. Մխիթարյան
 ԹԵՐԹԱԲԵՂԻԿԱՎՈՐՆԵՐ (Scarabaeidae),
-բզեզների մեծ ընտանիք: Մարմնի երկա¬
+բզեզների մեծ ընտանիք: Մարմնի երկա–
-րությունը 2—150 մմ է: Բեղիկները ծնկա¬
+րությունը 2–150 մմ է: Բեղիկները ծնկա–
-ձև են, հատվածավոր, ընդունակ հովհա¬
+ձև են, հատվածավոր, ընդունակ հովհա–
-րաձև բացվելու: Առջևի ոտքերը հարմար¬
+րաձև բացվելու: Առջևի ոտքերը հարմար–
 ված են փորելուն: Թրթուրները մսոտ են,
 սպիտակ, հզոր ծնոտներով: Հայտնհ է
-մոտ 15 հզ. տեսակ (1000-ը՝ ՍՍՀՄ-ում,
+մոտ 15 հզ. տեսակ (1000-ը՝ ՍՍՀՄ–ում,
 -ը՝ Հայաստանում): Տարածված են
 ամենուրեք, հատկապես արևադարձերում:
 Սնվում են բույսերի վերգետնյա մասերով*
 գոմաղբով, բուսական մնացորդներով:
-Զարգանում են հողում, բուսական մնա¬
+Զարգանում են հողում, բուսական մնա–
-ցորդների կուտակումներում, փտած բնա¬
+ցորդների կուտակումներում, փտած բնա–
-փայտում: Որոշ տեսակներ, օրինակ մա¬
+փայտում: Որոշ տեսակներ, օրինակ մա–
 յիսյան բզեզը, մեծ վնաս են հասցնում
 գյուղատնտեսությանը, անտառներին:
-ԹԵՐԹԱԳԼՈՑՄԱՆ ՀԱՍՏՈՆ, մետաղա-
+ԹԵՐԹԱԳԼՈՑՄԱՆ ՀԱՍՏՈՆ, մետաղա–
-կան թերթերի գլոցման բոլոր տեխնոլո¬
+կան թերթերի գլոցման բոլոր տեխնոլո–
 գիական գործողությունները կատարող
-մեքենաների և հարմարանքների համա¬
+մեքենաների և հարմարանքների համա–
 կարգերից բաղկացած ագրեգատ: Լինում
-են տաք և սառը Թ. հ-ներ: Տաք Թ. հ-ի
+են տաք և սառը Թ. հ–ներ: Տաք Թ. հ–ի
 վրա գլոցվում են հաստ ու լայնաշերտ
 թերթեր և նուրբ թիթեղներ, իսկ սառը
-Թ. հ-ի վրա՝ թերթեր, ժապավեններ, նըր-
+Թ. հ–ի վրա՝ թերթեր, ժապավեններ, նըր–
-բաթիթեղ ևն: Լայնաշերտ թերթավոր պող¬
+բաթիթեղ ևն: Լայնաշերտ թերթավոր պող–
 պատի գլոցման համար նախատեսված
 ժամանակակից Թ. հ. բաղկացած է մի
-քանի հանգույցից, որոնցից յուրաքանչյու¬
+քանի հանգույցից, որոնցից յուրաքանչյու–
 րի գրտնակները պտտման մեջ են դրվում
-,5—4 հզ^կվա հզորության էլեկտրաշար-
+,5–4 հզ^կվա հզորության էլեկտրաշար–
-ժիչից: Այդպիսի Թ. հ-ների արտադրողա¬
+ժիչից: Այդպիսի Թ. հ–ների արտադրողա–
-կանությունը սովորաբար ժամում 150—
+կանությունը սովորաբար ժամում 150–
 տ է (նայած թերթերի հաստությանն
 ու լայնությանը): Տես Գչոցման հաստոն:
-ԹԵՐԹԱԽՌԻԿԱՎՈՐՆԵՐ, ճւես Երկփեղ¬
+ԹԵՐԹԱԽՌԻԿԱՎՈՐՆԵՐ, ճւես Երկփեղ–
 կանիներ:
-ԹԵՐԹԱՏԻՆ ԴՐՈՇՄՈՒՄ, թերթավոր մե¬
+ԹԵՐԹԱՏԻՆ ԴՐՈՇՄՈՒՄ, թերթավոր մե–
 տաղից (ժապավեն, շերտաձող, թիթեղ)
-առանց նյութի հաստության էական փո¬
+առանց նյութի հաստության էական փո–
-փոխման հարթ և ծավալային շինվածքնե¬
+փոխման հարթ և ծավալային շինվածքնե–
-րի պատրաստման պրոցես: Մինչև 10—
+րի պատրաստման պրոցես: Մինչև 10–
 մմ հաստության թերթերի դրոշմումը
 կատարվում է առանց տաքացման, իսկ
-ավելի մեծ հաստության թերթերինը՝ տա-
+ավելի մեծ հաստության թերթերինը՝ տա–
 քացմամբ:
 ԹԵՐԹԱՅԻՆ ԿՈՆՍՏՐՈՒԿՑԻԱՆԵՐ, մե
-տաղե թերթերից պատրաստված կոնստ¬
+տաղե թերթերից պատրաստված կոնստ–
-րուկցիաներ: Թ. կ֊ի կարեոր առանձ¬
+րուկցիաներ: Թ. կ–ի կարեոր առանձ–
-նահատկությունն այն է, որ բարակ թեր¬
+նահատկությունն այն է, որ բարակ թեր–
 թերով կարելի է կոնստրուկցիային տալ
-ցանկացած ձևը: Գլխավորապես կիրառ¬
+ցանկացած ձևը: Գլխավորապես կիրառ–
-վում են տարբեր նշանակության տարո¬
+վում են տարբեր նշանակության տարո–
-ղություններ (ռեզերվուարներ, գազամ¬
+ղություններ (ռեզերվուարներ, գազամ–
 բարներ, բունկերներ, մեծ տրամաչափի
 խողովակաշարեր ևն) կառուցելիս: Թ. կ.
 հիմնականում ենթարկվում են ձգման,
-որը հնարավոր է դարձնում մետաղի ամ-
+որը հնարավոր է դարձնում մետաղի ամ–
-րային հատկություններն առավել ար¬
+րային հատկություններն առավել ար–
 դյունավետ օգտագործել:
-ԹԵՐԹԱՔԱՐԵՐ, տարբեր կազմի ձևա¬
+ԹԵՐԹԱՔԱՐԵՐ, տարբեր կազմի ձևա–
-փոխված ապարների մի խոշոր խմբի ընդ¬
+փոխված ապարների մի խոշոր խմբի ընդ–
 հանուր անվանումը, որոնց բնորոշ է
-թերթայնությունը, այսինքն՝ նուրբ շեր¬
+թերթայնությունը, այսինքն՝ նուրբ շեր–
 տիկների բաժանվելու հատկությունը:
-Խիստ ձևափոխված Թ. կոչվում են բյուրե¬
+Խիստ ձևափոխված Թ. կոչվում են բյուրե–
-ղային: Ըստ կազմության լինում են քլո-
+ղային: Ըստ կազմության լինում են քլո–
-րիտային, քվարց֊սերիցիտային, տալ֊
+րիտային, քվարց–սերիցիտային, տալ–
-կային, փայլարային: Բնության մեշ լայ¬
+կային, փայլարային: Բնության մեշ լայ–
 նորեն տարածված են բիտումային կամ
 այրվող Թ., որոնք ունեն մեծ գործնական
-նշանակություն: Այրվող Թ. նուրբ թերթա¬
+նշանակություն: Այրվող Թ. նուրբ թերթա–
 վոր, շագանակագույն, մոխրագույն կամ
-դեղին երանգներով նստվածքային ապար¬
+դեղին երանգներով նստվածքային ապար–
-ներ են, որոնք պարունակում են 10—80%
+ներ են, որոնք պարունակում են 10–80%
-օրգանական նյութ: Թ-ի բարակ շերտիկը
+օրգանական նյութ: Թ–ի բարակ շերտիկը
 վառվում է լուցկով՝ արձակելով այրվող
-ռետհնհ յուոահատուէ հոտ: Այոմոո Թ֊հ
+ռետհնհ յուոահատուէ հոտ: Այոմոո Թ–հ
 օրգանական բաղադրամասն առաջանում
-է ջրում, օդի համարյա լրիվ բացակայու¬
+է ջրում, օդի համարյա լրիվ բացակայու–
-թյան պայմաններում և բուսական ու կեն¬
+թյան պայմաններում և բուսական ու կեն–
-դանական պլանկտոնի նեխման պրոցե¬
+դանական պլանկտոնի նեխման պրոցե–
 սում, ծովային ավազանների մերձափնյա
 ծանծաղուտներում կամ լճերում: Որոշ
-Թ-ում հանդիպում են ջրիմուռների կու¬
+Թ–ում հանդիպում են ջրիմուռների կու–
-տակումներ, որոնք վկայում են նստված¬
+տակումներ, որոնք վկայում են նստված–
-քի սապրոպելիտային տիղմին պատկա֊
+քի սապրոպելիտային տիղմին պատկա–
 նելու մասին: Բարձրակարգ բույսերի
-մնացորդները, որոնք առկա են համար¬
+մնացորդները, որոնք առկա են համար–
-յա բոլոր այրվող Թ-ում, առաջացնում են
+յա բոլոր այրվող Թ–ում, առաջացնում են
-վերջիններիս հումուսային բաղադրամա¬
+վերջիններիս հումուսային բաղադրամա–
-սը: Այրվող Թ-ի խոշորագույն հանքավայ¬
+սը: Այրվող Թ–ի խոշորագույն հանքավայ–
-րեր հայտնի են Մերձբալթիկայում (կու-
+րեր հայտնի են Մերձբալթիկայում (կու–
-կերսիտներ), Բելոռուսիայում, Ուկրաի-
+կերսիտներ), Բելոռուսիայում, Ուկրաի–
-նայում, Ուզբեկաոանում, Ցակուտիա-
+նայում, Ուզբեկաոանում, Ցակուտիա–
 յում, արտասահմանում՝ Շվեդիայում,
-Շոտլանդիայում, ԱՄՆ֊ում, Կանադայում,
+Շոտլանդիայում, ԱՄՆ–ում, Կանադայում,
-Ավստրալիայում և այլուր: ՀՍՍՀ-ում Թ֊ի
+Ավստրալիայում և այլուր: ՀՍՍՀ–ում Թ–ի
 ոչ մեծ հանքավայրեր կան Աբովյանի
-շրջանում և Դիլիջան քաղաքի շրջակայ¬
+շրջանում և Դիլիջան քաղաքի շրջակայ–
-քում: Այրվող Թ-ի հանույթով ՍՍՀՄ-ն
+քում: Այրվող Թ–ի հանույթով ՍՍՀՄ–ն
 աշխարհում գրավում է առաջին տեղը:
-Օգտագործվում են էներգետիկայի կա¬
+Օգտագործվում են էներգետիկայի կա–
-րիքների (վառելիք, գազ, մազութ), քսա¬
+րիքների (վառելիք, գազ, մազութ), քսա–
-յուղերի, իխթիոլի, սոսնձող և այլ նյութե¬
+յուղերի, իխթիոլի, սոսնձող և այլ նյութե–
 րի արտադրության համար:
 ԹԵՐԹԱՔԱՐԻ ԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ,
 վառելանյութի արդյունաբերության ճյուղ,
-ընդգրկում է այրվող թերթաքարերի արդ¬
+ընդգրկում է այրվող թերթաքարերի արդ–
-յունահանումն ու վերամշակոււքը: Թեր¬
+յունահանումն ու վերամշակոււքը: Թեր–
 թաքար արդյունահանվել է դեռևս XIV դ.
 (Չինաստան): Թ. ա. զգալի առաջընթաց
-է ապրել XIX դ.՜՝ Անգլիայում: Նախահե¬
+է ապրել XIX դ.՜՝ Անգլիայում: Նախահե–
 ղափոխական Ռուսաստանում այրվող
-թերթաքարի արդ. վերամշակումը (էստո¬
+թերթաքարի արդ. վերամշակումը (էստո–
 նիայի տարածքում) սկսվել է առաջին
-համաշխարհային պատերազմի տարինե¬
+համաշխարհային պատերազմի տարինե–
-րին: Թ. ա. բարձր տեմպերով է զարգա¬
+րին: Թ. ա. բարձր տեմպերով է զարգա–
 ցել սովետական կարգերի հաստատումից
 հետո: Թերթաքարի արդյունահանմամբ
 ՍՍՀՄ առաջինն է աշխարհում (1975-ին՝ 11,7 մլն ա պայմանական վառելանյութ):
 Այրվող թերթաքարի արդյունահանումը
-կենտրոնացված է էստոնական, Լենին¬
+կենտրոնացված է էստոնական, Լենին–
-գրադյան և Կաշպիրյան հանքավայրե¬
+գրադյան և Կաշպիրյան հանքավայրե–
 րում: Արդյունահանման պրոցեսները
 մեքենայացվում են, կան թերթաքարի
-հարստացման ֆաբրիկաներ: Այրվող թեր¬
+հարստացման ֆաբրիկաներ: Այրվող թեր–
-թաքարն օգտագործվում է էներգետիկ և տեխնոլոգիական նպատակներով, վերա¬
+թաքարն օգտագործվում է էներգետիկ և տեխնոլոգիական նպատակներով, վերա–
 մշակումից ստացվում են քիմ. արժեքավոր
 պրոդուկտներ և շինանյութ:
 ԹԵՐԼԵՄԵձՅԱՆ Փանոս Պողոսի (11.3.
-, Վան — 30.4.1941, Երևան), հայ սո¬
+, Վան – 30.4.1941, Երևան), հայ սո–
 վետական նկարիչ: ՀՍՍՀ ժող. նկարիչ
-(1935): Սովորել է Վանի Կեդրոնական վար¬
+(1935): Սովորել է Վանի Կեդրոնական վար–
-ժարանում (1881—86): Սուլթան Համիդի
+ժարանում (1881–86): Սուլթան Համիդի
 բռնությունների դեմ ակտիվորեն պայքա
 րելու համար հետապնդվել է, հեռակա
 դատվել և պատժից խուսափելու համար
-մեկնել է Թիֆլիս: 1895—97-ին սովորել է
+մեկնել է Թիֆլիս: 1895–97-ին սովորել է
+Փ. Թերլեմեզ–
-Փ. Թերլեմեզ-
-յ ա ն. Ինքնանը-
+յ ա ն. Ինքնանը–
-կար հ19յօ, Հա¬
+կար հ19յօ, Հա–
-յաստանի պետա¬
+յաստանի պետա–
-կան պատկերա¬
+կան պատկերա–
 սրահ)
 Պետերբուրգի Գեղարվեստը խրախուսող
-ընկերության դպրոցում: 1897-ին թուրքա¬
+ընկերության դպրոցում: 1897-ին թուրքա–
-կան կառավարության պահանջով ձերբա¬
+կան կառավարության պահանջով ձերբա–
-կալվել է և աքսորվել Իրան, որտեղից մեկ¬
+կալվել է և աքսորվել Իրան, որտեղից մեկ–
-նել է Փարիզ: 1899—1904-ին սովորել է
+նել է Փարիզ: 1899–1904-ին սովորել է
-ժյուլիան ակադեմիայում: Ուսման տարի¬
+ժյուլիան ակադեմիայում: Ուսման տարի–
 ներին ստեղծել է «Բանվորուհին ջրհորի
-մոտ» պատկերը (1903), Փարիզի բանվո¬
+մոտ» պատկերը (1903), Փարիզի բանվո–
-րական թաղամասի և Լամանշի շրջակայ¬
+րական թաղամասի և Լամանշի շրջակայ–
-քի բնանկարներ: 1904-ին վերադառնա-
+քի բնանկարներ: 1904-ին վերադառնա–
 լով Հայաստան՝ Թ. ստեղծագործական
 բեղմնավոր շրջան է ապրել: «Սանահինի
-վանքի գավիթը» (1904) Մյունքսենի հա-
+վանքի գավիթը» (1904) Մյունքսենի հա–
-մաեվրոպական ցուցահանդեսում արժա¬
+մաեվրոպական ցուցահանդեսում արժա–
 նացել է ոսկե մեդալի: 1908-ին մեկնել է
 Փարիզ, ուր բազմաթիվ այլ գործերի հետ
 ստեղծել է Ա. Շիրվանզադէփ դիմանկարը
-(1908): 1910—12-ին ապրել է Կ. Պոլսում,
+(1908): 1910–12-ին ապրել է Կ. Պոլսում,
 մտերմացել Կոմիտասի, Դ. Վարուժանի,
 Սիամանթոյի, Ե. Օտյանի և ուրիշների
-հետ: 1913—14-ին Վանում նկարել է բնա¬
+հետ: 1913–14-ին Վանում նկարել է բնա–
 պատկերներ (պահպանվել է «Վանա լիճը
 և Սիփան սարը Կտուց կղզուց», 1915,

«Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 4.djvu/178»–ի խմբագրումների տարբերություն