ՏՏՀ/Աղ կերակրի

ԱՂ կերակրի (նատրիումի քլորիդ), անհրաժեշտ է մարդու օրգանիզմի նորմալ կենսագործունեության համար։ Ա. ոչ միայն լավացնում է կերակրի համը, այլև, կարգավորելով հյուսվածքներում ջրի պարունակությունը, ծառայում է որպես ստամոքսահյութի աղաթթվի գոյացման աղբյուր։ Մարդը սննդի հետ օրական օգտագործում է միջին հաշվով 10-15 գ կերակրի Ա.։ Սակայն Ա-ի ավելցուկը կարող է վնասակար ազդեցության գործել օրգանիզմի վրա։ Սիրտանոթային համակարգի որոշ հիվանդությունների, բորբոքային երևույթների և մի շարք այլ հիվանդությունների դեպքում Ա-ի սահմանափակ օգտագործումը բուժիչ նշանակություն ունի (տես Բուժական սնունդ): Ըստ որակի Ա. լինում է 4 տեսակի. էքստրա, բարձր, առաջին և երկրորդ, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի իր աղացվածքի համարը։

Ա. օգտագործում են գրեթե բոլոր կերակրատեսակների մեջ։ Մեծ նշանակություն ունի կերակրի մեջ Ա. գցելու ժամանակը։ Մսի արգանակի մեջ Ա. գցում են եփելու ավարտից 30 րոպե առաջ, ձկան արգանակի մեջ՝ քափը քաշելուց և կանաչին ավելացնելուց հետո։ Բանջարեղեն եփելիս Ա. գցում են եփելու ավարտին, իսկ լոբազգիներ (բակլա, լոբի, սիսեռ) եփելիս՝ փափկելուց հետո (հակառակ դեպքում դրանք ուշ են եփվում)։ Մսին և ձկանը Ա. ցանում են տապակելուց առաջ։ Նույնը բանջարեղեն տապակելիս (բացառությամբ կարտոֆիլի, որին Ա. ցանում են տապակելու ավարտին)։ Սևաձավարի փլավ եփելիս 1 բաժակ ձավարին ավելացնում են 5 գ Ա. (1/2 թեյի գդալ)։ Կոտլետի համար 1 կգ աղացած մսին ավելացնում են 20 գ Ա. (2 թեյի գդալ)։ Նույն քանակությամբ Ա. է պահանջվում նաև 1 կգ ձկան սուկիից (առանց կաշվի և փշերի) կոտլետ պատրաստելու համար։

Սեղանը սպասքավորելիս խորհուրդ է տրվում օգտագործել փոքր աղամաններ (40-50 գ տարողության)։ Խոհանոցի աղամանները կարող են լինել մինչև 500 գ տարողության։

Որպեսզի Ա. միշտ չոր մնա, ավելացնում են մի քիչ կարտոֆիլի ալյուր (30-40 գ՝ 500 գ աղին), որը չի փոխում Ա-ի համն ու գույնը։ Աղամանի մեջ ծծան թղթի կտոր կամ մի պտղունց բրինձ դնելը նույնպես կանխում են Ա-ի խոնավացումը և գնդիկների գոյացումը։

Սննդի մեջ օգտագործելուց բացի Ա. կիրառում են նաև այլ նպատակներով։ Օրինակ, գոլ աղաջրով լվացած և սառը ջրով ցայած ապակե ամանեղենը դառնում է թափանցիկ և փայլուն։ Աղաջրով լավ են լվացվում հայելիներն ու ապակիները։ Ա-ով կարելի է այրուքից մաքրել կաթսայի կամ տապակի հատակը (հաստ շերտով Ա. ցանել, մի քիչ ջուր լցնել և թողնել մի քանի ժամ)։ Խոհանոցի կրակարանի ճարպաբծերը մաքրելու համար տաք կրակարանի վրա առատորեն Ա. են ցանում, ապա մի քանի անգամ մաքրում լրագրաթղթով։

Մուգ գույնի մետաքսե և սատինե հագուստն ավելի երկար է պահպանում փայլը, եթե այն լվանալուց հետո ցայում են կերակրի Ա-ի սառը լուծույթով (5 լ ջրին՝ 125 գ Ա.)։