ՏՏՀ/Կաթնագեղձի բորբոքում

ԿԱԹՆԱԳԵՂՁԻ ԲՈՐԲՈՔՈՒՄ, կրծքագեղձի բորբոքում, մաստիտ, հարուցիչները թարախածին մանրէներն են, որոնք գեղձ են ներթափանցում պտուկների ճաքերով։ Առավել հաճախ հիվանդանում են կերակրող կանայք։ Կ. բ-ման ժամանակ բարձրանում է մարմնի ջերմաստիճանը (մինչև 39 °C), լինում է ընդհանուր թուլություն, գլխացավ: Հաջորդ օրերին ախտահարված գեղձը պնդանում է, դառնում խիստ ցավոտ, կարմրում է և մեծանում։ Հաճախ հիվանդանում են առաջնածին կանայք, քանի որ նրանց պտուկի մաշկն ավելի նուրբ է և շուտ է վնասվում։ Բացի դրանից, երիտասարդ մայրը երեխային ճիշտ չի հպում կրծքին, որից պտուկը հեշտությամբ վնասվում է, և վրան ճաքեր են առաջանում, որի հետևանքով երեխան չի կարողանում կաթը լրիվ դատարկել։ Կ. բ. կարող է առաջանալ նաև կուրծքը ձեռքերով ոչ հմուտ կթելու և անձնական հիգիենայի կանոնները խախտելու ժամանակ։

Շատ հաճախ կերակրելը դժվարանում է հարթ կամ ներքաշված պտուկների պատճառով։ Դրա համար խորհուրդ է տրվում հղիության առաջին ամիսներից սկսած կիրառել անհրաժեշտ միջոցառումներ, որոնց շնորհիվ կարող է պտուկի ձևը փոխվել։ Կարելի է կատարել նաև կաթնագեղձերի շրջանաձև մերսում։ Այդպիսի մերսում կարող է կատարել ինքը՝ կինը։ Դրա համար, ձեռքերը տաք ջրով և օճառով լվանալուց հետո, մի ձեռքով մի քանի րոպե ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ թեթևակի պետք է շոյել կաթնագեղձը։ Հղիության երկրորդ կեսին շատ օգտակար են ամենօրյա օդային լոգանքները։ Հարկավոր է այդ ժամանակ օդանցքը բաց թողնել կամ սենյակը լավ օդափոխել։

Հատկապես ծննդաբերությունից հետո հարկավոր է ամեն օր կրծկալը փոխել և կաթնագեղձերը լվանալ տաք ջրով և մանկական օճառով, այնուհետև սրբել այդ նպատակով առանձնացված սրբիչով։ Դա պետք է արվի զգուշորեն, որպեսզի պտուկները չվնասվեն և ճաքեր չառաջանան։ Կերակրելուց առաջ և հետո անհրաժեշտ է պտուկները լվանալ եռացրած ջրով կամ սրբել բորաթթվով թրջած վիրախծուծով։ Կերակրելիս պետք է ջանալ, որ երեխան բռնի ոչ միայն պտուկը, այլ հարպտկային շրջանակի մեծ մասը։ Կերակրելուց հետո անհրաժեշտ է մնացած կաթը լրիվ կթել։ Ճաքեր առաջանալու կամ կաթնագեղձը չափից ավելի պնդանալու, ինչպես նաև կաթնագեղձում կոշտացումներ ի հայտ գալու դեպքում, հատկապես, երբ այն ուղեկցվում է կարմրությամբ, ցավոտությամբ, մարմնի ջերմաստիճանի բարձրացմամբ (սկսվող Կ. բ.), անհրաժեշտ է շտապ դիմել բժշկի։ Մինչև բժշկի հետ խորհրդակցելը երեխային հիվանդ կրծքով կերակրելը կամ կաթը կթելը չպետք է ընդհատել։ Բուժման ընթացքում անհրաժեշտ է կանոնավորապես հետևել աղիքների դատարկմանը (կարելի է ընդունել աղային լուծողական), սահմանափակել հեղուկների ընդունումը (օրական մինչև 1 լ)։ Երակային կանգը և բորբոքային պրոցեսի հետագա տարածումը կանխելու համար անհրաժեշտ է կաթնագեղձը վեր բարձրացնել գլխաշորով կամ պինդ վիրակապով։ Տես նաև Հղիություն, Կրծքի երեխա։