Թագաւուր իս, դի՛վանս արա, եա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս

Թագաւուր իս, դի՛վանս արա, եա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս
բնագիր
Թագաւուր իս, դի՛վանս արա, եա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս

Թագաւուր իս, դի՛վանս արա, եա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս,
Նըհախ տիղըն մի՛ բարգանայ, շա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս,
Կարմիր վարդըս մի՛ փուշ ածի, խա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս,
Ուրոր գընաս՝ ինձ էլ հի՛դըդ տար, քու արիվըն կու սիրիս:

Վարդըն այվընումըն կու՚լի՝ նամ-նամ արխին սազ ըլիլով,
Կանանչ փօթօլըն բացվիլ է՝ կարմիր ու գուլգազ ըլիլով,
Ամէն ծիտ բըլբուլ չի դառնայ՝ վարդին փիանդազ ըլիլով,
Վարդըն ակռըվին մի՛ շանց տայ, ծա՛ռ, քու արիվըն կու սիրիս:

Վարդըն մայիսին բաց կու՚լի, փօթօլըն կու տանին խէչըն,
Քանի վուր գ՚ուզէ թառամի, պէտքական է վարդի չեչըն,
Քիզ օսկէ ամբարչա պիտի, մի՛ նըստի պըղընձի մէջըն,
Ո՜վ ջավահիր, անգին ալմաս քա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս:

Ակռավըն բըլբուլ չի դառնայ, քանի գ՚ուզէ վուր ա՜խ անէ.
Ամէն ռանգի վարդի մէջըն կարմիր վարդըն սիրեկան է,
Գուղ մարդըն մանգալով գուքայ, ձիգ կու տայ, տակռէն կու հանէ.
Մի՛ թուղնի հասկըդ քաղիլու, բա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս:

Բըլբուլըն սարէմէն գուքայ, իր լիզվովըն բա՜ղ կանչիլով,
Ակըռքնիրըն վիր թափվեցան՝ շատ իլթիմազ, ա՜խ կանչիլով,
Սայաթ-Նովէն բէզարիլ է շատ եարանա խաղ կանչիլով,
Իլթիմազըն է՛սպէս կու՚լի, եա՛ր, քու արիվըն կու սիրիս:

թարգմանություն
Թագավոր ես, դատս արա, յա՛ր, քո արեւը կսիրես

Թագավոր ես, դատս արա, յա՛ր, քո արեւը կսիրես[1],
Անմեղ տեղը մի՛ բարկանա, շա՛ր[2], քո արեւը կսիրես,
Կարմիր վարդս մի՛ փշոտիր, խա՛ր[3], քո արեւը կսիրես,
Ուր որ գնաս, ինձ էլ հետդ տա՛ր, քո արեւը կսիրես:

Վարդը տաղավարում կաճի՝ հորդ առվակին սազ լինելով,
Կանաչ կոկոնը բացվել է՝ ալ ու վարդագույն լինելով,
Ամեն հավք սոխակ չի դառնա՝ վարդին ուղեկից լինելով,
Վարդը ագռավին մի՛ ցույց տուր, ծա՛ռ, քո արեւը կսիրես:

Վարդը մայիսին կբացվի, թերթերը կտանեն խաչը,
Որքան էլ թոշնի, թառամի, պետքական է վարդի չեչը,
Քեզ ոսկե մանյակն է վայել, մի՛ նստիր պղնձի մեջը,
Ո՜վ ադամանդ, անգին ալմաս քա՛ր, քո արեւը կսիրես:

Ագռավը սոխակ չի դառնա, որքան էլ կուզի ա՜խ անի.
Ամեն գույնի վարդի մեջը կարմիր վարդն է նախընտրելի,
Գող մարդը մանգաղով կգա, արմատից քաշի կհանի.
Մի՛ թող որ ցողունդ քաղեն, բա՛ր, քո արեւը կսիրես:

Բլբուլը սարից է գալիս՝ քաղցր լեզվով բա՜ղ կանչելով,
Ատամները վայր թափվեցին՝ շատ աղաչանք, ա՜խ կանչելով,
Սայաթ-Նովեն ձանձրացել է շատ սիրային խաղ կանչելով,
Պաղատանքն էսպես կլինի, յա՜ր, քո արեւը կսիրես:


  1. Սկանդար-Նովան «Հովիտ» (1913, # 15, էջ 231) ամսագրում գրում է, որ 1863թ. 105-ամյա մի ծերունուց լսել է, որ Սայաթ-նովան ունեցել է Տալիթա (Դալիդա?) անունով մի սիրած աղջիկ, որին խաղեր է նվիրել: Այդ խաղերից ծերունին հիշել է սույն սիրերգի առաջին երկու տողերը: Հետաքրքիր է, որ թուրքերեն խաղերից մեկում կա այսպիսի տող. «Մի գովական շեկ հույն աղջիկ ինձ դիվադադար արեց»: Դալիդա անունը լիովին կարող է հունական լինել:
  2. շար — այստեղ՝ արդարադատ
  3. խար — փուշ