Մարկոն ռամազանին գինի է խմում

Թարգանիչ՝ Հովհաննես Թումանյան

Սերբական ազգային Ժողովրդական էպոսից

Սուլթան Սուլեյման հըրաման հանեց,
Որ իրեն երկրում ոչ մի հըպատակ
Ռամազան օրը գինի չխմի,
Կանաչ դոլամա չհագնի վերից,
Կողքիցը պողպատ թուր չըկախ անի,
Շուրջպարի չերթա աղջիկների հետ։
Թուրը կախ արավ Մարկոն իր կողքից,
Կանաչ դոլամա հագավ վերևից,
Ռամազան օրը գինի է խմում,
10 Կանչում, հավաքում անցվոր ու խոջա,
Խմում է, թասը նրանց է տալիս։
Գալիս են թուրքերն իրենց սուլթանին.
— Սուլթա՛ն, մեր տերն ես, մեր ծնողն ես դու,
Չէ՞ որ դու ինքդ հըրամանք արիր,
Որ մեր էս տոնին, էս ծանըր պահքին
Ոչով բերանը գինի չտանի,
Ոչով դոլամա չհագնի կանաչ,
Ոչով կողքիցը թուր չըկախ անի,
Շուրջպարի չերթա աղջիկների հետ։
20 Մարկոն աղջկանց հետ շուրջպարի կերթա,
Մարկոն կողքիցը թուր է կախ արել,
Մարկոն հագել է կանաչ դոլամա,
Ռամազան օրը գինի է խմում։
Գլուխը քարը՝ թե մենակ խմեր.

Անցվոր ու խոջա կիտում է գլխին,
Համ ինքն է խմում, համ նրանց տալիս։
Սուլթան Սուլեյման էս լսեց թե չէ՝
Երկու սուրհանդակ ղրկեց Մարկոյին.
— Գնացե՛ք, ասավ, իմ արագ տղերք,
30 Գնացե՛ք շուտով Մարկոյին ասեք՝
Թե՝ կանչում է քեզ սուլթանն անհապաղ։
Գնացին արագ սուլթանի մարդիկ
Շիտակ Մարկոյի վրանը մտան։
Խմում է Մարկոն գավաթն առաջին,
Մեջը կըլինի տասներկու օխա։
— Լսի՛ր, ասացին, քաջազուն Մարկո,
Սուլթանը ղրկեց մեզ քո ետևից,
Վե՛ր կաց տեղիցդ, գնանք սուլթանին։
Սաստիկ բարկացավ Մարկոն էս խոսքից,
40 Վեր կալավ ծանըր գավաթն առաջի
Ու՝ ա՛ռ հա կըտաս՝ սրանց գլխներին։
Գլուխ ու գավաթ ջարդ ու փուրդ եղան,
Արյուն ու գինի խառնըվեց իրար։
Ապա թե գնաց Մարկոն սուլթանին.
Գնաց աջ կողմը նստեց ծունկ ծնկի,
Սամուր գլխարկը քաշեց աչքերին,
Իր ծանըր գուրզը դրեց առաջին,
Սուր թուրն էլ ուսին բռնած պատրաստի։
Ու էսպես խոսեց սուլթանը թուրքի։
50 — Իմ հոգեորդի, քաջազուն Մարկո,
Դու հո լավ գիտես՝ կարգ եմ դրել ես,
Որ մեր մեծ պահքին, Ռամազան օրը՝
Ոչով բերանը գավաթ չտանի,
Ոչով դոլամա չհագնի կանաչ.
Շուրջպարի չերթա աղջիկների հետ։
Իմ ծառաները ինձ մոտ են գալիս՝
Վատ խաբարներ են բերում քեզանից։
Դու պար ես գալիս, իբրև, շուրջպարի.
Պողպատի թուր ես կապել քո մեջքին,

60 Կանաչ դոլամա հագել վերևից,
Ռամազան օրը գինի ես խմում,
Անցվոր ու խոջա կանչում՝ խմեցնում։
Ի՞նչ ես գլխարկդ քաշել աչքերիդ,
Ինչո՞ւ ես բերել քո գուրզը քեզ հետ,
Ինչո՞ւ ես թուրդ բռնել պատրաստի։
Պատասխան տվեց Մարկոն սուլթանին.
— Ո՜վ իմ հոգեհայր, սուլթան Սուլեյման,
Իմ հավատն էսպես ինձ թույլ է տալիս,
Ես էլ խըմում եմ ձեր պահքի օրը։
70 Մենակ խմելը անվայել է ինձ,
Երբ ուրիշները մտիկ են անում,
Ես էլ կանչում եմ անցվոր ու խոջա,
Որ մտիկ չանեն, նրանք էլ խմեն,
Կանաչ դոլամա էնդուր եմ հագնում,
Որ 5ահել մարդ եմ ու սազում է ինձ։
Կողքիցս եթե թուր եմ կախ արել,
Իմն է, իմ փողով ես ինքս եմ առել։
Աղջիկների հետ թե պար եմ գալիս,
էնդուր, որ ազատ մարդ եմ ամուրի,
80 Ինչպես որ ինքդ եղել ես մի օր։
Գլխարկս էնդուր եմ քաշել աչքերիս,
Որ չեմ դիմանում, ճակատս էրվում է,
Երբ որ խոսում եմ սուլթան հորըս դեմ։
Իմ գուրզն էլ հետըս էնդուր եմ բերել,
Ու թուրըս պատրաստ պահում եմ էսպես
Վախում եմ հանկարծ կռիվ պատահի։
Եվ՝ եթե կռիվ պատահի հանկարծ՝
Վա՜յ նրան, ով մոտ կըլնի Մարկոյին.
Չորս կողմը նայեց սուլթանը էստեղ,
90 Տեսնի թե ո՞վ կա մոտիկ Մարկոյին.
Տեսավ, որ ոչով չկա վրանում
Ու ինքն է մենակ մոտիկ Մարկոյին։
Ահից սկսեց քաշվել ետ ու ետ,
Մարկոն էլ առաջ՝ դեպի սուլթանը,

Տարավ ու սեղմեց վրանի պատին։
Սուլթանը ձեռքը գրպանը կոխեց,
Մի հարյուր դուկատ հանեց գրպանից,
Հանեց, դեմ արավ ջահել Մարկոյին.
— Ա՛ռ, ասավ, Մարկո, տար՝ գինի խմիր։