ՍՆՈՈԻԴԵՆ ԱՄՈՒՍԻՆՆԵՐ ԿԱՄ ԻՆՔՆԻՐԵՆ ԿՈՄՈՒՆԻԶՄ

ԿԱՊԿԱԶ ՍՆՈՈԻԴԵՆ ԱՄՈՒՍԻՆՆԵՐ ԿԱՄ ԻՆՔՆԻՐԵՆ ԿՈՄՈՒՆԻԶՄ

Եղիշե Չարենց

Բոլոր պոետներին

[ 109 ]

Անցքը պատահում է էսօր։
Ասելով էսօր՝
Խնդրում ենք հասկանաք՝ էս տարի։
Այսինքն՝ Հոկտեմբերյան հեղափոխության 6—րդ տարին։
էսքան։
Հիմի —
Անցնենք կինոպոեմին։


ՍՆՈՈԻԴԵՆ ԱՄՈՒՍԻՆՆԵՐ

ԿԱՄ

ԻՆՔՆԻՐԵՆ ԿՈՄՈՒՆԻԶՄ

Կինոպոեմ երեք մասից պրոլոգով և էպիլոգով:

Лондон, 17 июля (Роста). Вчера в палате общин возобновились дебаты по резолюции Сноудена, предлагающей замену капиталистического строя строем, основанным на отмене частной собственности. В результате прений резолюция Сноудена была отклонена большинством 362 против 121 голосов.

«Известия В. Ц. И. К.» № 160 (1897).

[ 110 ]

ԳԼԽԱՎՈՐ ԱՆՁԻՆՔ


Միսիս Սնոուդեն
Միստր Սնոուդեն
Ոջիլը
Միստր Մակդոնալդ
Գործողության տեղը — Անգլիա —
Р. С. Ф. С. P.

Ոջիլի դերը կատարում է
Չարլի Չապլինը (Շաբլոն)


ՊՐՈԼՈԳ

ՄԻՍՏՐ ՍՆՈՈԻԴԵՆԻ ԱՌԱՎՈՏԸ


Ննջարան։
Մահճակալ։
Միստր Սնոուդենը ննջում է։
Աղախինը ներս։
Ըսսս...
Դուրս։
Միստր Սնոուդենն արթնանում է։
Սեղմում է կողքի կնոպկան —
Թռչում է գրասեղանից «Թայմոր»։

[ 111 ]

Միստր Սնոուդենը կարդում է։
Դեն է նետում։
Թռչում է բուֆետից ափսեն։
Վրան՝ ձու,
Պանիր,
Կարագ,
Շոկոլադ,
Սեր։
Միստր Սնոուդենը բանում է բերանը․
Բաժակը սահում է.
Շոկոլադը խմվում է։
Բուտերբրոդը վեր․
Ինքնիրեն ուտվում է։
Բավական է։
Ափսեն թռչում է բուֆետը։
Միստր Սնոուդենը բարձրանում է։
Թռչում է վարտիկը—
Ինքնիրեն հագնվում է։
Շապիկը։
Նույնպես։
Լվացարանը դեպի նա։
Սապոնը—երեսին։
Ածելին ինքնիրեն ածիլում է։
Համբուրում է պուդրան։
Պուլվերիզատորը ծիծաղում է։
Սանրը սանրում է։
Պատրաստ է։
Թռչում է ֆրակը.
Մտնում է թևերը —
Հագնվում է։
Խոզանակը մաքրում է փոշին։
Հուշիկ—

[ 112 ]

Մտնում է միսիս Սնոուդենը։
Ոնց որ փերի։
Սնոուդեն ամուսիններն համբուրվում են։
Երկուսն էլ առողջ են։
Գոհ են։
Լավ են քնել։
Կրկին համբույր։
Միստր Սնոուդենը—դուրս։
Լիֆտ։
Ավտո։
Լոնդոն։
Հայդ–Պարկ,
Սիտի։
Թեմզա։
Պալա։
Ամեն տեսակ բաներ։
Միստր Սնոուդենը գնում է պարլամենտ։


ՄԱՍ ԱՌԱՋԻՆ
ՄԻՍԻՍ ՍՆՈՈԻԴԵՆ ԵՎ ՄԻՍՏՐ
ՄԱԿԴՈՆԱԼԴ



Բուդուար։
Միսիս Սնոուդենը։
Մեկնվել է փափկաթոռին։
Ոտքերի մոտ—դոգ։
Գրկին—կատու։
Երազում է։
Աղախինը։
Նամակ։
Կոնվերտը դեն։

[ 113 ]

Արագ։
Կարդում է․
Թանկագին միսիս,
Հինգշաբթի երեկո գործազուրկների օգտին կայանալու է շքեղ պարահանդես։ Ներկա կլինի Լոնդոնի ամբողջ և սոցիալիստական բոմոնդը։ Կանցնեմ ձեր ետևից։
Համբուրում եմ։

Ձեր՝ Մ․


ՊԱՐԱՀԱՆԴԵՍԸ


Շոգ։
Շիք։
Բլճակ (խմբ.)
Լոնդոնի սոցիալիստական բոմոնդը։
Սնոուդեն ամուսինները։
Մակդոնալդը։
Առաջարկում է թևը։
Ախ—
Ուխ—
Օխ—
Մեսիս Սնոուդենն ընդունում է։

ՍՈՑԻԱԼԻՍՏԱԿԱՆ ԷԿԻՎՈԿ


Միսիս Սնոուդենը և միստր Մակդոնալդը

պարում են

Հարևան ֆոյեն։
Միսիս Սնոուդենը և միստր Մակդոնալդը

մտնում են թևանցուկ։

Համբույր։
Գրկախառնում։

[ 114 ]

Դուրս։
Ավտո։
Ավտոյի ներսը։
Սոցիալիստ սիրահարներն օրորվում են։
Համբույր։
Գրկախառնում։
Փողոց։
Ավտոն թռչում է։
Միստր Մակդոնալդի պալատը։
Լիֆտ։
Լակեյ։
Կաբինետ։
Ննջարան։
Միսիս Սնոուդենը քնքուշ դիմադրում է։
Միստր Մակդոնալդը՝ չոքած։
Համբույր։
Գրկախառնում։
Մահճակալ։
Մշուշ։
Մնացածը— մշուշում։
Ընդունված չէ։
Ամոթ է։

ՀԱՋՈՐԴ ԱՌԱՎՈՏԸ


Միսիս Սնոուդենի ննջարանը։
Միստր Սնոուդենը։
Հարցապնդում։
Միսիսը թռչում է անկողնից։
Ոտիկո պարկետին՝
— Դու՛րս։
Հեկեկում է։

[ 115 ]

Միստր Սնոուդենը չոքում է։
Միսիսը մեկնում է մի մատը—
Միստրը համբուրում է։
Հայացք՝ իրար։
Ժպիտ։
Համբույր։
Գրկախառնումն։
Հաշտություն։
Շոյվում են, ոնց որ մի զույգ կատու։

ԵՐԿՈԻ ԱՄԻՍ ՀԵՏՈ


Միստր Մակդոնալդի կաբինետը։
Միստր Մակդոնալդը։
Լակեյը ներս։
Նամակ։

Հոգյակս,


Ես հետաքրքիր դրության մեջ եմ․․․ ես կորած եմ...
Միստր Սնոուդենը կարող է իմանալ․․․ Ախ, այն երեկոն․․․
Ի՞նչ կասի Լոնդոնի սոցիալիստական կարծիքը․..
Փրկի՛ր․․․ Սպասում եմ այս երեկո։ Շու՛տ, շու՛տ, շու՛տ...

Քո՝ Ս․


Միստր Մակդոնալդի կաբինետը։
Միստր Մակդոնալդը։
Նամակը նետում է գետին։
Քայլում է պատեպատ։
Պոկում է մազերը։
Աչքերը,
Վախ։
Սարսափ։

[ 116 ]

Շփոթ։
Լակեյը ներս։
Նամակ։

Ամենահարգելի միստր,


Մի շաբաթից, ինչպես գիտեք, մեկնում ենք Սովդեպիա։
Անարխիայի երկիրը։ Չմոռանաք հրահանգները։
Երեկոյան ձեզ մոտ կանցնենք։

Ձեր՝ (ստորագրություններ)։


Միստր Մակդոնալդի կաբինետը։
Թաղվել է թիկնաթոռում։
Կանգնում է։
Նստում։
Կանգնում։
Ճմլում է նամակը։
Մատները մազերին։
Աչքերը։
Աչքերում—հարցական։
Սարսափ։
Տեղատվություն։
Ա՜․..
Գտավ։
Գրում է։
Լակեյ։
Նամակը նրան։
Միսիս Սնոուդենի ննջարանը։
Աղախինը ներս։
Նամակ։

Թանկագին միսիս,


Իզուր եք խուճապի ենթարկվում։ Ես ձեզ համար
ամեն ինչ կանեմ։ Բացատրություններն հետո։ Իսկ

[ 117 ]

առայժմ— ուզու՞մ եք ճանապարհորդել Սովդեպիա․․․
ճանապարհին—աբորտ։ Հետո—բալշևիկներ, Լենին
․․․ա՞․․․ցը

Ձեր՝ Մ․


Միսիս Սնոուդենի ննջարանը։
Գիշեր։
Կիսամշուշ։
Լուսնի լույսը պատին։
Միստր Սնոուդենը— ներս։
Մոտենում է մահճակալին։
Համբուրում է։
Միսիս Սնոուդենն արթնանում է։
Ձեռքով ծածկում է բերանը՝
— Չի՛ կարելի։
Միստր Սնոուդենը չոքում է։
Աղաչում է։
Միսիս Սնոուդենի աչքերը։
Աչքերում՝ «ցիպկա՜, ցիպկա՜,
Ցի՜պո՜չկա, գնա՜ա՜ա՜մ Ռուսաստան...
էլ չեմ սիրի,
Ա՛յ...»։
Միստր Սնոուդենի աչքերը։
Աչքերում՝ «ես ձեզ սիրու՛մ եմ...
Այնտեղ ա—նա՛ր—խիա է...
Հոգյակս,
Կկորչեք...»։
Միսիս Սնոուդենի աչքերը՝
— Չէ՛։
Քնքուշ հայացք իրար։
Համբույր։
Գրկախառնում։

[ 118 ]

Միստր Սնոուդենը համաձայն է։
Մշուշ։
Ընտանեկան բաներ։

ԴԵՊԻ Р. С. Փ. C. P.


Լոնդոն։
Կայարան։
Էքսպրեսս։
Կուպե։
Սնոուդեն ամուսիններն համբուրվում են։
Մակդոնալդը։
Համբուրում է ձեռքը։
Դուրս։
Էքսպրեսսը թռչում է։
Դուվր։
Շոգենավ։
Լամանշ։
Շոգենավն օրորվում,
Հեռանում է։
Հեռու է։
Երևում է հազիվ։

Վերջ առաջին մասի



ԵՐԿՐՈՐԴ ՄԱՍ
ՄԻՍԻՍ ՍՆՈՈՒԴԵՆԸ РСФСР-ՈՒՄ
    ԿԱՄ
ՉԱՐԱԲԱՍՏԻԿ ՈՋԻԼԸ


Р.С.Ф.С.P.
Դաշտեր։
Դաշտեր։
Դաշտեր։

[ 119 ]

Սովգնացք։
Գնացքը սողում է։
Ներսը։
Պրոլետկուպե։
Չոր։
Տախտակ։
Միսիս Սնոուդենը։
Վզին—բոա։
Փաթաթվել է։
Մրսում է։
Ցուրտ է։
Դուրսը։
Գնացքը սողում է։
Ձյուն։
Բուք։
Քամի։
Ձմեռ։
Р.С.Փ.С.Р.
Ներսը։
Միստր Սնոուդենը նիրհում է։
Միսիս Սնոուդենի բոան։
Վրայից սողում է ոջիլը։

ՈՋԻԼԸ


Սողում է։
Սողում է։
Սողում է։
Բարձրանում է դեպի վիզը։
Հասավ։
Ուզում է վիզը մտնի։
Կուպե։

[ 120 ]

Միսիս Սնոուդենը վեր է թռչում։
Մատը վզին—
Բռնում է․
Տեսավ։
Վեր թռավ։
Կանգնեց։
Աչքերը չիռ։
Նետում է ոջիլը—
Ոջիլը ետ նորից դեպի մատը։
Նետում է—
Ետ նորից դեպի մատը։
Սեղմում է մատով ոջիլը—
Ոջիլը մեծանում է։
Վազում է կուպեով։
Ետևից— ուղեկիցները։
Կոնդուկտոր․ կոնդուկտոր․
Կոն—դուկ—տոր․
Միսիս Սնոուդենը խելագարվում է.
Վագոնից—վագոն,
Հասնում է շոգեկառքին—
Ոջիլը դեռ ձեռին է։
Նետեց հնոցը—
Ոջիլը դեպի ետ,
Թռչում է դեպի միսիս Սնոուդենը։
Փախչում է։
Ոջիլը ետևից։
Վագոնից վագոն,
Կուպեից կուպե,
Վերև,
Ներքև
Հևիհև է,
Հևում է։

[ 121 ]

Նորից շոգեկառքը։
նետում է դեպի բոցը—
Չի օգնում․
Ոջիլը նրան հետևում է։
Օգնեցեք․ օգնեցեք․ օգնեցեք։
Լուռ են։
Ամենքը իր գործին։
Մարդիկ,
Կանայք,
Կոմիսարներ,
Զինվորներ—
Ոնց որ չեն նկատում․
Հանգիստ են․
Կամ կարդում,
Կամ խոսում,
Կամ լսում են։
Ետ—
Նորից դեպի կուպե։
Պատեպատ․
Զարհուրած․
Խելագարված․
Ցնցված—
Աչքերը դեպի ետ—
Աչքերով չի նայում—հևում է․
Ոջիլը նրան հետևում է․
Հասնում է ետևից—
Մեծացել է․
Հրեշ է։
Է՜յ։
Փրկեցեք, փրկեցեք, փրկեցեք։
Հասավ—
Կբռնի՛, կբռնի՛, կբռնի՛—

[ 122 ]

Դեպի դուռը.
— Աստված։—
Գնացքը կանգնեց։
Դուրսն է։
Կայարան։
Մոսկվա։
Զորք։
Զինվոր։
Լիքը։
Դրոշներ,
Պլակատներ,
Դրոշներ։
Միտինգ է։
Վազում է ամբոխում։
Արդեն ջուր է կտրել։
Ոնց որ շոգ է։
Ետևից— պլակատներ.
«Կեցցե՜ սովետական իշխանություն»․
«Դալոյ Դենիկինը»
«Կոլչակը»։
Փողոց։
Ավտո։
Նստում է մեջը։
Դեռ էլի— հևում է։
Նայում է դեպի ետ․—
Ոջիլը թռչում է ետևից,
Ոջիլը նրան հետևում է։
Կրեմլ։
Իլյիչի կաբինետը։
Միսիս Սնոուդենը— Ներս։
Ոջիլը— ետևից։
Միսիս Սնոուդենը սարսափահար է։

[ 123 ]

Իլյիչը հանգիստ է։
Նստում է։
Ցույց է տալիս ոջիլը։
Իլյիչը ծիծաղում է․
Իլյիչը— մատը հեռուն։
Մշուշ։
Չէ՛.
Ոնց որ ուրագան է։
— Ուրվակա՛ն է թափառում
Եվրոպայում—

ԿՈՄՈՒՆԻԶՄԻ ՈՒՐՎԱԿԱՆԸ


Եվրոպա։
Քարտեզը— վերից։
Ֆրանսիա,
Անգլիա,
Գերմանիա,
Ավստրիա—
Ողջը ալ է։
Վրայից— ուրվականը՝
Բանվոր․
Հեծել է դրոշին.
Դրոշին՝

Կեցցե
Կոմունիստական
Ինտերնացիոնալը


Միսիս Սնոուդենի ուղեղը։
Ուղեղում— թռչում է ոջիլը։
Ֆրանսիա,
Անգլիա,

[ 124 ]

Լոնդոն.
Միսիս Սնոուդենի ննջարանը։
Ինքը քնած։
Ոջիլը բարձրանում է—
Բարձին է։
Ելնում է իր վզին։
Սողում է դեպի իր շրթունքները—
Ուզում է քիթը մտնի—
Ախ։—
Իլյիչի կաբինետը։
Միսիս Սնոուդենը թռչում է աթոռից,
Վազում է.
Փախչում է․
Չկա։
Լուբյանկա։
В.Ч.K-
Միսիս Սնոուդենը— ներս,—
Ոջիլը ետևից։
Ընկեր Ձերժինսկին։
Ցույց է տալիս մատով։
Աչքերով աղաչում է․
— Զալպ տվեք —էյ․—
Ձերժինսկու աչքերը․
Աչքերում— հարցական․
— Ոջի՞լ,
— Ճիշտ է․
Դենիկին,
Կոլչակ,
Յուդենիչ,
Սկորոպադսկի—
Ո՞րը թվես․․․
Դուրս։

[ 125 ]

Ոջիլը ետևից։
Աստոժենկա։
Նարկոմպրոս։
Ընկ. Լունաչարսկու կաբինետը։
Միսիս Սնոուդենը— ներս։
Փրկեցեք. փրկեցեք. փրկեցեք.
Գոնե դուք,
Միստր Լունաչարսկի․
Խնայեցեք Դանտեն․
Շեքսպիրը.
Միսիս Սնոուդենը մատը դեպի դուռը.
Ընկ. Լունաչարսիկ, իհարկե, տեսնում է։
Վերցնում է միսիս Սնոուդենի բլոկնոտը։
Գրում է․
Հիշատակ միսիս Սնոուդենին

ԴԻԿՏԱՏՈՒՐԱ
(Սոնետ)


Օ,Մի՛սիս Սնոոլդեն, օ, հրեշտակ,
Ձեզ սարսափեցնում է մեր ոջիլը։
Բայց, հասկան՞ում եք —или —или
Կամ կոմունիզմ, կամ շղթա։

Մենք կհաղթենք. օ, ժամանակ
Դուք կտեսնեք մեր ոսկեդարը։
Մեր դատը սուրբ է և արդար է։
Մեր գործը մի՛շտ, մի՛շտ կմնա։

Օ, մեծ ոգի դու, քնքուշ փերի.
Այն, ինչ տգեղ է ու արատ է—
Հավետ մնալու է էս ափերին։

Օ, հաղթելու է պրոլետարիատը.
Եվ նոր Շեքսպիր ու Դանտեներ
Կգան, կգա՛ նո՛ր Կանտեմիր․․․

[ 126 ]

Ընկ․ Լունաչարսկու կաբինետը։
Միսիս Սնոուդենը սարսափահար է
Դուրս։
Ետևից ոջիլը։
Ոջիլը— արդեն թևավոր է․
Պեգաս է․
Հասավ,
Բռնեց,
Նստեցրեց մեջքին—
Դեպի բացը.
Ձյուն։
Բուք։
Քամի։
Ձմեռ։
P. C. Փ. C. P․
Ներքևում— Ուկրա՛յնան,
Ադեսը․
Ոջիլը վար.
Ա՜—
Ծանոթներ են․․․
Ֆրանսիացիներ։
Կհասնի,
Կգգվի,
է՛ս է,
Է՛ս է,
է՛ս է—
Թրախկ.—
Թոփ,
Թունդ,
Թնդանոթ,
Բալշևիկներ,
Եկան,

[ 127 ]

Կրակում են,
Ա՜,
Օգ—նե—ցեք.—
Բարբարոսներ.
Նրա՞նց—
Սպանե՞րին—
Ծո՞վը...
Միսիս Սնոուդենը սարսափից գինով է։
Ոջիլը թռչում է։
Արխանգելսկ։
Բանակ։
Հազարավոր խոսակցություն։
— Ա, մերոնք են.
Նորից բալշևիկներ։
Թոփ,
Թունդ,
Թնդանոթ—
Ախ.
Թռցրին—
Փախչում են,
Ձկան—
Սարսափ է ընդհանուր։
P. C. Ф. C. P.
Ոջիլը թռչում է։
Միսիս Սնոուդենը վրան։
Փարվել է վզին—
Ոջիլը ոնց որ դև է։
Ձյուն։
Բուք։
Քամի է։
Ուրագան։
— Մնացին ետևը։

[ 128 ]

Ահա սահմանն անցան։
Ահա իջան։
Զառանցանք էր—
Չկա
Ռիգա։
Էքսպրեսս։
Կուպե։
Միսիս Սնոուդենը։
Դեմը—
Գերմանիա,
Ֆրանսիա,
Պադեկալե,
Լամանշ,
Դուվր,
Լոնդոն—
Ավտո,
Լիֆտ,
Բնակարանը,
Ննջարանը․․․
Մշուշ։

ՆՈՐԻՑ ՏԱՆԸ


Միսիս Սնոուդենի ննջարանը։
Միսիսը ներս։
— Ահ,—
Միստր Սնոուդենը։
Գրկախառնում։
Համբույր։
Միստր Մակդոնալդը։
Հայացքը նման է երազի։

Վերջ երկրորդ մասի

[ 129 ]

ՄԱՍ ԵՐՐՈՐԴ
ԻՆՔՆԻՐԵՆ ԿՈՄՈԻՆԻԶՄ


Միսիս Սնոուդենի ննջարանը։
Միսիսն հիվանդ է։
Գլուխը բարձին։
Քնած է։
Գլուխը— բարձից վար.

ԶԱՌԱՆՑԱՆՔԸ


Р. С. Ф. С. P.
Կոմունիզմի ուրվականը։
Ոջիլ։
Սողում է դեպի ինքը։
Բարձրանում է բարձին։
Մոտենում է վզին։
Այտերին։
Շրթերին։
Մտնում է բերանը...

ՏԱՆՆ է...


Ա՜,
Արթնանում է։
Ճչում է։
Փախչում է անկողնից։
Միստր Սնոուդենը— ներս։
Աղախին։
Լակեյ։
Ցույց է տալիս բարձը։
Բարձին ոչինչ չկա։
Հանգստանում է։

[ 130 ]

Պառկում է։
Միստր Սնոուդենը մնում է մոտը։
Մշուշ։

ՀԱՋՈՐԴ ԱՌԱՎՈՏԸ


Միստր Մակդոնալդի կաբինետը:
Միստր Մակդոնալդը։
Թերթ է կարդում։
Լակեյը ներս։
Նամակ։

Հոգյակս,


Ես հիվանդ եմ... ես խելագարվում եմ... ինձ հետապնդում է բալշևիկյան ոջիլը... Կոմունիզմի ուրվականը.․. Այն ամենից հետո, որ ես ձեզ պատմեցի, միայն ապուշները կարող են կողմնակից լինել դասակարգային կռվին... Այդ բանի առաջն առնելու համար ես մի հանճարեղ միտք հղացա... բայց լավ կլինի, եթե դու հայտնես միստր Սնոուդենին... Ա՛յ թե բանն ինչումն է... Համոզեցե՛ք միստր Սնոուդենին, որ նա վաղնևեթ առաջարկ մտցվի պարլամենտ— Անգլիայում կոմունիստական կարգեր ստեղծելու մասին... Քանի ուշ չէ, քանի դեռ չի եկել Մեծ Ոջիլը, թող Անգլիայում կոմունիզմ մտցվի... միայն թե պարլամենտը մնա։ Թագավորն էլ թող մնա։ Հնդկաստանն էլ։ Ի՞նչ պիտի անի մեր ամայի կղզին առանց Հնդկաստանի... Եվ միստր Սնոուդենը— առանց պարլամենտի... Հասկանո՞ւմ եք՛ միայն թե անպայման, անպայման, կոմունիզմ լինի... Ձայների մեծամասնություն— և վերջ... Թող վաղնևեթ մտցվի։ Սպասում եմ քեզ։

[ 131 ]

Միստր Մակդոնալդի կաբինետը։
Նամակը ձեռին։
Համբուրում է։
Ոտքի։
Ոգևորված է։
Մոտենում է հեռախոսին։
Մշուշ։
Երկու լուսավոր շրջանակ
Մեկի մեջ— միստր Մակդոնալդը,
Մյուսում— միստր Սնոուդենը։
Երկուսն էլ հեռախոսի առաջ։
Նրանց միացնում է թելը։
Թելը ոնց որ հոսում է։
Խոսում են։
Գլխով են անում։
Ա՞,
Միստր Մակդոնալդը բղավում է։
Ա՞
Միստր Սնոուդենը ցնցում է գլուխը։
Զարմանում է.
Չի հասկանում.
Ա՞...
Հասկացավ։
Լավ։
Լավ։
Լավ։
Մշուշ։
Միսիս Սնոուդենի ննջարանը։
Միստր Սնոուդենը— ներս։
Գրկում է։
Համբուրում։
Աչքերը,

[ 132 ]

Քիթը,
Ճակատը։
Միսիս Սնոուդենի աչքերը։
— Կանե՞ս, հոգյակս...
Միստր Սնոուդենի աչքերը,
— Այսօրևեթ։

ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ՊԱԼԱՏԸ


Անգլիական պարլամենտը։
Ներքևի պալատը։
Վիճակախաղ։
Միստր Սնոուդենը։
Հանում է վիճակը։
Մոտենում է ամբիոնին։
Մտցնում է առաջարկը։

ԱՌԱՋԱՐԿ


Առաջարկում եմ մտցնել կոմունիզմ։
Եթե ոչ— սպառնում է ոջիլը։
Չե՞ք հավատում,—
Վկա է կինս։
Համայնքների պալատը։
Միստր Սնոուդենը։
Հենդերսոնը,
Մակդոնալդը—
Եվ այլն։
Աղմուկ։
Իրարանցում։
Հարայհրոց։
Շփոթ։
Անգլիական դալոյ։

[ 133 ]

Դուրս են անում միստր Սնոուդենին՝
           վզակոթին տալով։

ՆՈՐԻՑ ՏԱՆԸ


Միսիս Սնոուդենի ննջարանը։
Միսիսը։
Միստրը։
Միստր Մակդոնալդը։
Միսիսը հիվանդ է։
Պոկում է մազերը,
Կապվել է լեզուն։
Ծեծում է բարձը։
Կոմունիզմ է ուզում։

ԷՊԻԼՈԳ
ՄԻՍՏՐ ՄԱԿԴՈՆԱԼԴԻ ՆԱՄԱԿԸ


Հոգյակս,
Մի՛ք հուսահատվի։
Ես նոր ելք եմ գտել։
Մեր
Տեր
Թագավորը գիտե՞ք—
Գնում եմ մոտը։
Ոտը կհամբուրեմ։
Մեր Գևորգը բարի՛ է․
Նա կհասկանա մեզ։
Նա կգթա։
Կոմունի՞զմ եք ուզում.
Պարլամենտը չտվեց—
Թագավորը կտա։

ՎԵՐՋ

[ 134 ]

ՑՈԻՑԱՄԱՏ
ՊԼԱԿԱՏ
— Տեսա՞ք Սնոուդենների պատմությունը.․.
Մորալ.—
Կեցցե՜ Հոկտեմբերյան Հեղափոխությունը։