բնագիր
Ձէնըդ քաղցըր ունիս՝ լա՛մզով կու խօսիս

Ձէնըդ քաղցըր ունիս՝ լա՛մզով կու խօսիս,
Նա՛ պահէ քիզ, ումնոր ծառայ իս, գօ՛զալ,
Մէջքըդ ջէյրանի է, ռանգըդ՝ շաքարի,
Փըռանգըստանու էկած խա՛րա իս, գօզալ:

Ղո՛ւմաշ ասիմ՝ շուրէղէն է, կու մաշվի,
Սա՛լբի ասիմ՝ ախըր մին օր կու տաշվի,
Ջէ՛յրան ասիմ՝ շատ մարդ քիզիդ կու եաշվի.
Բաս վո՞ւնց թարիփ անիմ՝ մա՛րա իս, գօ՛զալ:

Թէ մանուշակ ասիմ՝ սարէմէն կ՚օսին,
Թէ ջավահիր ասիմ՝ քարէմէն կ՚օսին,
Թէվուր լուսին ասիմ՝ տարէմէն կ՚օսին.
Արեգագի նըման փա՛րա իս, գօ՛զալ:

Գ՚ո՛ւզիմ, թէ համաշա դըռանըդ գամ ուխտ՝
Աչքիրըդ, կա՛րմիր վարդ, նուր բացարած տուղտ,
Լիզուդ գըրիչ ունիս, ձեռըդ՝ գուլգազ թուղթ.
Ծովէմէն դուս էկած զա՛րա իս, գօ՛զալ:

Սիրա սիրմըդ սըրտիս մէջըն ցանեցիր,
Նազ ու ղամզով, եա՜ր, իմ հոգիս հանեցիր,
Էս քու Սայաթ-Նովուն դո՛ւն սըպանեցիր.
Գըլխիդ էկած ղադէն առայ յիս, գօ՛զալ:


Ղափիա, էսպէս լաւ եարի վրայ. Արութինի ասած է:

թարգմանություն
Քաղցր ձայն ունես դու, ա՛նուշ ես խոսում

Քաղցր ձայն ունես դու, ա՛նուշ ես խոսում,
Նա պահի քեզ, ում որ ծառա[1] ես, գո՛զալ,
Մեջքդ եղնիկի է, գույնդ՝ շաքարի,
Ֆրանկստանից բերված դի՛պակ ես, գո՛զալ:

Կե՛րպաս ասեմ՝ շորեղեն է, կմաշվի,
Նո՛ճի ասեմ՝ ախր մի օր կտաշվի,
Եղնիկ ասեմ, շատ մարդ վրադ կու աշի,
Բա ո՞նց գովքդ անեմ՝ շո՛ղակ[2] ես, գո՛զալ:

Թե մանուշակ ասեմ՝ սարից է կասեն,
Թե ադամանդ ասեմ՝ քարից է կասեն,
Թե որ լուսին ասեմ՝ տարուց է կասեն.
Արեգակի նման հրա՛կ ես, գո՛զալ:

Կուզեմ թե շարունակ դռանդ գամ ուխտ՝
Աչքերդ, կա՛րմիր վարդ, նոր բացարած տուղտ[3].
Լեզուդ հանց գրիչ է, ձեռքդ՝ ընտիր թուղթ.
Ծովից դուրս եկած վառ ծաղիկ ես, գո՛զալ:

Հրիդ[4] սերմը սրտիս մեջը ցանեցիր,
Նազ ու խաղով, յա՜ր, իմ հոգին հանեցիր,
Էս քո Սայաթ-Նովուն դու ըսպանեցիր.
Գլխիդ եկած ցավը առա ես, գո՛զալ:


  1. Ծառա բառը այստեղ տրված է ոչ թե ծառայող, այլ նվիրված իմաստով: Թիֆլիսում ծառայողին կոչում էին բիճ կամ նոքար: Տողի թարգմանությունն է՝ նա քեզ պահի, ում որ նվիրված ես, գոզալ (տես՝ Ն. Աղբալյան, Սայաթ-Նովայի հետ, Պեյրութ, 1966, էջ 186):
  2. Բնագրի «մարա» բառը, որն ի դեպ ձեռագիր դավթարում սխալմամբ գրված է «մերա» առասպելական վիշապի գլխի թանկագին քարն է:
  3. Տուղտ — ծաղիկ է:
  4. Բնագրի «սիրան» բոց է նշանակում, այստեղից էլ պարսկերեն «սիրամարգ» բառը, որը համահունչ է ռուսերեն «жар-птица»-ին: