ՏՏՀ/Մուրաբա

ՄՈՒՐԱԲԱ, պարունակում է մեծ քանակությամբ շաքար (սախարոզ, գլյուկոզ, ֆրուկտոզ), օրգանական թթուներ, հանքային աղեր և վիտամիններ, գլխավոարապես C վիտամին և կարոտին (A նախավիտամին)։

Շաքարով եփելը պահածոյման եղանակներից մեկն է։ Պտուղները և հատապտուղները կարող են երկար ժամանակ պահպանվել, եթե եփելով շաքարի պարունակությունը հասցվի 65-70 %: Մ. կարելի է եփել ելակից, մոռից, սև թթից, մոշից, սև և կարմիր հաղարջից, բալից, սպիտակ կեռասից, դեղնասալորից, դեղձից, ծիրանից, հոնից, սերկևիլից, դրախտախնձորից, տանձից, վարդի թերթիկներից, ձմերուկի կեղևից, դդումից, սմբուկից, կանաչ ընկույզից ևն։

Տանձի, դեղձի, ծիրանի, ելակի, մոռի Մ-ները եփում են թերահաս, իսկ սալորի և բալի Մ-ները՝ հասած պտուղներից։ Հատապտուղները և մրգերը պետք է զերծ լինեն բծերից։ Գերհասուն մրգերը պիտանի չեն երկար պահվող Մ-ների համար։ Դրանցից կարելի է Մ. և մարմելադ պատրաստել անմիջապես օգտագործելու նպատակով։

Մ. եփում են լայն, ոչ խոր արծնապատ ամանում։

Նախապես մշակված պտուղները կամ հատապտուղները տեղավորել թասի մեջ և վրան լցնել տաք շաքարաջուր։ Շաքարաջրի խտությունը տարբեր մրգերի համար տարբեր է։ Երբեմն պտուղների և հատապտուղների (մոռ, ելակ, անկորիզ բալ) վրա շաքարավազ են ցանում, որը, պտուղներից արտաթորված հյութի հետ խառնվելով, դառնում է օշարակ։ Որպեսզի եփած պտուղները և հատապտուղները չկնճռոտվեն, այլ լինեն հյութալի, փափուկ և ողորկ, Մ. էլ գեղեցիկ տեսք ունենա, այն անհրաժեշտ է եփել մի քանի անգամից՝ ամեն անգամ օշարակը և դրա մեջ ընկղմված պտուղները եռման հասցնելով, մի քանի րոպե եռացնելով, կրակից վերցնելով ու թողնելով 3-8 ժամ (կարելի է թողնել ամբողջ գիշեր)։ Օշարակի շաքարը պտուղների մեջ ներծծվելով՝ թույլ չի տալիս, որ դրանք եփվելիս կուչ գան։

Շաքարաջուրը պատրաստում են Մ. եփելուց առաջ։ Շաքարավազը լցնում են տաք ջրով կաթսայի մեջ, խառնում մինչև լրիվ լուծվելը, եռման հասցնում, կրակից վերցնում և քամում թանզիֆով։ Շաքարաջրի մի մասը պտուղների վրա են լցնում առաջին անգամ եփելուց առաջ, իսկ մնացածը հաջորդաբար ավելացնում հերթական ընդմիջումների ժամանակ։ Եփելիս Մ-ի մակերևույթին փրփուր է գոյանում, որը պետք է ժամանակ առ ժամանակ հեռացնել ալյումինե կամ չժանգոտվող պողպատե գդալով կամ էլ քափկիրով։ Փրփուրը խորհուրդ չի տրվում հեռացնել եփելու սկզբնական փուլում, քանի որ այն նորից է գոյանում։ Մ-ով թասը երբեմն պետք է թափահարել։ Մ. կրակից վերցնելուց առաջ պետք է լավ եռացնել, այնուհետև թողնել, որ պտուղներն ընկըղմվեն, ապա հեռացնել փրփուրը։

Մ. պատրաստ լինելուց առաջ փրփուրը հավաքվում է թասի կենտրոնում, պտուղները երես չեն ելնում, այլ հավասարաչափ բաշխվում են օշարակի մեջ և դառնում կիսաթափանցիկ, օշարակի կաթիլն ափսեի մեջ չի տարածվում, իսկ տաք կաթիլը մատների արանքում սեղմելու և մատները կտրուկ բացելու դեպքում, առաջացնում է մածուցիկ թել։

Պատրաստի Մ. պետք է կրակից վերցնել, թողնել որ հովանա (նույն ամանի մեջ) և լցնել ապակե բանկաների մեջ։ Այնուհետև բանկաները պետք է փակել ցելոֆանով, պոլիէթիլենով կամ մագաղաթաթղթով և կապել թրջած ամուր թելով։ Խփափակիչ մեքենայով բանկաները փակելու դեպքում (տես Պահածոյում) Մ. չեն հովացնում, այլ տաք-տաք լցնում են լվացած, եռջրած և չորացրած բանկաների մեջ և փակում թիթեղե կափարիչներով։

Մ. պահում են չոր, զով տեղում (10-15 °C)։ Ավելի ցածր ջերմաստիճանում Մ. կարող է շաքարակալել (հատկապես ցածր թթվայնություն ունեցող՝ խնձորի, տանձի, ծիրանի Մ-ները)։ Շաքարակալումից խուսափելու համար խորհուրդ է տրվում եփելիս Մ-ի մեջ ավելացնել բյուրեղային կիտրոնաթթու (1 կգ պտղին՝ 3-10 գ՝ կախված մրգի թթվայնությունից) կամ կիտրոնի հյութ։ Շաքարակալած Մ. կարելի է կրկին եփել. լցնել թասի կամ կաթսայի մեջ, ավելացնել 2 ճաշի գդալ եռացրած ջուր (լիտրանոց բանկային), հասցնել եռման, հովացնել և լցնել մաքուր բանկայի մեջ։

Եթե պահելու ընթացքում Մ-ում խմորում է սկսվում (գազի պղպջակներ են գոյանում, և սպիրտի հոտ է զգացվում), ուրեմն Մ. կիսաեփ է։ Այդ դեպքում Մ. կարելի է կրկին եփել՝ 1 կգ Մ-ին ավելացնելով 100-150 գ շաքարավազ և եռացնելով 5-10 րոպե։ Հերմետիկորեն փակված բանկաներում կիսաեփ Մ., որպես կանոն, խմորման չի ենթարկվում։

Բալի Մ. կարելի է եփել կորիզով կամ առանց կորիզի։ Բալն ընտրել, սառը ջրով լվանալ և կորիզները հանել։ Բալը լցնել թասի մեջ, վրան շաքարավազ ցանել (1 կգ բալին՝ 1,5 կգ շաքարավազ) և թողնել 2-3 ժամ, կամ էլ լցնել տաք շաքարաջուր և թողնել 3-4 ժամ։ Եփել մարմանդ կրակի վրա՝ 2-3 ընդմիջումով։

Կորիզով եփելիս՝ ավելացնել տաք շաքարաջուր (1 կգ բալին՝ 1 կգ շաքարավազ և 1 բաժակ ջուր), թողնել 3-4 ժամ, ապա եփել։

Մ. գազարի. ընտրել վառ նարնջագույն գազար նուրբ հյուսվածքով և միջուկով, փոքր-ինչ թերահաս։ Գազարը կեղևել, լվանալ, ծայրերը կտրել և բաժանել 1,5 սմ հաստության կտորների։ 5-8 րոպե եփել եռացող ջրում։ Հովանալուց հետո 2 անգամից եփել շաքարաջրի մեջ։ Կրակից վերցնելուց առաջ ավելացնել վանիլին և կիտրոնաթթու։

1 կգ գազարին՝ 1,5 կգ շաքարավազ, 3-3 1/2 բաժակ ջուր, 3 գ վանիլին։

Մ. դդմի. դդումը կեղևել, սերմերը հեռացնելուց հետո կտրտել ձևավոր դանակով և 20-30 րոպե պահել կրաջրում։ Հանելուց հետո սառը ջրով լավ լվանալ, լցնել քամիչի մեջ, ջրքամվելուց հետո վրան լցնել եռման ջուր և եփել 5 րոպե։ Դդմի կտորները ջրից հանել, հովացնել, լցնել տաք շաքարաջրի մեջ, թողնել 6 ժամ, ապա եփել 30-35 րոպե։ Այնուհետև կրակից վերցնել և թողնել, որ հովանա (մոտավորապես 2 ժամ)։ Այդ գործողությունը կրկնել 2 անգամ, և եփել։ Վերջում ցանկալի է վանիլին ավելացնել։

Կրաջուր. 0,5 կգ չհանգած կրին ավելացնել 5 լ սառը ջուր, խառնել և թանզիֆով քամել։

1 կգ կեղևած դդմին՝ 1 կգ շաքարավազ, 2 բաժակ ջուր։

Մ. դեղձի. դեղձն ընտրել, սառը ջրով լվանալ, կեղևել, բաժանել 4 կամ 8 մասի, վրան տաք շաքարաջուր լցնել և թողնել մեկ օր, որից հետո օշարակը քամել, առանձին եռացնել և լցնել դեղձի վրա։ Դարձյալ թողնել մեկ օր, ապա եփել մարմանդ կրակի վրա մինչև Մ-ի պատրաստ լինելը։

1 կգ դեղձին՝ 1,2 կգ շաքարավազ, 1 բաժակ ջուր։

Դրախտախնձորի Մ. եփում են ամբողջական պտուղներից, պտղակոթերը կարճ կտրած։ Բաժակատերևները հեռացնելուց հետո խնձորը ծակծկել, 3-5 րոպե թերխաշել շատ տաք ջրի մեջ, այնուհետև հովացնել սառը ջրով։ Եփել խնձորի այլ տեսակների Մ-ի նման։ Վերջում ավելացնել կիտրոնաթթու։

1 կգ խնձորին՝ 1,3-1,5 կգ շաքարավազ, 1 1/2 բաժակ ջուր, 3 գ կիտրոնաթթու։

Մ. ելակի. եփում են ոչ խոշոր, ամուր, թերհաս հատապտուղներից։ Ելակն ընտրում են և լվանում սառը ջրով քամիչի մեջ։ Որպեսզի հատապտուղների մեջ ջուր չանցնի, ելակը լվանում են առանց պտղակոթերը պոկելու, ապա լցնում ջուր ծծող թղթի կամ շորի վրա։ Ջրքամվելուց հետո տերևներն ու պտղակոթերը պոկում են։ Հայտնի է ելակի Մ-ի պատրաստման 2 եղանակ։

1-ին եղանակ. լվացած և կոթահան արած հատապտուղները տեղավորել արծնապատ կամ ապակե ամանի մեջ, շերտ-շերտ շաքարավազ ցանել և 5-8 ժամ թողնել զով տեղում։ Հյութ գոյանալուց հետո ամանի պարունակությունը լցնել թասի մեջ, դնել մարմանդ կրակի վրա և, թեթևակի խառնելով, եփել մինչև շաքարավազի լուծվելը։ Այնուհետև կրակը թեժացնել, եռման հասցնել, կրակից վերցնել և թողնել 10-15 րոպե, որ հովանա, ապա կրկին եռման հասցնել։ Այս գործողությունը կրկնել 3-4 անգամ։

1 կգ ելակին՝ 1 կգ շաքարավազ։

2-րդ եղանակ. հատապտուղների վրա տաք շաքարաջուր լցնել, եփել 5-8 րոպե, եռման հասցնել և կրակից վերցնել։ Հատապտուղներն ամանից քամիչով զգուշորեն հանել, այնուհետև օշարակը եփել ևս 5 րոպե։ Հատապտուղները լցնել թանձրացած օշարակի մեջ և կրկին եփել մարմանդ կրակի վրա։

1 կգ ելակին՝ 1 կգ շաքարավազ, 1 բաժակ ջուր։

Մ. ընկույզի. թերհաս (կանաչ) ընկույզը կեղևել, վրան սառը ջուր լցնել և թողնել 6 օր (օրական 3-4 անգամ ջուրը փոխել) մինչև ընկույզի մգանալը։ Այնուհետև ջուրը թափել, ընկույզը մեկ օր պահել կրաջրի մեջ, պարբերաբար խառնել։ Ընկույզը սառը ջրով լավ լվանալ, պատառաքաղով ծակծկել, կրկին լվանալ։ Եռացող ջրի մեջ շիբ ավելացնել (75 գ՝ 5 լ ջրին) և լցնել լվացած ընկույզը։ Եփել 10 րոպե, լցնել քամիչի մեջ, որից հետո 1 ժամ պահել սառը ջրում։ Ընկույզը լցնել տաք շաքարաջրի մեջ, ավելացնել մեխակ, դարչին, հիլ (թանզիֆե փոքրիկ տոպրակով), եռացնել մի քանի րոպե, կրակից վերցնել և թողնել 1 օր։ Այդ գործողությունը կրկնել 3 անգամ, ապա եփել։

Կրաջրի պատրաստման եղանակը նկարագրված է դդմի Մ-ի բաղադրատոմսում։

100 ընկույզին՝ 3 կգ շաքարավազ, 10 գ մեխակ, 10 գ դարչին, 5 հատիկ հիլ, ջուրը՝ ընկույզի ծավալի կրկնակին։

Մ. խնձորի. ցանկալի է եփել քաղցր սորտից։ Անտոնովկա և Անիս սորտերը եփելիս շուտ են փխլվում և մեծ քանակությամբ շաքար են պահանջում (1,3 կգ՝ 1 կգ խնձորին)։ Պտուղները լվանալ, կեղևել, միջուկն ու սերմերը հեռացնելուց հետո բաժանել 8 մասի։ Որպեսզի կտրտած խնձորը չմգանա, անհրաժեշտ է վրան եռման ջուր լցնել և թողնել 5-6 րոպե, ապա սառը ջրով արագ հովացնել։ Խնձորի վրա լցրած ջուրը կարելի է օգտագործել շաքարաջուր պատրաստելու համար։ Շաքարաջուրը լցնել խնձորի վրա և թողնել 3-4 ժամ։ Այնուհետև դնել մարմանդ կրակի վրա, եռման հասցնել, եռացնել 5-7 րոպե, թողնել 6-8 ժամ և կրկին եփել մի քանի րոպե։ Մ. եփել 3-4 անգամ։

Չշաքարակալելու համար խնձորի քաղցր սորտերից եփվող Մ-ի մեջ վերջում ավելացնում են մի քիչ կիտրոնաթթու (3 գ՝ 1 կգ խնձորին)։ Կարելի է ավելացնել նաև մի քիչ վանիլին։

1 կգ խնձորին՝ 1 կգ շաքարավազ, 1-1 1/2 բաժակ ջուր։

Մ. ծիրանի. ընտրել թերհաս պտուղներ, լվանալ կամ մաքրել խոնավ անձեռոցիկով։ Ծիրանի Մ. եփում են 2 եղանակով։

1-ին եղանակ. պտուղները փայտե ասեղով ծակծկել, 1 րոպե պահել եռացող ջրի մեջ և արագ հովացնել սառը ջրով։ Մանր պտուղները կարելի է եփել ամբողջական, խոշորները՝ կիսել և կորիզը հանել։ Ծիրանի վրա շաքարաջուր լցնել, կորիզով Մ. եփել 3-4, կիսածը՝ 2 անգամից։

Շաքարակալումից խուսափելու համար խորհուրդ է տրվում վերջում ավելացնել կիտրոնաթթու։

1 կգ ծիրանին՝ 1 կգ շաքարավազ, 1 բաժակ ջուր, 3 գ կիտրոնաթթու (դանակի ծայրով)։

2-րդ եղանակ. ծիրանը կեղևել, 2 ժամ պահել կրաջրի մեջ, ապա լավ լվանալ հոսող ջրով, լցնել քամիչի մեջ, որից հետո կորիզները հանել բարակ փայտիկի օգնությամբ առանց ծիրանը կիսելու։ Կորիզները կոտրել, կեղևել և տեղավորել ծիրանի խոռոչի մեջ։ Պտուղները լցնել տաք շաքարաջրի մեջ և եփել միջին կրակի վրա, մինչև ծիրանի թափանցիկ ղառնալը։

Կրաջրի պատրաստման եղանակը նկարագրված է դդմի Մ-ի բաղադրատոմսում։

1 կգ ծիրանին՝ 1 կգ շաքարավազ, 1 բաժակ ջուր։

Կեռասի (սպիտակ) Մ-ի եփելու եղանակը, ինչպես նաև շաքարի և ջրի հարաբերակցությունը նույնն են, ինչ բալի Մ-ինը։ Փոքր-ինչ ավելի պետք է լինի կիտրոնաթթվի քանակը (10 գ՝ 1 կգ կեռասին)։ Բուրավետության համար կարելի է ավելացնել վանիլին։

Մ. կիտրոնի. պտուղները կեղևել և 20 րոպե պահել եռման ջրի մեջ, ապա ջրով լվանալ, կլոր-կլոր կտրտել կամ պճեղների բաժանել և կորիզները հեռացնել։ Կտրտած կիտրոնը լցնել եռացող շաքարաջրի մեջ, հասցնել եռման և կրակից վերցնել։ 1 ժամ հետո օշարակը լցնել առանձին ամանի մեջ, 10 րոպե եռացնել, կրկին լցնել կիտրոնի վրա։ Այդ գործողությունը կրկնել 2 անգամ, եփել մարմանդ կրակի վրա, մինչև կիտրոնի թափանցիկ դառնալը (10-15 րոպե)։

1 կգ կիտրոնին՝ 1,5 կգ շաքարավազ, 2 բաժակ ջուր։

Մ. հաղարջի. սև կամ կարմիր հաղարջն ընտրել, լվանալ, պտղակոթերը հեռացնել։ Հատապտուղները լցնել սկուտեղի մեջ, վրան շաքարավազ ցանել և 5-6 ժամ թողնել զով տեղում։ Այնուհետև եփել մարմանդ կրակի վրա մինչև Մ-ի պատրաստ լինելը։

Մ. կարելի է եփել նաև շաքարաջրով, այդ դեպքում եփելու ժամանակը կերկարի։

1 կգ հաղարջին՝ 1,2 կգ շաքարավազ, շաքարաջրով եփելու դեպքում նաև 2 1/2 բաժակ ջուր։

Մ. հոնի. ընտրել խոշոր, լավ հասած պտուղներ։ Հոնը լցնել եռացող շաքարաջրի մեջ և թողնել 5-6 ժամ, այնուհետև եփել։

1 կգ հոնին՝ 1,2 կգ շաքարավազ, 1 բաժակ ջուր։

Մ. ձմերուկի. ձմերուկը կտրտել, կեղևի կանաչ շերտը հեռացնել, սպիտակ մասն առանձնացնել միջուկից և ձևավոր դանակով կտրտել։ 20 րոպե պահել կրաջրի մեջ։ Կրաջրից հանած կտորները սառը ջրով լվանալ և լցնել տաք ջրի մեջ, եփել 5-10 րոպե, շուռ տալ քամիչի մեջ և հովացնել։ Կտորները տեղավորել թասի մեջ, վրան եռացող շաքարաջուր լցնել և եփել 20-30 րոպե, ապա կրակից վերցնել և 2-3 ժամ թողնել օշարակի մեջ։ Այդ գործողությունը կրկնել, որից հետո եփել մարմանդ կրակի վրա։ Խորհուրդ է տրվում վերջում ավելացնել վանիլին և կիտրոնի հյութ։

Կրաջրի պատրաստման եղանակը նկարագրված է դդմի Մ-ի բաղադրատոմսում։

1 կգ (ձմերուկի) կեղևին՝ 1,5 կգ շաքարավազ, 2 բաժակ ջուր, կես կիտրոնի հյութ։

Մ. մոռի. եփում են թերհաս հատապտուղներից։ Մոռն ընտրում են, սակայն չեն լվանում։ Եթե հատապտուղների վրա մոռի բզեզի փոքր սպիտակ թրթուրներ կան, խորհուրդ է տրվում հատապտուղները 10-15 րոպե ընկղմել կերակրի աղի սառը լուծույթի (1 լ ջրին՝ 20 գ աղ), այնուհետև սառը ջրի մեջ։ Ջրի երես ելած թրթուրները հեշտությամբ կարելի է հեռացնել։ Հատապտուղները փռել ջուր ծծող թղթի կամ շորի վրա։ Մոռի Մ. եփում են 2 եղանակով։

1-ին եղանակ. մոռը լցնում են թասի մեջ, ավելացնում տաք շաքարաջուր և թողնում 3-4 ժամ։ Այնուհետև քամած հյութն առանց հատապտուղների եռացնում են մեկ այլ ամանի մեջ։ Մոռը լցնում են թանձրացած օշարակի մեջ և թասը զգուշորեն թափահարում, որպեսզի հատապտուղները ծածկվեն օշարակով, կրկին դնում կրակի վրա և եփում մարմանդ եռքով։

1 կգ մոռին՝ 1 կգ շաքարավազ, 1 բաժակ ջուր։

2-րդ եղանակ. մոռն ընտրում են, պտղակոթերը հեռացնելուց հետո լցնում սկուտեղի մեջ և վրան շաքարավազ ցանում (չափաքանակի կեսը)։ 5-6 ժամ թողնում զով տեղում։ Գոյացած հյութը լցնում են ամանի մեջ, ավելացնում մնացած շաքարավազը և շաքարաջուր եփում։ Հատապտուղները լցնում են հովացրած շաքարաջրի մեջ, թասը զգուշորեն թափահարում, որպեսզի հատապտուղները ծածկվեն օշարակով, ապա եփում։

1 կգ մոռին՝ 1,5 կգ շաքարավազ։

Մ. նարնջի. նարինջը կեղևել, բաժանել պճեղների և կորիզները հանել։ Պճեղները լցնել եռացող շաքարաջրի մեջ, եռման հասցնել, ապա կրակից վերցնել։ 1 ժամից նարինջը օշարակից հանել, վերջինս 10 րոպե եռացնել, նարինջը լցնել մեջը և եփել մարմանդ կրակի վրա մինչև թափանցիկ դառնալը (10-15 րոպե)։ Նարնջի կեղևի վրա լցնել եռման ջուր, ձողիկաձև կտրտել և լցնել տաք Մ-ի մեջ։

1 կգ նարնջին՝ 1,25 կգ շաքարավազ, 1 1/2 բաժակ ջուր և 2 ճաշի գդալ կեղև։

Մ. սալորի. ընտրել նույն չափի և հասունության պտուղներ, պտղակոթերը հեռացնել, սալորը սառը ջրով լվանալ, փայտե ասեղով ծակծկել և 5-8 րոպե պահել տաք ջրի մեջ։ Ջրից հանել, վրան տաք շաքարաջուր լցնել (չափաքանակի կեսը) և եփել 5-8 րոպե (եռալու պահից հաշված)։ Թողնել օշարակի մեջ 2-3 ժամ, ապա եփել 2-3 անգամից։ Երկրորդ անգամ կրակին դնելուց առաջ ավելացնել մնացած տաք շաքարաջուրը, հասցնել եռման և եփել 8-10 րոպե։ Եթե Մ. պատրաստ չէ, սալորը թողնել օշարակի մեջ ևս 2-3 ժամ, ապա կրկին եփել։

1 կգ սալորին՝ 1,2 կգ շաքարավազ, 1-1 1/2 բաժակ ջուր։

Մ. սև թթի. եփում են մոռի Մ-ի պես (2-րդ եղանակ)։

1 կգ սև թթին՝ 1,5 կգ շաքարավազ։

Մ. սերկևիլի. թերհաս և շատ պինդ պտուղները պետք է մի քանի օր պահել սենյակում, որպեսզի հասունանան և փափկեն։ Սերկևիլը կեղևել, միջուկը հեռացնելուց հետո կտրտել, լցնել կաթսայի մեջ, վրան եռման ջուր լցնել և եփել մինչև փափկելը (15-20 րոպե)։ Կեղևը առանձին եփել քիչ ջրով և ստացված եփուկով պատրաստել շաքարաջուր։

Շաքարաջուրը լցնել կտրտած սերկևիլի վրա, թողնել 3-4 ժամ, ապա եփել 3-4 անգամից՝ մինչև թափանցիկ դառնալը։

1 կգ սերկևիլին՝ 1 կգ շաքարավազ, 2 բաժակ ջուր։

Մ. սմբուկի. մանր սմբուկը (5-6 սմ երկարության) կեղևել և 40 րոպե պահել կրաջրի մեջ, ապա սառը ջրով լվանալ, ջրքամել, վրան եռման ջուր լցնել և եփել 5-7 րոպե, ապա ջուրը թափել և սմբուկը հովացնել։ Շաքարաջուր պատրաստել և տաք-տաք լցնել սմբուկի վրա։ Եփել 30-35 րոպե, կրակից վերցնել և 2 ժամ թողնել օշարակի մեջ։ Այդ գործողությունը կրկնել 3 անգամ, որից հետո Մ. եփել մինչև պատրաստ լինելը։ Բուրավետության համար ավելացնել մեխակ, դարչին և հիլ (թանզիֆե փոքրիկ տոպրակով)։

Կրաջրի պատրաստման եղանակը նկարագրված է դդմի Մ-ի բաղադրատոմսում։

1 կգ կեղևած սմբուկին՝ 1,5 կգ շաքար, 2 բաժակ ջուր, 5 հատ մեխակ, 3-5 հատիկ հիլ, 5-8 գ դարչին։

Մ. վարդի (թերթիկների). վարդի թերթիկների ծայրի սպիտակ մասը հեռացնել, թերթիկները լցնել քամիչի մեջ, սառը ջրով լվանալ և թողնել, որ ջուրը քամվի։ Թերթիկների վրա մի քիչ շաքարավազ և կիտրոնաթթու ցանել, թողնել 1 ժամ։ Շաքարաջուր պատրաստել, մեջը լցնել մշակված թերթիկները և եփել։

400 գ թերթիկներին՝ 1 կգ շաքարավազ, 2 բաժակ ջուր, 1 թեյի գդալ կիտրոնաթթու։

Մ. տանձի. ընտրել պինդ, ոչ գերհաս պտուղներ։ Տանձը կեղևել, միջուկը հեռացնելուց հետո կտրտել, 10-15 րոպե եփել եռացող ջրի մեջ, այնուհետև սառը ջրով հովացնել։ Շարունակությունը նույնն է, ինչ խնձորի Մ-ի դեպքում։ Վերջում ավելացնել կիտրոնաթթու։

1 կգ տանձին՝ 1 կգ շաքարավազ, 2 բաժակ ջուր, 3 գ կիտրոնաթթու։